سختترین مدیریت دنیا
خانواده به عنوان بنیادی ترین و کهن ترین نهاد اجتماعی، از این قاعده مستثنی نیست.
به منظور بررسی این مهم، یعنی نقش مدیریت و نیز لوازم و پیش نیازهای مدیریت موفق و موثر در خانواده نکات ذیل به رشته تحریر در می آید:
تعریف اجمالی مدیریت در خانواده
مدیریت، هنر فراهم آوردن و حفظ و تقویت محیطی است که در آن اعضای خانواده بتوانند در جهت تحقق اهداف تعیین شده به طور موثر و کار آمد فعالیت کنند.
اهمیت و ضرورت مدیریت دو خانواده
1- مدیریت به مثابه بند تسبیح مهره ها و اعضای خانواده عمل نموده موجب وحدت، انسجام، همسویی اعضاء و هدفمندی فعالیت های آنان خواهد شد.
2- امروزه مشکل بسیاری از خانواده ها، مشکل کمبودها نیست، چرا که خانواده های زیادی را می شناسیم که از همه امکانات رفاهی و مالی برخور دارند، امّا به جهت عدم مدیریت کار آمد، دچار هرج و مرج و به هدر دادن امکانات شده اند. لذا رفع مشکل مدیریت از اصلی ترین عوامل زمینه ساز تقویت و بهینه سازی فرآیند فعالیت های اعضای خانواده ها خواهد بود.
3- مدیریت، موجب فرصت سازی، مسئولیت پذیری، خانواده محوری، تمرین قانون گرایی و نظم پذیری اعضاء خواهد شد.
4- خانواده یک سیستم به هم پیوسته است و سیستم بدون تدبیر و مدیریت متلاشی خواهد شد. خانواده های بی مدیر و بی تدبیر، با دچار استبداد و خودرآیی شده و یا در گرداب ناگوار هرج و مرج و بی نظمی گرفتار خواهند شد.
5- مدیریت صحیح و قوی، سلامت جسمی و روحی افراد را تضمین می کند، چرا که درگیری ها، استرس و اضطراب و اختلافات اعضای خانواده با مدیریت سالم کنترل شده و به حداقل خواهد رسید.
زن و شوهر باید به منزله دو دوست و همدم و همدل، به دور از هر گونه بدبینی و بددلی و پنهانکاری با صداقت و صمیمیت ریشه شایعات و گزارشات غلط و سخن چینی حسودان بددل را بخشکانند
لوازم و پیش نیازهای مدیریت خانواده
بی تردید، مدیریت بدون عنایت به قواعد و لوازم مهم و اساسی ذیل، با موانع عمده ای در جهت تحقق اهداف تعیین شده روبرو شده و زمینه های بی اعتمادی، بدبینی و بی توجهی به مقررات و قوانین اعلام شده از سوی مدیر را فراهم خواهد ساخت.
1- تهیه و تدوین برنامه می بایست با مشارکت همه اعضای خانواده صورت گیرد، با هم نه برای هم. تدوین منطقی و مطلوب برنامه و هدف، نیمی از راه طی شده است.
2- تقسیم کار باید بر اساس شش مولفه انجام گیرد: فرصت- قدرت- جنسیت- سن- سواد علاقه
3- همه اعضای خانواده می بایست تابع قواعد و منافع و معیارهای جمع عمل کنند نه بر اساس میل و نفع شخصی- خانواده محور باشند نه خود محور- همان طور که اعضای یک تیم ورزشی و یا کارکنان اداره و مدرسه و ... به محض عضویت، ملزم به رعایت هنجارها، ارزش ها و قواعد آن تیم و گروه خواهند شد.
4- والدین، که نقش مدیر و معاون را در جمع خانوادگی به عهده دارند، مدیریت را می بایست خدمت بدانند نه آمریت. برای هدایت بدانند نه گریز از مسئولیت. برخورد تحکم آمیز و دستوری موجب بی اعتنایی و بی اعتمادی فرزندان به والدین و نیز رواج فرهنگ پنهانکاری و دروغ خواهد شد.
5- مدیر و معاون نباید به هر گزارش و شایعه ای گوش داده و از توهم و بدبینی اولاً نسبت به یکدیگر، دوماً نسبت به فرزندان پرهیز کنند.
دهن بینی و تحت تأثیر تلقینات و تزریقات دیگران واقع شدن از عوامل عمده درگیری ها و اختلافات خانوادگی به شمار می آید.
