صدقه به فامیل واجبتر است یا دیگران؟!
ثواب عمویی که به برادرزاده برای کار کمک می‌کند چگونه است؟ و اگر به کسی دیگر کمک کند، آیا ثواب آن یکسان است یا بیشتر ثواب می‌گیرد اگر به برادر زاده کمک کند؟
کمک کردن به فامیل‌های نیازمند ارزش‌مندتر از کمک به دیگران است. امام على(علیه السلام) به نقل از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «شروع كن از كسى كه مخارج ایشان را تأمین می‌كنى. مادرت، پدرت، خواهرت، برادرت. سپس هر كه نزدیک‌تر است و صدقه پذیرفته نیست در حالى كه یكى از بستگان، فقیر و محتاج باشد».[1]
همچنین از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند: آیا صدقه دادن به فقیرانى كه بر در خانه‌ها می‌آیند بهتر است یا به خویشاوندان؟ آن حضرت فرمود: «نه، بهتر آن است كه صدقه را براى خویشان خود بفرستد، و این اجر و پاداش بیشترى دارد».[2]
حتی اگر این فامیل، دشمنی هم با انسان داشته باشد باز هم کمک به وی دارای ثواب زیادتری می‌باشد، چنان‌چه از حضرت امام صادق(علیه السلام) روایت شده: «از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) سۆال شد كه كدام قسم صدقه از سایر صدقات ثوابش بیشتر است؟ پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: صدقه دادن به رَحِم و خویشاوندى كه كینه شخص صدقه دهنده را به دل داشته باشد».[3]
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «شروع كن از كسى كه مخارج ایشان را تأمین می‌كنى. مادرت، پدرت، خواهرت، برادرت. سپس هر كه نزدیک‌تر است و صدقه پذیرفته نیست در حالى كه یكى از بستگان، فقیر و محتاج باشد.
البته این تا زمانی است که در میان فامیل ها نیازمندی وجود داشته باشد، امّا اگر زمانی در میان بستگان، فرد محتاجی پیدا نشد در این صورت باید به دیگران کمک کند.
نظر به این که هر شخصی نسبت به بستگانش آگاهی بیشتری دارد و اگر در میان آنان شخص نیازمندی باشد وی را می‌شناسد بر این اساس، اگر همه ما به این وظیفه عمل کنیم دیگر در جامعه، نیازمند و فقیری موجود نخواهد بود.
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
«مَن مَشى فی عَونِ أخیهِ ومَنْفعتِهِ فلَهُ ثَوابُ الُمجاهِدینَ فی سبیلِ اللّه .» پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم : كسـى كـه بـراى كمك بـه برادر خود و سود رساندن به او اقدام كند پاداش مجاهدان در راه خدا را خواهد داشت .(ثواب الأعمال : 340 / 1 منتخب میزان الحكمة : 168)
الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام :
مَن سَعى فی حاجَةِ أخیهِ المسلمِ طَلَبَ وَجْهِ اللّه كَتبَ اللّهُ عز و جل لَهُ ألفَ ألفِ حَسَنةٍ .
امام صادق علیهالسلام : هر كه براى رضاى خدا در راه برآوردن نیاز برادر مسلمان خود بكوشد، خداوند هزار هزار حسنه برایش بنویسد.(الكافی : 2 / 197 / 6 منتخب میزان الحكمة : 168)
امام صادق علیهالسلام :«مَن كانَ فی حاجَةِ أخیهِ المۆمنِ المسلمِ كانَ اللّهُ فی حاجَتِهِ ما كانَ فی حاجةِ أخیهِ .»
كسى كه در پـى بـرآوردن نیاز برادر مۆمن مسلمان خود باشد، تازمانى كه در فكر نیاز اوست، خداوند در پى (برآوردن) نیاز وى باشد.(أمالی الطوسیّ : 97 / 147 منتخب میزان الحكمة : 168)
امام صادق علیهالسلام :«مَن سألَهُ أخوهُ المۆمنُ حاجَةً مِن ضُرٍّ فمَنَعهُ مِن سَعةٍ وهُو یَقْدِرُ علَیها مِن عِندِهِ أو مِن عندِ غَیرِهِ - حَشَرهُ اللّهُ یَومَ القِیامَةِ مَغْلولَةً یدُهُ إلى عُنُقِهِ حتّى یَفْرُغَ اللّهُ مِن حِسابِ الخَلقِ .»
كسى كه برادر مۆمنش در هنگام تنگدستى نیاز خود را به او بگوید و او بتواند خودش یا از طریق كسى دیگر حاجتش را روا سازد و نكند خداوند در روز قیامت وى را دست بسته به گردن محشور فرماید و تا فارغ شدن از حساب بندگانش همچنان او را نگه دارد.(بحارالأنوار: 74 / 287 / 13 منتخب میزان الحكمة : 168)
پی نوشت ها:
[1]. «قَالَ سَمِعْتُ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ یَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ یَقُولُ ابْدَأْ بِمَنْ تَعُولُ أُمَّكَ وَ أَبَاكَ وَ أُخْتَكَ وَ أَخَاكَ ثُمَّ أَدْنَاكَ فَأَدْنَاكَ وَ قَالَ لَا صَدَقَةَ وَ ذُو رَحِمٍ مُحْتَاج»؛ شیخ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، محقق و مصحح: غفارى، على اكبر، محرمى زرندى، محمود، ص 219، المۆتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، قم، چاپ اول، 1413ق.
[2]. «عَنْ عَمْرِو بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ سُئِلَ عَنِ الصَّدَقَةِ عَلَى مَنْ یَسْأَلُ عَلَى الْأَبْوَابِ أَوْ یُمْسِكُ ذَلِكَ عَنْهُمْ وَ یُعْطِیهِ ذَوِی قَرَابَتِهِ فَقَالَ لَا بَلْ یَبْعَثُ بِهَا إِلَى مَنْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ قَرَابَةٌ فَهَذَا أَعْظَمُ لِلْأَجْر»؛ شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 142، دار الرضى، قم، چاپ اول، 1406ق.
[3]. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله) أَیُّ الصَّدَقَةِ أَفْضَلُ قَالَ عَلَى ذِی الرَّحِمِ الْكَاشِح»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 10، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع: سایت شهر حدیث
سایت رهروان ولایت
مطالب مرتبط:
کسانی که در قیامت نقره داغ می شوند
