تبیان، دستیار زندگی
به نظر شما کم‌خوابی آزاردهنده‌تر است یا پرخوابی؟ شاید بگویید کم‌خوابی، ولی پرخوابی نیز اگر به اختلال خواب تبدیل شود و ادامه یابد قدرت تمرکز...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

وقتی پُر خواب می‌شویم


به نظر شما کم‌خوابی آزاردهنده‌تر است یا پرخوابی؟ شاید بگویید کم‌خوابی، ولی پرخوابی نیز اگر به اختلال خواب تبدیل شود و ادامه یابد قدرت تمرکز، اثرگذاری و خلاقیت را از فعالیت‌های روزانه‌تان می‌گیرد.


خواب

البته برخی افراد بیش از دیگران می خوابند، یعنی به طور میانگین، بیش از هفت ساعت در شبانه روز می خوابند.

با این حال خوب است بدانید که پرخوابی فقط در نقطه مقابل کم خوابی قرار ندارد و معنای آن تنها این نیست که تعداد ساعاتی که فرد در شبانه روز می خوابد افزایش می یابد، بلکه افراد پرخواب، عموما دچار خواب آلودگی مفرط روزانه هستند و این موضوع آنان را رنج می دهد.

دکتر امیرحسین جلالی، روانپزشک با اشاره به این که خواب بودن در ساعات زیادی از شبانه روز و خواب آلودگی در طول روز دو نشانه اصلی پرخوابی است، می گوید:

البته بیماری ها و اختلالات زیادی است که می تواند زمینه ساز پرخوابی شود. بر این اساس، یک گروه از افراد پرخواب، از نوع اولیه آن رنج می برند، یعنی کسانی که به دلیل یک اختلال خواب مشخص مانند اختلال «نارکولپسی» که یکی از اختلالات خواب است و شامل میل ناگهانی و مقاومت ناپذیر به خواب می شود از پرخوابی رنج می برند؛ اما در پرخوابی ثانویه، فرد دچار یک بیماری روانپزشکی یا غیرروانپزشکی زمینه ای است و پرخوابی وی نشانه ای از مجموعه نشانه های بیماری اولیه به شمار می رود.

فهرست مشکلات و بیماری هایی که می تواند پرخوابی ایجاد کند بسیار طولانی است که از میان آنها می توان به بیماری های شایعی چون افسردگی، کم کاری تیروئید، دیابت یا بیماری های ژنتیکی نادر اشاره کرد.

همچنین مصرف یا پرهیز از مصرف برخی داروها و مواد می تواند به بروز پرخوابی منجر شود.

به طور منطقی، هر بیماری یا اختلالی که باعث مشکل در خواب شبانه شود، می تواند به پرخوابی روزانه نیز منجر گردد

از خستگی و افسردگی تا پرخوابی

شاید خیلی وقت ها از شدت خستگی بی وقفه تا 12 ساعت نیز بتوانید، بخوابید، اما آیا لزوما خستگی و مشغله زیاد می تواند به پرخوابی منجر شود؟

دکتر جلالی در پاسخ به این پرسش می گوید: همیشه خستگی، پرخوابی نمی آورد، اما ادامه محرومیت از خواب بویژه در کسانی که مشغله زیادی دارند در مدتی حدود سه ماه می تواند به پرخوابی منجر شود.

اما چرا برخی افراد در شرایط استرسی، پرخواب می شوند و برخی کم خواب؟ این روانپزشک پاسخ می دهد: افسردگی هم می تواند به پرخوابی و هم کم خوابی منجر شود.

فرمی از افسردگی است که معمولا در فصول سرد بروز می کند و همراه پرخوری و پرخوابی است. این فرم از افسردگی، فرم غیرمتعارف این بیماری روحی است و از نظر زیستی با دیگر نمونه افسردگی که با بی اشتهایی و بی خوابی همراه است، تفاوت دارد.

حتی گروهی از افرادی که به این نوع از افسردگی نامتعارف مبتلا هستند، ممکن است به اختلال دوقطبی مبتلا باشند.

آپنه یا قطع تنفس در خواب

اختلال تنفسی، خواب آلودگی می آورد

به طور منطقی، هر بیماری یا اختلالی که باعث مشکل در خواب شبانه شود، می تواند به پرخوابی روزانه نیز منجر گردد.

دکتر جلالی بر اساس چنین استدلالی توضیح می دهد: اختلالات وقفه تنفسی چه از نوع مرکزی باشد که به دلیل اختلال در مراکز هدایت کننده تنفس در سیستم اعصاب مرکزی رخ می دهد و چه از نوع محیطی باشد که ناشی از تنگی و انسداد در مجاری و راه های هوایی است، به اختلال در اکسیژن رسانی بافتی در حین خواب و افزایش برانگیختگی هیجانی در فرد در طول شب منجر می شود.

این موضوع سبب می شود که شخص بارها طی شب بیدار شود یا نتواند خواب عمیق را تجربه کند. کوتاه مدت ترین و زودرس ترین عارضه این مشکل، خواب آلودگی روزانه است.

به طور ژنتیکی پرخوابم

شاید ندانید، اما سهم ژنتیک نیز در بروز پرخوابی افراد ارزیابی و شناسایی شده است.

بر این اساس برخی افراد به صورت بهنجاری، پرخواب تر از دیگران هستند.

البته دکتر جلالی اختلالاتی چون نارکولپسی را نیز که زمینه ژنتیکی دارد، در ایجاد پرخوابی بیمارگونه مشخص و قطعی می داند.

پرخوابی نه تنها در درازمدت فرد را مستعد اختلالات روانپزشکی چون افسردگی و اختلالات اضطرابی می کند، بلکه می تواند پیامدهای جسمی داشته باشد و سبب چاقی و اختلالات متابولیک چون افزایش چربی خون شود

پرخوابی، چاقی می آورد

بی شک خواب کافی و نشاط روزانه برای هر نوع فعالیت شناختی چون تمرکز، محاسبه و کارهای خلاقانه ضروری است. پس طبیعی است که فرد پرخواب این توانمندی ها را از دست می دهد و در کار، روابط خصوصی و اجتماعی خود دچار محدودیت هایی می شود.

دکتر جلالی در این باره تاکید می کند: پرخوابی نه تنها در درازمدت فرد را مستعد اختلالات روانپزشکی چون افسردگی و اختلالات اضطرابی می کند، بلکه می تواند پیامدهای جسمی داشته باشد و سبب چاقی و اختلالات متابولیک چون افزایش چربی خون شود.

پرخوابی درمان می شود

به گفته دکتر جلالی، اگر پرخوابی به دلیل سبک زندگی باشد باید آن را تعدیل کرد و اگر مثلا سندرم قطع تنفسی در حین خواب باعث آن است، باید از دارو، جراحی یا وسایل کمکی برای درمان آن بهره برد.

در هر صورت از درمان خودسرانه باید پرهیز کرد و همواره با توجه به عوامل متعددی که پرخوابی را ایجاد می کند، ارزیابی و درمان را به متخصص واگذاشت.

فراموش نکنید که دلیل پرخوابی در افراد مختلف، یکسان نیست و درمان آن وابسته به علت زمینه ساز متفاوت است.

بخش سلامت تبیان


منبع: جام جم - پونه شیرازی

مطالب مرتبط:

خواب زیاد هم ضرر دارد

کم و زیادی خواب خطر دارد

چرا به چرت زدن نیاز داریم؟

خواب سبکی دارید یا سنگین؟

هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.