چه افرادی را به ولیمه حج دعوت کنیم؟!

هیچ موضوعی نیست که در زندگی بشری مسلمانان وجود داشته باشد و اسلام در خصوص آن نظری نداده باشد که این نشان دهنده جایگاه اسلام است.

یکی از مسائلی که اسلام در موضوع ولیمه دادن به آن اشاره کرده است، رفته به خانه خدا است و می‌فرماید اگر کسی از خانه خدا برگردد و ولیمه بدهد برکات بسیاری را به همراه خواهد داشت. (حضرت آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی)

یکی از مواردی که مهمانی دادن مستحب است، هنگام بازگشت از سفر پر فیض و برکت حج و خانه خدا است. بر مۆمنان لازم است به شکرانه این نعمت بزرگ که نصیب آنها شده است، در راه خدا صدقه بدهند و فقرا ومۆمنان را به مهمانی دعوت کنند و آنها را طعام دهند.

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله می فرماید: ولیمه دادن در پنج چیز است: عروسی، تولد فرزند، ختنه کردن اولاد، خرید خانه و بازگشت از سفر حج. (منهاج الاحکام، ج 1، ص 13)

ولیمه از کجا آمده است؟

یکی از سنت های پسندیده اسلامی، اطعام نمودن به برادران دینی است. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُحِبُّ إِهْرَاقَ الدِّمَاءِ وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ"؛ [کلینی، کافی، ج 4، ص 51، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1368 ش.] خداوند ریختن خون (قربانی کردن) و طعام دادن را دوست دارد.

این سنت اسلامی می تواند در شکل های مختلف؛ مانند ولیمه به هنگام ازدواج، تولد فرزند و... انجام پذیرد.

ولیمه عبارت است از: مهمانی که حداقل ده نفر در آن شرکت داشته باشند. [محمود عبد الرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ج، ص 504] مهیمانان این ولیمه می توانند اقوام، همسایگان و... باشند. بنابراین، دادن ولیمه واجب نیست، بلکه سنت و مستحب است.

ولیمه و میهمانی، کینه ها را می‌زداید و دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند؛ مخصوصا اگر دور از تشریفات و زیاده‌روی و اسراف باشد، خداوند به همگان برکت می‌دهد و خوشحالی مۆمنین موجب رضای او می‌گردد. (بحار الانوار، ج 76، ص 157./ بحار الانوار، ج 103، ص 268.)

ولیمه از نگاه معصومین (علیه السلام) چگونه است؟

این که ولیمه بیش از یک روز نبوده و اکثریت مهمانان حاضر در آن از فقرا و نیازمندان باشند، دو شرطی هستند که برای مورد تأیید بودن این عمل از نظر در نظر ائمه معصومین علیهم السلام باید رعایت شود. چرا که فلسفه وجودی ولیمه ها، حل مشکل و نیازهای غذایی افراد است که این را از کنار هم قرار دادن 2 روایت عنوان شده می توان بدست آورد.

تعریف ولیمه یعنی دادن غذا به فقرا و این عمل با رعایت شرایطی که برای آن ذکر شد، می تواند در راستای سنت پسندیده الهی باشد . اما اگر سفره ای با حضور اکثریت غیرنیازمندان پهن شد، اصولا عنوان ولیمه برآن صدق نمی کند بلکه یک مهمانی با شکوه است بدون پیامدهای دینی، عبادی و الهی که با فرمایشات رهبری نیز منافات دارد.

چه افرادی به ولیمه باید دعوت شوند؟

در رابطه با نوع افرادی که به این اطعام دعوت می شوند و سقف و نوع غذاهایی که مورد استفاده قرار می گیرد، در کلامی از امام صادق علیه السلام آمده است که افراد مسکین را برای ولیمه دعوت کنید. «مسکین» در تعریف با «فقیر» متفاوت است و به افراد نیازمندی گفته می شود که عزتمندانه زندگی کرده، نیاز خود را به زبان نمی آورند و طرح نیاز نمی کنند. اما فقیر کسی است که نیاز خود را بیان می کند.

در ادامه کلام حضرت آمده است که آنچه باطل باشد، نمی تواند سرانجام داشته باشد. یعنی عمل باطل نتیجه و سامانی نیز ندارد. بنابراین آنچه از این کلام استنباط می شود آنست که اگر افرادی غیر از مسکینان برای ولیمه دعوت شوند، حداقل می توان گفت که این ولیمه مورد تایید نیست.

در یک گام فراتر، در کلام دیگری از پیامبر اعظم صل الله علیه و آله نقل است که در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید. یعنی مراقب باشید فقرا فراموش نشوند. گویا این روایت بدنبال حل مشکل ماست. چرا که برخی استدلال می کنند که پس از بازگشت از سفر که نمی توان فامیل و بستگان را از حضور در ولیمه ممنوع کرد این کار ممکن است بازتاب منفی داشته و حتی برخی این رفتار را برخلاف توصیه های اسلام به صله ارحام تصور کنند. به همین دلیل پیامبر اعظم صل الله علیه وآله فرمودند: در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید.

بنابراین اگر از دعوت فامیل و بستگان که نیازمند هم نیستند، ناچاریم اما می توان به گونه ای کار را ساماندهی کرد که اکثریت چشم گیری از مهمانان از فقرا باشند. پس اگر زائر می خواهد طبق سفارش معصوم عمل کند زمانی می تواند این ولیمه را مورد تایید بداند که اکثریت حاضرین در مجلس ولیمه از نیازمندان باشند.

فرآوری: زهرا اجلال             

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

سایت حوزه

ایسنا

مطالب مرتبط:

مهمان برکت خانه است !

صدقات جاری و باقیات صالح

آمرزش و برکت را به خانه ببریم!