تبیان، دستیار زندگی
برای امام رضا علیه السلام مهمانی رسید و ساعاتی از شب با او نشسته و برای او سخن گفت. ناگاه چراغ منزل خراب شد. مرد مهمان دست برد تا چراغ را درست کند. امام اجازه ندادند و فرمودند: ما گروهی هستیم که از مهمان خود کار نمی کشیم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ما از میهمان خود کار نمی کشیم!


برای امام رضا علیه السلام مهمانی رسید و ساعاتی از شب با او نشسته و برای او سخن گفت. ناگاه چراغ منزل خراب شد. مرد مهمان دست برد تا چراغ را درست کند. امام اجازه ندادند و فرمودند: ما گروهی هستیم که از مهمان خود کار نمی کشیم. (بحار، ج 10، ص 49)


مهمان

هنگامی که میهمانی به خانه شما می آید،  میزبان نباید خودش را به تکلف بیندازد.

نوع بینش ما نسبت به مهمان فرق داره و  به خاطر همین نکته است که بعضی ها از مهمان گریزانند و برخی هم مهمان دوست هستند؛

هر کدام از اینها نشان دهنده خصلت درونی افراد است. در روایت داریم که حضرت علی علیه السلام را اندوهگین دیدند. پرسیدند: یا علی! سبب اندوه شما چیست؟ فرمود: «یک هفته است که مهمانی برایم نیامده است! ...». (میزان الحمکة ، ج 5 ، ص 25)

بعضی ها هم آمدن مهمان را نزول بلا می شمارند و کوه غم بر دلشان حاکم می شود؛ انگار واقعاً اعتقاد ندارند که مهمان برکت می آورد! چه برکتی بالاتر از این که گناهان هر دو طرف در مهمانی می ریزد!!! مگر پیامبرمان نفرمودند: «الضیف ینزل برزقه ...»؛ (همان منبع  ص 250) مهمان روزی خود را نازل می کند!

با این همه برکت مادی و معنوی چرا موقع آمدن مهمان عزا می گیریم؟!

اینگونه مهمانی ها که شخص میزبان خود را دچار تکلف و زحمتهای فراوانی می کند نه تنها برکت و رحمت نیست که شوم است؛ اگر میان مردم و خویشاوندان صفا و صمیمیت و صداقت باشد و مهمانی از راه برسد و دیر وقت یا نابهنگام باشد، باید به هر چه که «هست» قناعت کرد نه مهمان توقع زیادی داشته باشد و نه صاحبخانه خود را به دردسر بیفکند. در این صورت دوستی ها و رفت و آمدها تداوم می یابد ...

درسی از امیر مۆمنان علیه السلام بیاموزیم:

مردی حضرت علی علیه السلام را در راه به خانه دعوت کرد. حضرت فرمود: به سه شرط می آیم. آن مرد پرسید: آن شرایط چیست؟ امام پاسخ داد:

یکی آنکه از بیرون خانه چیزی برایم تهیه نکنی.

دوم آنکه آنچه را در خانه داری، پنهان و ذخیره نسازی.

سوم آنکه به خانواده ات اجحاف و فشار نیاوری.

مرد گفت: باشه می پذیرم. حضرت قبول کرد و مهمان خانه او شد.»(بحار الانوار، ج 72، ص 451)

از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمودند: المحاسن أَبِی عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا أَتَاکَ أَخُوکَ فَأْتِهِ بِمَا عِنْدَکَ- وَ إِذَا دَعَوْتَهُ فَتَکَلَّفْ لَهُ اگر برادرت خود بنزد تو آمد هر چه داری برایش بیاور و اگر دعوتش کردی خوب پذیرایش شو

نوع بینش اهمیت خاصی داره ولی نیاز به قوت روحی بسیاری می خواهد که این بینش را همه جا به کار ببندد. حتی در مقابل میهمانی که با حضورش، صاحب خانه را تحقیر می کند و روابط خانوادگی را دچار خدشه می سازد.

