پارکینسون همیشه لرزش ندارد
بیماری پارکینسون یکی از بیماری های تخریبی و پیشرونده سیستم عصبی مرکزی است که به علت تخریب سلول های عصبی مغز ایجاد می شود. علائم حرکتی اولیه این بیماری شامل لرزش دست، پا یا چانه در حالت استراحت، کندی در حرکات ظریف دست و اختلال در نوشتن، کندی راه رفتن یا کشیدن پا بر زمین، کاهش تعداد پلک زدن، کاهش حرکات و تغییر فرم صورت می شود.
اگر در یک مسابقه سنجش معلومات عمومی از شما نام بیماری که با لرزش اندام‌ها همراه است، پرسیده شود به احتمال زیاد پاسخ‌تان پارکینسون است. در حالی که بر خلاف تصور عموم، همیشه لرزش نشانه بیماری پارکینسون نیست، بلکه کندی حرکات، علامت مهم‌تر و شایع‌تری در این بیماری محسوب می‌شود.
حتی در بعضی موارد، هیچ گاه لرزش در این بیماری دیده نمی شود و به گفته دکتر محمد روحانی، متخصص مغز و اعصاب، در بسیاری از موارد لرزش دست ها و سر علامت بیماری پارکینسون نیست، بلکه نشانه یک بیماری خوش خیم به نام لرزش فامیلی یا پیری است.
بیماری پارکینسون یکی از بیماری های تخریبی و پیشرونده سیستم عصبی مرکزی است که به علت تخریب سلول های عصبی مغز ایجاد می شود. علائم حرکتی اولیه این بیماری شامل لرزش دست، پا یا چانه در حالت استراحت، کندی در حرکات ظریف دست و اختلال در نوشتن، کندی راه رفتن یا کشیدن پا بر زمین، کاهش تعداد پلک زدن، کاهش حرکات و تغییر فرم صورت می شود.
البته گاهی اوقات، اولین نشانه پارکینسون درد است که به علت کاهش حرکت ایجاد می شود؛ مثلا فرد احساس درد و خشکی در اندام فوقانی یا تحتانی می کند که گاهی حتی به اشتباه با تشخیص دیسک گردن و کمر جراحی می شود.
نکته مهم دیگر نیز این است که علائم بیماری پارکینسون تقریبا همیشه به صورت یکطرفه شروع شده و به تدریج طرف مقابل نیز درگیر می شود.
تشخیص زودهنگام پارکینسون
حال اگر علائمی چون لرزش و کندی حرکات همیشه از علائم اصلی بیماری پارکینسون نیست، پس تشخیص این بیماری در مراحل اولیه با توجه به چه نشانه هایی ممکن است؟
دکتر روحانی در پاسخ به این پرسش می گوید: بیماری پارکینسون علاوه بر سیستم حرکتی، سایر سیستم ها را نیز درگیر می کند که گاهی علائم آن قبل از علائم حرکتی ظاهر می شود.
برخی از این نشانه ها عبارت است از اختلال خواب که به صورت داد زدن و صحبت کردن در خواب یا دست و پا زدن شدید در خواب بروز پیدا می کند.
همچنین یبوست و اختلال بویایی نیز گاهی سال ها قبل از علائم حرکتی در مبتلایان ظاهر می شود.
این متخصص مغز و اعصاب در ارتباط با علائم این بیماری در مراحل پیشرفته اظهار می کند: بیماری پارکینسون به آهستگی پیشرفت می کند و در مراحل پیشرفته، تکلم، راه رفتن و تمام حرکات بدن را درگیر می کند.
همچنین اختلالات شناختی نظیر زوال عقل همراه با فراموشی، توهم بینایی و اختلالات خلقی نظیر افسردگی و اضطراب نیز در سیر این بیماری دیده می شود.
ظهور بیماری در پیرها و جوان ها
تصور عموم بر این است که پارکینسون بیماری دوران پیری است، اما در مواردی شاهد بروز این بیماری در جوان ها حتی در برخی افراد مشهور در دنیای ورزش چون محمدعلی کلی (حدود چهل سالگی) و در عالم سینما چون مایکل جی فاکس بوده ایم. با وجود این، علت بروز این بیماری در جوان ها چیست؟
دکتر روحانی توضیح می دهد: بیماری پارکینسون بیشتر در دوران پیری دیده می شود، ولی در موارد کمی علائم بیماری در سنین زیر 40 سالگی و حتی زیر 20 سالگی نیز ظاهر می شود که در چنین مواردی احتمال وجود منشا ژنتیک بیماری وجود دارد.
