تبیان، دستیار زندگی
در این جلسه قصد داریم به مشخصات گیاه شناسی آلوئه ورا، انواع گونه های این گیاه و اجزاء مختلف آن بپردازیم...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

اهداف جلسه:

 آشنایی با مشخصات گیاه شناسی آلوئه ورا

 آشنایی با گونه های آلوئه ورا

 آشنایی با برگ، گل، ساقه و ریشه گیاه آلوئه ورا

وسایل مورد نیاز:

 کامپیوتر مجهز به اینترنت

 یک گلدان گیاه آلوئه ورا

مقدمه

در این جلسه قصد داریم به مشخصات گیاه شناسی آلوئه ورا، انواع گونه های این گیاه و اجزاء مختلف آن بپردازیم.

مشخصات گیاه شناسی آلوئه ورا

آلوئه یک خانواده گیاهی با گونه های بسیار زیاد می باشد. در بین گونه های مختلف گیاه آلوئه، چهار گونه شناسایی شده است که داری ارزش خاصی می باشند که عبارتند از:

الف: Aloe Succotrina Lam ، این گونه بومی جزایر سوکوترا و سایر جزایر اقیانوس هند است و صبر زرد حاصل از آن در بازار تجارت به نام صبر سقوطری معروف می باشد.
خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

Aloe Succotrina Lam.

ب: Aloe vera var. chinensis (Ham.) Berger، این گونه در عربستان و آفریقای جنوبی می روید و صبر زرد دماغه امید نیک یا Aloes du Cap معروف می باشد.
خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

Aloe vera var. chinensis

ج: Aloe Littoralis Baker.، این گونه درختچه ای به ارتفاع1/8  تا 8  متر، با تنه صاف می باشد. برگ های آن پر پشت، گروهی، شمشیری، نوک تیز، صاف و بدون لکه به عرض 6-5 سانتی متر، طول 15-12 سانتی متر و به صورت دندانه دار است.
خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

Aloe Littoralis Baker.

د: Aloe vera L.، گونه ای با مترادف های مختلفی همچون A. barbadensis Mill. و A. vulgaris Lamk. می باشد. این گونه در بازار تجارت به نام های مختلفی همچون Aloes du Cuacao و Aloes de Baebade معروف است. آلوئه ورا تنها گونه ای است که به دلیل خواص دارویی، تاکنون بیشترین کاربردها را برای انسان ها داشته است و به همین دلیل به کرات در طب گیاهی از این گونه یاد شده است.
خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

Aloe vera L.

همان طور که در جدول زیر مشاهده می گردد، آلوئه ورا متعلق به خانواده Liliaceac که شامل گیاهان متنوعی با مشخصات غیر یکسان است، می باشد. در واقع Liliaceac خانواده بزرگی، مرکب از 240 جنس است که متجاوز از 4000 گونه از مجموعه آنها فراهم می گردد. به طور کلی گیاه آلوئه ورا از جنس سِگِل ها، راسته مارچوبه ای ها، رده تک لپه ای ها و دسته گیاهان گلدار می باشد.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

گونه آلوئه ورا

آلوئه ورا گیاهی با ظاهر بوته ای انبوه، پایا، همیشه سبز، شاداب و پر طراوت است. با وجود اینکه گیاه آلوئه ورا به خانواده تعلق دارد ( معروف ترین گیاه این خانواده تره، سیر، پیاز، گل سوسن می باشد)، اما در ظاهر شبهت بسیار زیادی به کاکتوس دارد، البته گیاه آلوئه ورا هرگز یک کاکتوس نیست.

برگ گیاه آلوئه ورا

برگ گیاه آلوئه ورا از سه قسمت اصلی، پوست، لایه لعاب مانند و ژل آلوئه تشکیل شده است،که ژل آن مهم ترین قسمت گیاه می باشد؛ زیرا مطالعات نشان داده است این ژل دارای بیش از 200 ماده مۆثره شامل عناصر معدنی ضروری، ویتامین ها، پروتئین ها، چربی ها، آمینو اسید ها و پلی ساکارید ها می باشد.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

حاشیه تیغ دار برگ های گیاه آلوئه ورا

به طور کلی برگ های گیاه آلوئه ورا ضخیم، گوشتی و نیزه ای شکل با لبه های دندانه دار و تیغ هستند، که مستقیماً به محور ساقه متصل شده اند. اگر تیغ هایی که در لبه برگ ها قرار دارند، جدا شوند، از جای خالی آنها ژلی ترشح می شود که تمام خواص گیاه در آن نهفته است. این ژل که در ابتدا شفاف، چسبنده، سبز رنگ و بسیار تلخ است، به محض اینکه در مجاورت هوا قرار گیرد سفت شده و ماده صمغی قهوه ای رنگی را تشکیل می دهد.

