بیمه آتش سوزی - جلسه دوم
اهداف:
هدف از این جلسه آشنایی دانش آموزان با عوامل مۆثر بر گسترش آتش در جنگل و شبیه سازی یک مدل تصادفی برای آتش سوزی در جنگل است.
وسایل مورد نیاز:
عكس هایی از آتش سوزی های بزرگ
جداول 5 در 5 به تعداد گروه ها
سكه به تعداد گروه ها
عوامل انتشار آتش در جنگل ها
در این جلسه قصد داریم دانش آموزان را با عوامل گسترش آتش در جنگل به روش شبیه سازی آشنا کنیم.
1- عكس هایی از آتش سوزی های بزرگ تهیه كنید، عكس ها را پرینت بگیرید و یا با استفاده از كامپیوتر به دانش آموزان نشان دهید. مانند تصاویر زیر:
2- دانش آموزان را به گروه های 2 نفری تقسیم كنید.
3- برای دانش آموزان توضیح دهید كه آتش سوزی ممكن است در اثر عوامل مختلفی در جنگل پدید آید. عواملی مانند عوامل طبیعی (اصابت صاعقه به یک درخت) یا عوامل انسانی (بی احتیاطی و انداختن یک ته سیگار روشن روی زمین در جنگل) و ....
همین آتش كوچک گاهی در یک جنگل گسترش می یابد و غیر قابل كنترل می شود.
4- كلاس را با این سئوال ادامه دهید كه چه عواملی بر گسترش آتش در جنگل مۆثرند؟ یعنی چه عواملی باعث می شوند كه آتش روشن شده در یک جنگل به سادگی خاموش شود اما در جنگلی دیگر گسترش یابد و به آتشی بزرگ و غیر قابل كنترل تبدیل شود؟ از دانش آموزان بخواهید سئوال مطرح شده را در گروه به بحث بگذارند و پاسخ های خود را در جدولی مانند جدول زیر قرار دهند:
عوامل گسترش آتش | گسترش كندتر | گسترش سریع تر |
دانش آموزان ممكن است پاسخ های متفاوتی یافته باشند:
چگالی درختان: اگر درختان جنگل دور از هم باشند، امكان سرایت آتش از یک درخت به درخت دیگر كم تر است.
آب و هوا: آب و هوای گرم و خشک باعث می شود كه چوب ها در جنگل خشک تر باشند و امكان آتش گرفتن درختان بیشتر شود.
شیب زمین: شیب زمین باعث گسترش سریع تر آتش می شود. در جایی كه زمین صاف است، امكان گسترش آتش كمتر است.
میزان باد: بادهای شدید می تواند سبب گسترش آتش به نقاط دیگر شود.
باران و برف: یک آتش كوچک می تواند توسط برف و باران متوقف شود.
5- حال از هر گروه بخواهید با توجه به جدول پر شده ی خود در دو جمله مناطقی كه بهترین و بدترین شرایط برای پیشرفت آتش سوزی را دارند، معرفی كنند:
منطقه ای كه در آن آتش سوزی با بیش ترین سرعت گسترش می یابد، منطقه ای است گرم و خشک با درختان انبوه، در زمینی شیب دار و در معرض باد.
منطقه ای كه در آن آتش سوزی با كم ترین سرعت گسترش می یابد، منطقه ای است مرطوب با هوایی بارانی كه در آن درختان تنك در زمینی هموار دیده می شوند.
6- وقتی عوامل مۆثر بر انتشار آتش در جنگل را در كلاس مورد بررسی قرار دادید برای دانش آموزان توضیح دهید كه این عوامل احتمال سرایت آتش از یك درخت به درخت دیگر را تعیین می كنند.
شبیه سازی یك مدل تصادفی برای آتش سوزی در جنگل
7- یك جدول 5 در 5 روی تخته رسم كنید و برای كلاس توضیح دهید كه این جدول مدلی از یک جنگل كوچک است كه 25 درخت در آن به صورت منظم و در كنار هم، هر یک در خانه ای از جدول قرار گرفته اند. خانه ی وسط جدول را با رنگ قرمز هاشور زده و توضیح دهید كه قرمز كردن یک خانه به معنی آتش گرفتن درخت واقع در آن است. یعنی آتش سوزی در این مدل از خانه ی وسط جدول آغاز شده است.