این متخصص مغز و اعصاب در پاسخ به این سوال که ژنتیک چقدر در بروز این بیماری نقش دارد، می گوید: هنوز علت قطعی بیماری پارکینسون شناخته نشده است. ژنتیک اگرچه در این بیماری نقش دارد و برخی ژن ها مسئول این بیماری شناخته می شوند، ولی این به معنی ژنتیک بودن صرف این بیماری نیست.
در واقع به ارث رسیدن ژن های خاص، ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد و ژنتیک بیشتر در بروز پارکینسون در سنین جوانی دخیل است.
پارکینسون ناشی از استرس نیست
شاید به نظر برسد پارکینسون نیز از آنجا که در زیرگروه بیماری های مغز و اعصاب قرار می گیرد، تحت تاثیر عوامل استرس زا نیز ایجاد می شود. در حالی که محققان این نظر را درست نمی دانند و درباره عوامل محیطی ایجادکننده پارکینسون فقط به تعداد معدودی از عوامل اشاره می کنند.
به عنوان مثال، بیماری در کشاورزانی که با آفت کش ها تماس داشته اند بیشتر دیده شده است، اما تاثیر عوامل روحی و استرس در ایجاد بیماری پارکینسون تاکنون اثبات نشده است.
این محققان تاکید می کنند: مصرف بعضی داروها بویژه داروهای ضدجنون نیز می تواند علائمی شبیه بیماری پارکینسون ایجاد کند که لزوما به این مـــوارد، بیماری پارکینسون اطلاق نمی شود.
رعایت رژیم غذایی
دکتر روحانی رعایت نکاتی را برای مبتلایان به پارکینسون توصیه می کند: این بیماران باید داروهای تجویز شده از سوی پزشک متخصص مغز و اعصاب را به طور منظم و طبق دستور مصرف کنند. همچنین مصرف هر داروی دیگری باید به تائید پزشک متخصص مغز و اعصاب برسد.
از سوی دیگر، با توجه به این که اغلب بیماران سن بالایی دارند، باید رژیم غذایی سالم نظیر مصرف کم چربی، نمک و قند، مصرف کافی سبزیجات و میوه جات را رعایت کنند و فعالیت بدنی منظم و سبک نظیر پیاده روی داشته باشند.
وی با اشاره به یک نکته مهم تغذیه ای درباره این بیماران می گوید: مصرف مواد پروتئینی با جذب داروی اصلی بیماری پارکینسون تداخل ایجاد می کند و جذب آن را کاهش می دهد. البته این به معنی منع مصرف مواد پروتئینی در بیماری پارکینسون نیست، بلکه بیماران باید حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف مواد پروتئینی، داروی خود را مصرف کنند تا میزان جذب و اثر آن کاهش نیابد.
درمان قطعی وجود ندارد
به گفته دکتر روحانی، متاسفانه مانند دیگر بیماری های تخریبی و پیشرونده سیستم عصبی، برای پارکینسون نیز هنوز درمانی که باعث توقف بیماری یا کندشدن سیر آن شود وجود ندارد، ولی خوشبختانه امروزه درمان های دارویی و جراحی موثری برای بهبود علائم بیماری و بالا بردن کیفیت زندگی و طول عمر بیماران ارائه می شود.
این متخصص مغز و اعصاب اضافه می کند: البته بعضی از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون پس از گذشت مدتی از مصرف داروها، دچار عوارضی نظیر حرکات اضافه یا کوتاه شدن مدت اثر داروها می شوند، یا با گذشت زمان، میزان داروی مصرفی آنها افزایش می یابد که باعث بروز عوارض جانبی نظیر توهم می شود که در این موارد جراحی می تواند کمک کننده باشد.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم - پونه شیرازی
مطالب مرتبط:
چطور با پارکینسون کنار بیایید؟
علائم و درمان بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون بدن را می‌لرزاند
راه های درمان بیماری پارکینسون
چرا بعضی‌ها دچار لرزش بدن می‌شوند؟
