کمال گرایی از نوع مثبت!
جستجو برای بی‌نقص بودن و بهترینِ بهترین ها بودن از جمله خصوصیت افراد کمال طلب است. آنها معمولا معیارهایی آرمانی و یا بالاتر از حد معمول را ایده آل خود در نظر می گیرند و بسیار نیز متمایلند بدون اشتباه عمل کنند. آنان شاید تنها زمانی از خود به رضایت برسند که به مطلوب آرمانی مورد نظر دست یابند و یا تائیدی بر آن از جانب دیگران دریافت کنند. کمال گراها از کودکی به واسطه وجود والدینی زیاده خواه، قدرت طلب و آرمان خواه و یا مربیانی این چنینی، نادرست تربیت یافته اند. این خصوصیت شکل گرفته، ممکن است در جوانی آنان را با مصائب بسیاری در زندگی مواجه سازد.
ویژگی‌های افراد کمال گرا را بشناسید
* جاه طلب و بلند پرواز هستند.
* اعتماد به نفس پائینی دارند.
* دائما در حال سرزنش و نقد خویشتند.
* آرمان گرای مطلق هستند و غالبا چیزی را خواهانند که ممکن است برای همیشه دست نیافتی باشد.
* فقط پیروزی و برنده شدن برای آنها ارزش است و شکست هیچ مفهومی در خزانه رفتاری آنها ندارد.
* پیروزی را باید به هر طریق ممکن ،چه درست چه غلط، بدست آورند.
* از شکست و ناامیدی وحشت دارند و عدم موفقیت را مترادف با نابودی شخصیت و ارزش خود تلقی می کنند.
* پس از شکست یا بازنده شدن، به شدت امید خود را از دست می دهند، احساس افسردگی می‌کنند و تا مدتها ممکن است از ترس شکستی دیگر، سراغ فعالیت دیگری نروند.
* معمولا ناراضی هستند، این عدم رضایت به قدری است که حتی اگر دستاورد فعالیت شان بهتر از دیگران هم باشد باز به دنبال چیزی برتر از آن هستند و هیچ‌گاه احساس پیروزی نمی‌کنند.
کمال‌گرایی از نوع منفی
روان شناسان از دو نوع کمال گرایی صحبت می کنند: کمال‌گرایی مثبت و کمال‌گرایی منفی. آنان معتقدند آنچه که در بسیاری از افراد تحت عنوان کمال گرایی یاد می شود کمال‌گرایی از نوع منفی است. در این نوع از کمال گرایی، فرد به دنبال بی‌نقص و کامل بودن در همه زمینه ها بوده و بیش از حد نگران ارزیابی و قضاوت های منفی دیگران است و با نادیده گرفتن خود واقعی خویش و آرمانی کردن افراطی آن در نظر خود و دیگران، به طرق مختلف تحت استرس و فشار روانی قرار می گیرد. چنین فردی ممکن است با بسیاری از مشکلات روانی چون اضطراب، افسردگی، بدخلقی، افکار خودکشی و... و یا مشکلات جسمانی مثل ضعف سیستم ایمنی، بیماری‌های قلبی و عروقی، کلیوی، کبدی و... دست و پنجه نرم کند. اعتقاد به برترین ها بودن، یک تفکر غلط است و لطمات عدیده ای را بر فرد وارد می کند.
در قطب مقابل کمال گرایی منفی، کمال گرایی مثبت قرار دارد که فرد می تواند با ایده آل گرایی درست و بجا و بر اساس تجارب بدست آمده، احساسات مثبتی در خود شکل دهد و به نتایج خوشایندی نیز دست یابد.
یک کمال گرای مثبت از تلاش زیاد لذت می برد و برای انجام بهترین عمل تا بدان جایی که می تواند سعی کرده اما هیچ گاه کار و کوشش بیش از حد را به خود تحمیل نمی کند. اکثر اوقات از نتایج فعالیت های خویش راضی است و احساس رضایت و موفقیت می کند. انگیزه فعالیت و حس رقابت سالم در کمال گرایان مثبت بسیار مشهود است
کمال‌گرای مثبت باشید
کمال گرایی صفت پسندیده ای است، اما به شرط چاقو باید ببُرید و بِبرید! اگر می خواهید یک کمال گرای کال ونرسیده باشید، همان بِه، که دو دستی بر خودآرمانی غیر واقعی تان بچسبید، اما اگر خواهان کمال گرایی شیرین و رسیده اید باید سعی کنید یک کمال گرای مثبت باشید. درکمال گرایی مثبت، فرد خود واقعی اش را می شناسد و انتظار آرمانی و به دور از حقیقت از خویش ندارد و برای بهتر کارکردن و بهتر بودن در حد توان، کوشش می کند. یک کمال گرای مثبت از تلاش زیاد لذت می برد و برای انجام بهترین عمل تا بدان جایی که می تواند سعی کرده اما هیچ گاه کار و کوشش بیش از حد را به خود تحمیل نمی کند. اکثر اوقات از نتایج فعالیت های خویش راضی است و احساس رضایت و موفقیت می کند. انگیزه فعالیت و حس رقابت سالم در کمال گرایان مثبت بسیار مشهود است و اغلب با انتخاب اهداف بلند مدت، پرتوان و با اعتماد به نفسی بسیار بر صحنه عمل وارد می شوند و فعالیت مورد نظر خود را انجام می دهند. انتقادپذیر هستند؛ بدون هیچ هراسی و با رویی گشاد از نقدها و اظهارنظر دیگران استقبال می کنند و در صورت لزوم نیز پیشنهادات مناسب را می پذیرند و در پیشبرد بهتر اهداف خود، از آنها بهره می گیرند. شکست ناپذیر هستند و معتقدند با سعی و تلاش مجدد می توانند موفق شوند.
خلاصه آنکه پیروزی از آن کسانی است در زمین کمال گرایی مثبت توپ می زنند. پزشکان حاذق، مهندسان نمونه ، وکلای مجرب، مدیران موفق و... از جمله این افراد هستند. ازدواج های موفق و خانواده های به سامان نیز در این گروه از افراد بسیار قابل مشاهده است.
از کمال‌گرایی منفی به کمال‌گرایی مثبت حرکت کنید
افراد کمال گرای منفی برای شروع انجام هر فعالیتی (شغل، ازدواج، روابط اجتماعی و... )، ملاک های سختی را برای خود در نظر می گیرند و گمان می کنند همان گونه که فکر می کنند باید بهترین و نمونه باشند، انتخاب هایشان نیز باید کامل و برترین باشد. کمالگراها به قدری بر عقاید و باورهای خود پایبند و وفادارند که نادیده گرفتن هر یک از آنها امری محال است. از آنجایی که ایده آل کاملی در جهان وجود ندارد، این حس کامل بودن، مشکلاتی را فراروی آنان قرار می دهد، موفقیت این افراد به خاطر سخت گیری بسیار به تعویق می افتد و یا آن که با شکست مواجه شده و منجر به خستگی و بیزاری می شود.
برای پرهیز از مصائب کمال گرایی منفی توصیه می شود این افراد به روان شناس مراجعه نمایند و با واکاوی علت این رفتار و انجام تمرینات مختلف، در جهت کاهش این خصلت منفی گام برداشته و بُعد مثبت این خصلت را پویا و فعال سازند.
نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
