اتوکلاو
دانش پژوهان گرامی در این جا می خواهیم شما را با وسیله ای که در آزمایشگاه میکروبیولوژی از آن استفاده می شود آشنا نماییم.
اتو کلاو وسیله ای است که توسط آن، کلیه وسائل آزمایشگاهی و محیط های کشت، قبل از استفاده و محیط های کشت میکروبی و غیره توسط حرارت مرطوب، استریل می‌شوند. اگر چه اتوکلاو بهترین وسیله برای استریلیزاسیون است، باید اشاره کنیم که طولانی شدن مرحله ی گرمایی، سبب کاهش کیفیت مواد مغذی در محیط های کشت کمپلکس محتوی قند، مواد معدنی و فلزی می شود و در نتیجه به محیط های کشت زیان وارد می کند. بنابراین در چرخه استریلیزاسیون باید از زمان کوتاه تر و دمای بالاتر استفاده کنیم تا علاوه بر آن که آسیب کمتری به محیط کشت وارد می شود، برای ارگانیسم نیز کشنده تر باشد.
چرخه استریلیزاسیون
1- زمان بالا رفتن دما در محفظه اتوکلاو (20C0-120C0 )
2- زمان نفوذ گرما به داخل ظرف محیط کشت
3- زمان نگهداری در دمای مقرر
4- زمان پایین آمدن دمای محفظه (80C0-121C0 )
این دستگاه قادر است بخار آب اشباع شده را با حرارت 121 درجه سانتی گراد ایجاد نماید که این درجه حرارت در شرایط بخار ایجاد شده می‌تواند، موجب تخریب ساختمان میکروب‌ها و هاگ آن ها شده و تقریبا باعث نابودی تمام میکروارگانیسم های شناخته شده شود.
اتوکلاوهای آزمایشگاه میکروبیولوژی اغلب روی فشار 15 تنظیم شده‌اند که در این فشار، دمای بخار آب به 121 درجه سانتی گراد می‌رسد. این دستگاه طوری تنظیم شده است که بعد از رسیدن به این فشار، بخار و درجه حرارت بلافاصله وارد مرحله سترون کردن می‌شود و مدت 15 دقیقه به همان حالت باقی می‌ماند. قبل از شروع مرحله سترون کردن، ابتدا مدتی شیر خروج هوا را باز می‌کنیم تا هوای داخل دستگاه تخلیه شده و بخار آب تمام سطوح و منافذ را بپوشاند و عمل استریلیزلاسیون کامل انجام گیرد.
بعد از اتمام کار، دستگاه را خاموش کرده و توسط شیر خروجی، بخار آب را خارج کرده و بعد درب دستگاه را باز می کنیم. ضمنا دستگاه دارای یک شیر اطمینان می‌باشد که به صورت خودکار بخار اضافی موجود در دستگاه را در حین انجام کار به بیرون هدایت می‌کند، تا شرایط ثابت بماند.
نکات ایمنی
1- از دستکش مقاوم به حرارت و محافظ چشم استفاده کنید.
2- بعد از آن که فشار اتاقک اتوکلاو به صفر و دمای آن به حدود 60 درجه سانتی گراد رسید کنار درب اتوکلاو بایستید و آن را باز کنید. منتظر بمانید تا ظروف کمی خنک شوند، سپس آن ها را حمل کنید.
3- هرگز هنگام طوشن بودن دستگاه اقدام به بارگذاری یا خارج نمودن وسایل و مواد ننمایید.
4- هرگز در هنگام روشن بودن دستگاه و اتصال آن به پریز اقدام به تمیز کردن آن نکنید.
5- هرگز پیچ های محکم کننده ی درب را در هنگام کار دستگاه شل یا سفت نکنید.