چه خانواده هایی که به خاطر یک پیامک یا تلفن مشکوک و تکیه بر توهمات ذهنیت های منفی متلاشی شده و روابط گرم و صمیمی به سردی و انجماد گراییده.
زن و شوهر با ید به منزله دو دوست و همدم و همدل، به دور از هر گونه بدبینی و بددلی و پنهانکاری با صداقت و صمیمیت ریشه شایعات و گزارشات غلط و سخن چینی حسودان بددل را بخشکانند.
6- همانطور که دسته بندی ها و جناح بندی های باندی و سیاسی در کشور و ادارات، همچون موریانه پایه های روابط مطلوب و ضوابط مصوب را از میان تهی نموده و کشور و سازمان های اداری را در هم می کوبد.
در سازمان مهم خانواده نیز نباید بین والدین و فرزندان و خویشاوندان دسته بندی و دو دستگی ایجاد شود.
پدر و مادر به عنوان مدیر و معاون، نباید فرهنگ دو دستگی را در خانواده با موضع گیری های نادرست علیه یکدیگر رواج دهند.
همآهنگی و همدلی و همسوی زن و شوهر و پرهیز از دسته بندی و ایجاد مخالف و موافق، موجب تقویت فرهنگ همدلی آرامش و دوستی در کانون خانواده خواهد شد.
7- یکی از مهم ترین مأموریت های مدیر و معاون بالا بردن سطح آگاهی، علمی، آموزشی دینی اعضای خانواده است. لذا فراهم آوردن امکانات، فضا و فرصت این مهم نباید تحت الشعاع کار و اشتغال و ارتقاء سطح اقتصادی و مالی صرف قرار گیرد.
8- اخبار مدیریت به سرعت در بین زیرمجموعه ها منتشر شده و کم و کیف آن تأثیرات فوق العاده ای را در افکار و رفتار اعضاء خواهد گذاشت. لذا مدیر و معاون (والدین) باید بشدت مراقب گفتار و رفتار خود باشند. گاهی اخبار طبقه بندی شده و محرمانه نباید به گوش فرزندان برسد. مثلاً اختلافات و تنش های آنان می بایست در پشت درهای بسته صورت گیرد تا موجب پریشانی و بی اعتمادی فرزندان نسبت به مدیریت نشود.
9- مدیر و معاون، به عنوان اعضای برتر سازمان می بایست از مشاوران و کارشناسان خبره جهت ارتقا؛ سطح علمی و نحوه تصمیم گیری ها استفاده کنند.
رعایت سلسله مراتب در یک سازمان اجتماعی از لوازم قطعی توسعه و رسیدن به هدف است. لذا همه اعضای خانواده بر اساس این اصل مهم، می بایست در تصمیم گیریها نقطه نظرات مدیر را جویا شوند
10- مدیریت باید از نیازهای مادی و معنوی اعضاء، اتفاقات، کاستی ها و ضعف ها و قوت ها اطلاعات جامعی داشته باشد، تا در تقویت قوت ها و کاهش ضعف ها موثر باشد.
11- مدیریت می بایست طرز استفاده از رسانه های مدرن (گوشی همراه به اینترنت- ماهواره...) را بداند و به قواعد استفاده از آن ها پای بند باشد، تا فرزندان نیز فرهنگ استفاده از آن ها را بیاموزند.
12- مدیر و معاون (والدین) نباید از انتقادات و حتی اعتراضات ترس داشته باشند. به خانواده های سالم و با برنامه جلسات نقد و نظر داشته و ضعف ها و کاستی ها را دوستانه به هم گوش زد می کنند.
13- مدیریت سالم هرگز اجازه نفوذ فساد و انحراف و حضور افراد آلوده به انحرافات در داخل سیستم را نخواهد داد. و البته خود نیز از دایره فساد و تباهی فاصله خواهد گرفت
.14- رعایت سلسله مراتب در یک سازمان اجتماعی از لوازم قطعی توسعه و رسیدن به هدف است. لذا همه اعضای خانواده بر اساس این اصل مهم، می بایست در تصمیم گیریها نقطه نظرات مدیر را جویا شوند.
15- مدیر نباید دور از دسترس اعضاء باشد. ارتباط مدیر باید نه همچون ارتباط سر است با بدن. جدایی سر از بدن به معنای مرگ هر دو خواهد بود، پدر و مادر باید وقت بیشتری را به حضور در کنار فرزندان اختصاص دهند.
احمد رزاقی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطاب مرتبط:
از آرامش تا آسایش با یک دیدار ساده