اولین و برترین مخلوق
«اَحَد» در میم «احمد» گشت ظاهر ... در این دَور، اول آمد عینِ آخر
ز «احمد» تا «احد» یک میم فرق است ... جهانی اندر این یک میم غرق است
انبیای گذشته (علیهم السلام) توجه به منزلت احدیّت داشته اند ولی دارای آن نبوده اند، و این رسول الله خاتم انبیا (صلی الله و علیه و آله و سلم) بود که خداوند کمال والای احدیّت را به او عطا نموده و فرمود:
«و َمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن یَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا» [1]
و پاسى از شب را زنده بدار تا براى تو [به منزله] نافلهاى باشد امید كه پروردگارت تو را به مقامى ستوده برساند.
نیز به همین دلیل در دعا آمده است:
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ابْعَثْهُ مَقَاماً مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ» [2]
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را به مقام ستوده ای که اولین و آخرین غبطه ی او را بخورند، برانگیز.
نجم الدین هم در این بیت می خواهد بگوید: مقام احدیت، مخصوص رسول الله (صلی الله و علیه و آله و سلم) می باشد و «احد» در میم «احمد» (صلی الله علیه و آله و سلم) -که مظهریت آن حضرت است- ظاهر گشته و آن چه در دوران ظهور وی در مرحله ی جسمانیت آشکار شده، همان است که در خلقت نوری اش پیش از خلق همه ی انبیا (علیهم اسلام) ظهور یافته بود، که:
«کان الله و لاشیء معه، فأوّل ما خلق نور حبیبه محمّد قبل خلق الماء و العرش و الکرسی و السّماوات و الأرض و اللّوح و القلم و الجنّة و النار و الملائکة و آدم و حوّاء بأربعة و عشرین و أربع مأة ألف عام. فلمّا خلق الله تعالی نور نبینا محمد بقی ألف عام بین یدی الله عزّوجلّ واقفا یسبحه و یحمده و الحق تبارک و تعالی ینظر إلیه و یقول: یاعبدی! أنت المراد و المرید، و أنت خیرتی من خلقی، و عزتی و جلالی، لولاک ما خلقت الأفلاک...» [3]
خداوند بود و چیزی همراه او نبود، آن گاه اولین چیزی که آفرید، نور حبیبش حضرت محمد (صلی الله و علیه و آله و سلم) بود که چهارصد و بیست و چهار هزار سال پیش از آفرینش آب، عرش، کرسی، آسمان ها و زمین، لوح و قلم، بهشت و آتش جهنم، و فرشتگان و آدم و حوا، او را آفرید. و هنگامی که نور پیامبر ما حضرت محمد (صلی الله و علیه و آله و سلم) را آفرید، هزار سال در پیشگاه حضرت خداوند (عزّ و جلّ) ایستاده بود و به تسبیح و ستایش او مشغول بود و حضرت حقّ (تبارک و تعالی) به او نگاه می کرد و می فرمود: ای بنده ی من! تویی مراد و مرید من، و تویی گزیده ی من از میان خلق، به عزّت و جلالم سوگند، اگر تو نبودی جهانیان را نی آفریدم... .
ز «احمد» تا «احد» یک میم فرق است ... جهانی اندر این یک میم غرق است
وقتی خداوند (تبارک و تعالی) مقام احدیت را به آن بزرگوار (صلی الله و علیه و آله و سلم) عطا فرمود و پیش از آفرینش مخلوقات جامع تمام اسماء خویش گردانیده باشد، به این حساب تمام عوالم -همان گونه که ظهور یافته ی اسمای حقّ اند- ظهور یافته ی اسمای او (صلی الله و علیه و آله و سلم) نیز می باشند. بنابراین، به این اعتبار عالم اوست، و اوست عالم و «جهانی در این یک میم غرف است» .
پیامبر اکرم می فرمایند: اولین چیزى که خداوند خلق کرد، نور من بود.[4]
- از جابر نقل شده است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: اولین چیزی که خلق شده است، نور من بود که از نور خداوند به وجود آمد.[5]
- جابر بن عبدالله مىگوید: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سۆال کردم: اولین چیزى که خداوند خلق نمود، چه بود؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: نور پیغمبر تو.[6]
- جابر از امام محمد باقر (ع) نقل مىکند که ایشان فرمود: خداوند متعال، چهارده هزار سال قبل از خلقت آدم، چهارده نور از نور عظمتش را خلق فرمود. پس، آن چهارده نور ارواح ما بود. جابر مىگوید: از امام درباره اسماء آن چهارده نور سۆال کردم، ایشان فرمود: محمد، على، فاطمه، حسن و حسین (علیهما السلام) و نه تن از فرزندان حسین (علیه السلام) که نهمى آنان قائم ایشان است.[7]
- امام باقر (علیه السلام) مىفرماید: اى جابر اول مخلوقى که خداوند خلق فرمود، محمد و عترت هدایت شده آن حضرت بودند. پس آنان اشباح نور در برابر خداوند بودند. جابر مىگوید: به حضرت عرض کردم اشباح چیست؟ فرمود: سایه نور، بدنهاى نورى بدون روح که مۆید به یک روح یگانه و واحد بودند و آن روح القدس بود.[8]
از مجموع روایات فوق فهمیده می شود که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، دارای وجود نورانی قبل از خلق هر چیز دیگری بوده اند. بنابراین طبق تصریح روایات، ایشان از نور خلق شده اند. از طرف دیگر آنچه در تاریخ بیان شده این است که پیامبر اکرم در عام الفیل در روز جمعه 17ربیع الاول به دنیا آمدند. حال سوال این استکه چگونه این امر با روایات فراوانی که در مورد خلقت پیامبر از نور (قبل از بوجود آمدن موجودات دیگر) آمده، قابل جمع است؟
جواب آن است که"آنچه از روایات گفته شد مراد، حقیقت نورى است، نه جسمانى. اما در مرحله جسمانى پیامبر اعظم، همچون دیگر انسان ها متولد مى شوند و در کوران زندگى و طى فراز و نشیب هاى آن، همانند دیگران زندگى مى کنند و با طى مراحل زندگى و شرکت در صحنه هاى صبر و جهاد و عبادت است که آن قابلیت را با اختیار خود به ظهور و فعلیت مى رسانند و از این جهت الگوى ما انسان ها مى باشند."[9]
بنابر این حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) دارای دو حقیقت می باشند. اول، حقیقتِ نورانی ایشان که از نور بوده است و در مرتبه دوم، وجود جسمانیشان، که مانند دیگر مردمانِ عالم بوده است. همانطور که جسم دیگران از گل، نطفه و... خلق شده است، وجود جسمانی ایشان نیز بدین شکل خلق شده است.
پی نوشت ها:
1. إسراء،79
2. تهذیب الاحکام،ج3،ص119
3. بحارالانوار،ج15،ص27
3. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 1 - ص 97، موسسه الوفاء، بیروت، 1404 هـ ق.
4. بحارالأنوار ج15، ص24.
5. بحارالأنوار ج 25 ص 21.
6. بحارالأنوار ج25، ص4.
7. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب رازی، اصول کافی، ج1، ص 442، تهران: المکتبة الاسلامیة چاپ اول، 1388هـ.ق کلینی، الکافی، چاپ چهارم دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365 هـ ش.
8.نرم افزار پرسمان.
9. طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ج1 ص185و 186، موسوى همدانى، سید محمد باقر، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ: پنجم، 1374ش.
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع:
سایت رهروان ولایت
سایت پرسمان
مطالب مرتبط:
پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) از نگاه امام صادق علیه السلام