اما آیا ما باید چنین میهمانی را به خانه خود دعوت کنیم؟

چنین مهمانی بهتر است که در صورت عدم ضرورت، از اول دعوت نشود ولی اگر خودش تشریف بیاورد یا ضرورت اقتضا کند که دعوتش کنیم، (مثلا فرض کنید رحم نزدیک انسان است) چاره ای جز مدارا کردن با او وجود ندارد؛ به امید آنکه گذشت و ایثار ما و نشان دادن سازگاری و خوشرفتاری، باعث بهتر شدن رابطه و علاقه و دوستی بشود.

حضرت علی علیه السلام می فرماید: «لیس الحکیم من لم یدار من لا یجد بدا من مداراته»؛ کسی که مدارا نکند با شخصی که چاره و گریزی از مدارا کردن با او ندارد، حکیم و فرزانه نیست. (میزان الحکمة، ج 3، ص 239)

پذیرایی شایسته

همانطور که فرمودند، در ورود مهمانان سرزده انسان نباید خود را به تکلف و سختی بیاندازد و هر چه که در منزل دارد، همان را جلوی میهمانش قرار می دهد. به همین علت بود که حضرت امیر علیه السلام نیز آن شروط را گذاشتند. به نوعی، مهمان سرزده به حساب می آمدند. چرا که از قبل خانواده میزبان، آمادگی پذیرایی از ایشان را نداشتند.

این نکته در روایتی بیان شده است که اگر میهمان سرزده بر شما وارد شد، هر چه داری به او تقدیم کن و اگر خواستی میهمانی را دعوت کنی، خود را به زحمت بیانداز و اسباب راحتی و آسایش او را فراهم کن: از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمودند:

المحاسن أَبِی عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا أَتَاکَ أَخُوکَ فَأْتِهِ بِمَا عِنْدَکَ- وَ إِذَا دَعَوْتَهُ فَتَکَلَّفْ لَهُ

اگر برادرت به نزد تو آمد هر چه داری برایش بیاور و اگر دعوتش کردی خوب پذیرایش شو. (بحارالأنوار الجامعة، درر أخبار الأئمة الأطهار، ج72، ص 453)

مردی حضرت علی علیه السلام را در راه به خانه دعوت کرد. حضرت فرمود: به سه شرط می آیم. آن مرد پرسید: آن شرایط چیست؟ امام پاسخ داد: یکی آنکه از بیرون خانه چیزی برایم تهیه نکنی. دوم آنکه آنچه را در خانه داری، پنهان و ذخیره نسازی. سوم آنکه به خانواده ات اجحاف و فشار نیاوری. مرد گفت: باشه می پذیرم. حضرت قبول کرد و مهمان خانه او شد

یک روایت کوتاه از اهمیت مهمان نوازی و اهمیت به میهمان

حضرت ابراهیم علیه السلام یکی از پیامبران عظیم‌الشان بود که هیچ وقت بدون مهمان غذا نمی‌خورد و لب به غذا نمی‌زد. از قضا روزی مهمان برای آن حضرت نرسید و او گرسنه بود. از خانه به جست‌وجوی مهمان بیرون آمد. دید در صحرا جماعتی در حال سفرند.

حضرت ابراهیم علیه السلام خود را به آنها که پانزده نفر بودند، رساند و آنها را به مهمانی دعوت کرد.

آنها گفتند: ما گروهی کارگر بیچاره هستیم. هر یک از ما اطفال و عیال زیادی داریم. اگر خود مهمان شویم، اهل و عیال ما گرسنه خواهند ماند.

حضرت ابراهیم فرمود: اجرت عملگی شما را نیز خواهم داد. به هر حال آنها را راضی کرد و به خانه آورد و مهمان نمود.

وقتی کارگران در ضیافت شرکت کردند و اجرت هم گرفتند، با خود گفتند: حقیقتا دین ابراهیم بر حق است؛ زیرا مهمان می‌کند و اجرت هم می‌پردازد. در همان ساعت نزد حضرت ابراهیم ایمان آوردند و به سوی خانواده خود برگشتند. (آثار و اشعار شیخ بهایی، ص 157، با اندکی تصرف)

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع: سایت ایده ها

مطالب مرتبط:

میهمان، فرستاده ای از جانب خدا

میهمان را نوازش کن

مرگتان را به تاخیر بیندازید(چلچراغ 5)

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.