اگر فرض كنید با توجه به همه ی عواملی كه در فعالیت قبلی مورد بحث قرار گرفت، احتمال سرایت آتش از یک درخت به هر یک از درختان مجاورش 50 درصد است، می توانید با استفاده از پرتاب یک سكه برای هر درخت تعیین كنید كه آیا این درخت آتش می گیرد یا نه.( احتمال پشت یا رو آمدن سكه، هریك 50 درصد است.)
یک به یک برای هر یک از چهار خانه ی بالا، پایین، چپ و راست خانه ی قرمز سكه بیاندازید. اگر رو آمد یعنی درخت واقع در خانه ی مورد نظر آتش می گیرد، این خانه را با رنگ قرمز هاشور بزنید. اگر سكه به پشت افتاد یعنی آتش به درخت واقع در خانه ی مورد نظر سرایت نمی كند. اما ممكن است همین خانه در اثر مجاورت با خانه های بعدی كه در مراحل بعدی آتش می گیرند، آتش بگیرد. یعنی هر خانه از چهار جهت در معرض آتش است اما در هر بار انداختن سكه فقط یک جهت آن بررسی می شود. اگر خانه ای با توجه به سكه ای كه می اندازید قرار نیست آتش بگیرد، یک علامت كوچک در آن بزنید. اگر پس از چند مرحله كه همه ی جهات سرایت آتش به خانه ی مورد نظر بررسی شد، مطمئن شدید كه این خانه در معرض آتش نیست، آن را با رنگ سبز هاشور بزنید.
این عملیات را برای همه ی خانه های مجاور خانه های آتش گرفته انجام دهید. این كار را ادامه دهید تا دانش آموزان كاملاً با چگونگی شبیه سازی گسترش آتش سوزی در جنگل آشنا شوند.
8- حال به هر گروه یک جدول 5 در 5 و یک سكه بدهید و از آن ها بخواهید آزمایش فوق را مجدداً تكرار كنند. پس از فرصت كافی كه همه ی گروه ها جداول خود را پر كردند، در یک بحث كلاسی به مقایسه ی شكل جنگل ها و میزان خسارت های وارد شده بر هر جنگل بپردازید. از دانش آموزان بپرسید آیا در جنگل هایی با شرایط كاملاً یكسان، میزان خسارت ناشی از آتش سوزی یكسان است؟ ( نه تنها عوامل مۆثر بر گسترش آتش در جنگل ها متفاوت است بلكه در جنگل هایی با شرایط یكسان نیز میزان خسارت ناشی از آتش سوزی متفاوت و تابع قانون احتمالات است.)
9- برای دانش آموزان توضیح دهید كه احتمال سرایت آتش از یک درخت به هر یک از درختان مجاورش در همه ی آزمایش های فعالیت فوق 50 در صد بوده است. از هر گروه بخواهید درصد خسارت وارد شده بر جنگل خود را محاسبه كند و در كلاس ارائه نماید.( تعداد درخت های سوخته ضرب در 4 ) سپس همه ی این درصد ها را روی تخته بنویسید و میانگین آن ها را حساب كنید. (این عدد ممكن است هر عددی باشد اما به احتمال زیاد عددی بین 44 تا 56 درصد است.)
تکلیف: آیا می توان گفت با افزایش احتمال سرایت آتش، احتمال خسارت در جنگل نیز افزایش می یابد؟
آیا می توان گفت با افزایش احتمال سرایت آتش، احتمال خسارت در جنگل نیز به طور متناسب، افزایش می یابد؟
پاسخ این سئوالات را به همراه گزارشی از نتایج بدست آمده از مراحل مختلف کار این جلسه و همچنین نتایج حاصل از شبیه سازی آتش سوزی در جنگل را تهیه کنید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: برای این جلسه از جنگل های نزدیک محل زندگی خود بازدید نموده و عوامل کاهش و افزایش آتش سوزی در هر یک از جنگل ها را بررسی کنید.
منابع مطالعه: فایل زیر اطلاعات مفیدی در زمینه شبیه سازی آتش سوزی جنگل در اختیارتان قرار می دهد.
مطالب مرتبط:
