عملکرد عناصر ضروری در متابولیسم گیاهان

عناصر ضروری دارای اعمال حیاتی اختصاصی در متابولیسم گیاه می باشند. هر عنصر ضروری یک یا چند عمل زیر را انجام می دهد:

الف) سازنده ی ساختار مواد آلی C, S, Mg

ب) فعال کننده ی واکنش های آنزیمی و یا ناقل بار الکتریکی , Fe, Cu, Zu, Mo, Mn, Ni

ج) مشارکت در تنظیم اسمزی یا حفظ تعادل الکتروشیمیایی , K, Cl, Ca

د) مشارکت در واکنش های انتقال دهنده ی انرژی B, P

اختلال مواد غذایی

از سه روش کلی در تشخیص اختلالات مواد غذایی در گیاهان استفاده می شود.

همانند فعالیت آنزیمی، محصولات متابولیکی مانند آمین ها که در سطوح غیر عادی با اختلال مواد غذایی ارتباط دارند.

کمبود مواد غذایی حاصل از مواد زیر است:

کمبود یک عنصر ضروری علایم خاص خود را آشکار می کند که باعث بر هم زدن فرایندهای متابولیکی گیاه می شود. ویژگی این علایم به تحرک گیاه بستیگی دارد و اغلب به تعیین عمل عنصر ضروری، در گیاه کمک می کند.

عنصر متحرک آزادانه از یک بخش به بخش دیگر گیاه حرکت می کند. علایم کمبود برای عناصر متحرک ابتدا در اندام های پیرتر مشاهده می شود زیرا اندام های جوان، نسبت به بافت های پر انرژی، در زمانی که مواد غذایی کمی در دسترس آنهاست، برداشت بیشتری دارند.

علایم  مواد غذایی غیر متحرک ابتدا در بافت های جوان تر دیده می شود چرا که بافت های پیر مقدار کافی از این عناصر را در اختیار داشته و آن ها نیز می توانند در خلال کمبود، این عناصر را حفظ کنند و در خود انباشته سازند.

درک و فهمیدن علایم کمبود مواد غذایی در تعیین چگونگی کود دادن به ما کمک می کمند. در شرایط مزرعه ای، علایم آشکار شده می تواند به واسطه ی کمبود یک نوع عنصر یا اثرات متقابل کمبود چند عنصر باهم باشد.

می توان با تحقیقاتی به علایم کمبود یک عنصر در گیاه دست یافت. اگر به علایم کمبود ناشی از دو عنصر Mg و K  برخورد شود می توان با کمک آنالیز برگ گیاه به نوع کمبود پی برد.

در بعضی از محصولات زراعی، علایم پاتوژنیک یا ویروسی شاید بسیار به هم شبیه باشند، که توسط اختلالات مواد معدنی القا می شود. اثبات علایم بیماری در طی آنالیز شیمیایی گیاه و یا خاک مفید و ضروری است.

در آنالیز برگی به عنوان شاخص شرایط مواد غذایی گیاه، غلظت کل مواد غذایی برگ در مراحل رشد ویژه مورد استفاده قرار می گیرد. این قضیه بر اساس غلظتی استوار است که:

غلظت بحرانی سطح مواد غذایی در برگ است که حداقل غلظت ماده در بافتی است که حداکثر رشد یا محصول را موجب می شود.

مقادیر بحرانی کمبود و سمیت یک عنصر برای هر گیاه قابل اندازه گیری است. گونه های متفاوت مقادیر مختلفی برای یک عنصر از خود نشان می دهد.

برای مثال برگ های نیشکر، غلظت بحرانی برای K و Fe به ترتیب 1% و 55 ppm است.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی