انسفالوپاتی همان انسفالیت است؟

انسفالوپاتی (Encephalopathy) یک اختلال عملکرد یا بیماری مغز است. در طب جدید انسفالوپاتی یه یک بیماری خاص گفته نمی‌شود، بلکه یک نشانگان همراه با اختلال عملکرد مغزی است. این نشانگان می تواند در اثر عواملی با منشا مغزی و یا غیرمغزی باشد.

عارضه آنسفالوپاتی مزمن ناشی از ضربه (CTE) یک عارضه پیشرونده تحلیل‌برنده مغز است که در ورزشکاران (و دیگرانی) که در معرض ضربه‌های مغزی مکرر- چه ضربه‌های مغزی منجر به بیهوشی و چه ضربات خفیف‌تر بی‌علامت، بوده‌اند، رخ می‌دهد.

دچار شدن بوکسورها به این عارضه از دهه 1920 شناخته شده بود. اما گزارش‌های اخیر بر مبنای بررسی مغزهای بازیکنان حرفه‌ای بازنشسته شده فوتبال آمریکایی (ورزشی که با ضربات مکرر به بازیکنان همراه است) و سایر ورزشکاران که سابقه ضربات مکرر مغزی داشته‌اند، از لحاظ آسیب‌شناسی عصبی، وجود این عارضه را در این افراد ثابت کرده است.

ضربات مکرر وارده بر سر در این افراد باعث برانگیخته شدن یک روند پیشرونده تحلیل بافت مغزی می‌شود که از جمله با تشکیل پروتئین غیرطبیعی tau ( که در مغز مبتلایان به آلزایمر هم دیده می‌شود) هم همراه است.

این تغییرات ممکن است ماه‌ها، سال‌ها یا حتی دهه‌ها پس از وارد شدن آخرین ضربه به مغز و پایان حرفه ورزشی فرد آغاز شود.

تحلیل رفتن مغز در این بیماری به نقصان حافظه، اغتشاش شعور، اختلال در داوری، مشکلات کنترل تکانه، پرخاشگری و نهایتا زوال عقل پیشرونده می‌انجامد.

آنسفالیت

آنسفالیت (Encephalitis)‏ به معنی التهاب حاد بافت مغزی است.

شایع ترین نوع آن، آنسفالیت ویروسی می باشد. ویروس خود را از طریق خون به مغز می‌رساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می کند.

ویروس عامل تب‌خال دهان، می‌تواند مغز را هم درگیر کند و اختلالاتی مانند سردرد، اختلالات رفتاری و گفتاری و حتی اختلالات هوشیاری ایجاد کند. لذا آنسفالیت را تبخال مغزی نیز می گویند.

از آنجا که این ویروس بیشتر در مناطقی از مغز که مسئول عواطف است فعالیت می‌کند، بیمار اختلالات خلقی و عاطفی مانند پرخاشگری پیدا می‌کند.

تبخالی که در مغز ایجاد می‌شود یک تورم ساده نیست، بلکه ساختار این تورم، سلول‌های مغز را از بین می‌برد و علاوه بر اینکه عوارض این بیماری ماندگار و غیر قابل برگشت است، هرچه دیرتر برای درمان مراجعه شود، خطر مرگ افزایش می‌یابد.

در بیماری های سیفیلیس، هاری و مالاریا نیز احتمال آنسفالیت وجود دارد.

این بیماری می تواند از طریق عوامل قارچی هم ایجاد شود که ار راه استنشاقی وارد بدن می شود و سپس به خون و سیستم عصبی حمله می کنند.

همچنین این بیماری می‌تواند از طریق انواع ساس و کنه یا گزیدگی حیوانات هار ایجاد شود، یا از طریق نیش پشه حامل این ویروس به انسان منتقل می‌شود.

انواع خفیف آنسفالیت بعد از برخی بیماری‌های متداول کودکان مثل سرخک، گوشک، آبله مرغان و سرخجه ایجاد می‌شود و مایع بینی و گلو با ذرات موجود در سرفه و عطسه کودکان بیمار نیز می تواند در انتقال این بیماری نقش داشته باشد.

آنسفالیت به خودی خود مسری نیست، اما ویروس این بیماری از طریق حشرات قابل انتقال است که بهترین شیوه پیشگیری، حفاظت کودکان از گزش حشرات است و البته پاکیزه نگه داشتن اطراف محل زندگی که امکان فعالیت و زندگی حشرات را به حداقل برساند، از دیگر اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شود.

علایم انسفالیت

- تب و تشنج

- سردردهای ناگهانی و پی در پی

- بی‌حالی مفرط

- تهوع و استفراغ

- گیجی

- خشک شدن گردن

- توهم و کاهش حافظه

- فوتوفوبیا (ترس از نور)

- تحریک پذیری و عصبی شدن

- لوچ شدن چشمان و یا دید دوگانه

تشخیص این بیماری در نوزادان دشوار است. اما توجه به علایمی ویژه مانند استفراغ، برآمدگی ملاج، خشکی بدن و گریه ممتد نوزاد که با بغل کردن کودک بیشتر شود، می‌تواند در تشخیص این بیماری راهگشا باشد.

از جمله آزمایش‌های تشخیصی این بیماری، بررسی مایع مغزی نخاعی است که احتمال مننژیت باکتریایی را هم رد می کند.

درمان این بیماری هم بستگی به عامل ایجادکننده آن دارد.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

منابع:

همشهری آنلاین

ویکی پدیا

مطالب مرتبط:

انسفالیت (التهاب و ورم مغز)

مغز هم ورم می‌کند

سرتان درد می کند؟