پل رند و داستان خلق نکست(2)

رند استراتژی چندجانبه ای را پیش گرفت. اول این که فقط یک نشانه-نوشته عرضه کرد. این کار، هم می توانست این طور تعبیر شود که او به یک راه حل قطعی رسیده است و هم بلاتکلیفی مشتری برای انتخاب را کاهش می داد.

دومین استراتژی این بود که حرفهایش را به وسیله ی جزوه ای بزند که در آن، منطق رسیدن به نشانه-نوشته ی مورد نظر و تمام کاربردها و مراحل اجرایش را توضیح می داد. "جابز" تمام کلیشه های "بیات" شده ای را که برای مفهوم آینده به کار می رفتند قبلا در کتاب ها دیده بود: پیکان، ابر ، صاعقه و... اما در مقابل جزوه ی بیست صفحه ای رند با عنوان "نشانه ی نسل آتی کامپیوترهای آموزشی" خلع سلاح شد.

از همان آغاز این جزوه افلاطونی محدود (پنجاه نسخه ای) " رند " مقدمه ی قضیه خود را می چیند:" یک نشانه-نوشته برای "نکست" باید چه شکلی داشته باشد؟" او این سوال را که با حروف "کزلان" حروفچینی کرده، به یک حکایت موجز از چند دهه تاریخ فشرده ی ارتباطات که خواندنش ده دقیقه زمان می برد می کشاند.

در ابتدای نوشته خود، مفهوم حروف (تایپ) را طرح کردو در صدد بیان آن برآمد:

" انتخاب یک نوع حروف به عنوان قدم اول طراحی نشانه-نوشته، شروعی مناسب و راه گشاست. دو نمونه می آوریم: "کزلان " و" بیفور". کزلان اسم حروفی است که در گذشته ای دور یعنی سال 1725م توسط "ویلیام کزلان" طراحی شد. انتخاب "کزلان" برای کار ما مناسب به نظر می رسد چرا که هم ساده و موزون است و هم کتابی و اینها ویژگی هایی هستند که با مقاصد آموزشی کاملا مطابقت دارند..."

او در ادامه به توصیف ماهیت نوع حروف انتخابی خود و محسنات و ویژگی های اختصاصی آن پرداخت و سخن خود را با این اذعان به پایان رساند:

" اما به هر حال اطلاق کیفیات جادویی و شگفت انگیز به یک نوع حروف خاص، عمدتا موضوعی ذهن گرایانه و شخصی است و عمومیت ندارد."

درمرحله ی بعدی تدبیر رند این بود که به نیاز مشتری برای دیدن چند نمونه نوع حروف پاسخ دهد و به اصطلاح چشمش را سیر کند، به همین دلیل در جزوه اش آورده بود:

" یکی از دلایل دیدن چند ترکیب مختلف از نوع حروف یک کار، این است که کنجکاوی آدم ارضا شود. دلیل دیگر که شاید دلیل بامعنی تری هم باشد این است که ترکیبات گوناگون چند حرف را از نظر بگذرانیم و ارتباط بین آنها را پیدا کنیم تا درنهایت بتوانیم به یک قیاس بصری برسیم که بین طراحی ان یک یا چند حرف با ایده ی اصلی به وجود می آید و به عبارت دیگر حروف مورد نظر ،الهام کننده ی ایده ی مشتری با محصول می شود."

او در ادامه چند نمونه ار ترکیبات دیگر نوع حروف مورد نظرش را آورده بود که به عمد آزاردهنده بودند و هشداری می داد که "ترجیحات فردی، تعصبات و کلیشه های رایج، معمولا شکل یک نشانه-نوشته را تعیین می کنند، اما در واقع باید به "نیازها" توجه کرد نه خواسته ها، و این "ایده ها" هستند که تعیین می کنند نشانه-نوشته به چه شکلی باید باشد، نه سبک و سیاق حروف...".

پس از آن رند یکی از انواع حروف مورد نظرش را با حروف بزرگ نوشته بود تا توضیح دهد که چرا این عمل تکراری برای هدف مورد نظر آنها ناموفق است:

"اگر کلمه ی NEXT را تماما با حروف بزرگ بیاوریم ، گاهی ممکن است با کلمه EXIT (خروج) اشتباه شود چون در هر دو کلمه گروه EXT خیلی چشمگیر است. به کار گرفتن ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک تا حدی از شدت این مسئله می کاهد." بعد از این که این بحث را با پیروزی به خاتمه رساند، یک متن درسی که دارای کاربرد موفقی از این نوع حروف بود ، آورد:

" در اینجا بعضی امکانات کاربرد حروف کوچک آورده شده است. حرف e از بقیه حروف متمایز شده است تا توجه را به سوی خود جلب کند و با سایر حروف بزرگ موجود در کلمه، تضاد بصری به وجود آورد، در غیر این صورت تمام حروف کلمه ی NEXT روی یک خط مستقیم قرار می گرفتند. از سوی دیگر جای خوشوقتی است که حرف e را می توان نشانگر کلمات زیر دانست که همگی به نوعی با آموزش سر و کار دارند: education (آموزش) ، excellence(برتری)، expertise(استادی)، exceptional(استثنایی)، excitement(هیجان) e=mc2 و ..."

این درس مختصر در باب شیوه طراحی با حروف، به نرمی به سوی توضیح در این باره لغزید که عملکرد یک علامت چگونه باید باشد. این مقوله را در مقاله آتی پی خواهیم گرفت.

سواد طراحی/ استیون هلز و کارن پومری/ ترجمه رضا علیزاده، سیما ذوالفقاری،مازیار میرهادی زاده/ انتشارت روزنه

یک قرن طراحی گرافیک/ جرمی اینسلی/ آزاده اعتصام و محبوبه توتونچی/ انتشارات یساولی

سایت .paul-rand

سایت library.rit

مطالب مرتبط:

باهاوس و هنر گرافیک

گرافیک در آثار رودچنکو

ال لیسیتزکی: هنرمند پیشرو