حاشیه گیاه آلوئه ورا کمی پیچ و خم دار می باشند. برگ های این گیاه در پایین ساقه و نزدیک به سطح زمین در طرح و آذین گلسرخی رشد می کنند.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

نحوه قرار گیری برگ های گیاه آلوئه ورا

هر گیاه آلوئه ورا دارای 12 تا 16 عدد برگ می باشد که هنگام رشد حدوداً وزنی معادل یک کیلو و 300 گرم خواهد داشت. هر شش تا هشت هفته یک بار، می توان سه یا چهار برگ از گیاه چید. برگ ها به رنگ سبز مایل به قرمز می باشند.

این گیاه عاری از دم برگ می باشد، ولی دارای پهنکی با قاعده پهن و نوک باریک است.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

قاعده پهن و نوک باریک پهنک گیاه آلوئه ورا

خصوصیات فیزیولوژی برگ گیاه آلوئه ورا

برگ در گونه های مختلف گیاه آلوئه ورا از نظر تشریحی دارای ساختمان یکسان می باشد. در برش عرضی یک برگ گیاه آلوئه ورا قسمت های زیر نشان داده می شود:

1- بشره بزرگ، که دارای کوتیکولی ضخیم می باشد و در فواصل مختلف آن روزنه ها دیده می شوند.
2- پارانشیم کلروفیل دار زیر بشره، که در ردیف اول، ساختمانی شبیه برگ سایر گیاهان مرکب شامل سلول های دراز منشوری شکل دارد.
3- ضخامت برگ ار پارانشیم بی برگ، موسیلاژدار و محتوای شیره چسبنده تشکیل شده است.
4- دسته آوندهای چوب – آبکش که بلافاصله در زیر سلول های کلروفیل دار قرار دارند.

ترکیبات شیمیایی موجود در برگ گیاه آلوئه ورا

به طور کلی در برگ های گیاه آلوئه ورا ترکیبات شیمیایی زیر یافت می شود:

1) آلوئین

2) ایزو باربالوئین

3) امودین

4) صمغ

5) رزین

6) موادی از مشتقات آنتراکینون مانند کریزوفانیک اسید

7) اورونیک اسید

8) اکسیداز

9) کاتالاز

10) انواع قند ها

11) گلیکوزید متبلور باربالوئین

12) اسانس

گل گیاه آلوئه ورا

آلوئه ورا یک گیاه با دوام با گل های زرد رنگ است. گل های گیاه آلوئه ورا بر روی یک محور به صورت گل آذین سنبله گرد آمده اند. هر یک از گل های آلوئه ورا آویخته و دارای جام لوله ای 3-2 سانتی متری می باشند. هر گل دارای 3 کاسبرگ، 3 گلبرگ،6 پرچم ( در دو ردیف) می باشد. گیاه آلوئه ورا دارای گل های زیبایی می باشد که همین موضوع سبب شده است که این گیاه را به عنوان یک گیاه زینتی نیز پرورش دهند.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم
خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

گل گیاه آلوئه ورا

ساقه گیاه آلوئه ورا

گیاه آلوئه ورا عموماً فاقد ساقه و یا دارای ساقه کوتاه می باشد.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

ساقه بسیار کوتاه گیاه آلوئه ورا

ریشه گیاه آلوئه ورا

در گیاه آلوئه ورا ریشه ها بیشتر گسترش افقی دارند تا بتوانند به حداقل آب موجود در خاک سطحی دسترسی پیدا کنند. به طور کلی، سیستم ریشه ای در گیاه آلوئه ورا به صورتی است که سبب ارتقای توانایی گیاه برای جمع آوری آب و مواد غذایی از محیط اطراف آن شود.

خواص گیاه آلوئه ورا و کاشت آن – جلسه دوم

ریشه گیاه آلوئه ورا

تکلیف:

تکلیف1: برای این جلسه در مورد 12 ترکیب شیمیایی موجود در برگ گیاه آلوئه ورا که در درس به آنها اشاره شد تحقیق و هر کدام را بررسی نمایید. نتایج را برای ما ارسال نمایید.
تکلیف2: بعد از تهیه ی یک گلدان گیاه آلوئه ورا از بخش های مختلف آن که در درس اشاره شد عکس تهیه نمایید و به همراه توضیحات لازم برای ما ارسال نمایید.

محل بازدید/ اردو/ خرید: جهت تهیه گلدان گیاه آلوئه ورا می توانید به مراکز فروش گل و گیاه نزدیک محل زندگی تان مراجعه نمایید.

منابع مطالعه:

برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه آشنایی با گیاه آلوئه ورا به منابع زیر مراجعه نمایید

فایل word را ملاحظه فرمایید.