راهکارهای امیرالمۆمنین در درمان افسردگی
نهج البلاغه عصاره اندیشه و احساس والای حضرت امیر است كه برای تمامی دردهای بشر نسخه ی كامل و درمان گر پیچیده است.در نهج البلاغه برای بیماریهای اجتماعی، سیاسی، و روانی و … درمانهای اساسی نهفته است كه جهت استخراج این مبانی تلاش بسیاری شده است. روی سخن نهج البلاغه با انسان است و تربیت و هدایت اوهمواره مورد توجه حضرت علی علیه السلام بوده است.تعالی و تكامل بشری دغدغه اصلی و اساسی حضرت امیر علیه السلام در خطبه ها، نامه ها و حكمت هاست چرا كه نهج البلاغه سفینه ی هدایت است و ساحل نجات.
جامعه شناسی حضرت علی علیه السلام جامع ترین قوانین اجتماعی را به جامعه تحویل می دهد و بینش سیاسی حضرت راهگشای سیاستمداران در هر زمان و مكان است وآنگاه كه به مبانی روان شناختی انسان غربی و شرقی در مقابل او زانو می زنند.نكته قابل ذكر این كه بسیاری از مبانی و مفاهیم روانشناسی صادره از حضرت علی كه در كتابهای روانی وجود دارد هنوز توسط بشر امروز كشف نشده است و در آینده این گنجهای پنهانی یكی پس از دیگری به دست اندیشه بشر خواهد رسید.تاثیر مشكلات روانی برجسم را حضرت علی علیه السلام با تعبیر ساده و زیبای چنین بیان می فرماید:كسی چیزی را در دل پنهان نكرد جز آنكه در لغزش های زبان و رنگ رخساره اش آشكار خواهد شد.روان شناسان آرامش روانی و داشتن خلوتی برای كنار آمدن با خود و ابراز احساسات را از جمله درمانهای بیماری های روانی می دانند،حضرت علی همه ی درمان های موجود را در جمله ی آسمانی آورده است و می فرمایند : جز پیوند به خداوند متعال چزی تو را آرام نمی كند.
حضرت علی علیه السلام جهت پیشگیری از افسردگی راهكارهای بلند ذكر كرده اند كه عبارت است از یاد خدا و متصل شدن به دریای رحمت الهی اما برای آن گروه كه دچار افسردگی شده اند نیز راهبردهایی از درمان گر همیشگی تاریخ امام علی علیه السلام بیان می كنیم كه بسیار عمیق و ژرف است.
الف) گرایش عملی بیش تر به مذهب و ارتباط با خدا و بهره گیری علمی بیشتر از تعالیم و دستورهای دینی: در این زمینه حضرت علی علیه السلام می فرماید:چیزی جز خدا تو را آرامش نمی دهد.و نیز می فرماید:خداوند عهد و پیمانی را كه با او منعقد می شود با رحمت خود مایه ی آسایش و آرامش بندگان و حریم امنی برایشان قرار داده تا به آن پناه برند.
ب)جلب رضایت الهی كه در سایه ی خداوند آرامش الهی برای فرد فراهم خواهد شد.حضرت علی می فرماید:رضایت خداوند مایه ی آرامش و رحمت است.در واقع با انجام وظایف و تكالیف و استفاده از استعدادها و نیروهای خدادای رضایت خدا حاصل می شود و رضایت خدا از بنده، رضایت بنده را به همراه داشته و موجب آرامش او می گردد.
ج)ایجاد زمینه و بستر مناسب برای برقراری ارتباط های صحیح و متعالی كه از نیازهای اساسی زنان است. حضرت علی می فرماید: روابط خود را با افراد با شخصیت و اصیل و خاندان های صالح و خوش سابقه برقرار ساز و پس از آن با مردمان شجاع و سخاوتمند و افراد بزرگوار چرا كه آنها كانون گرم و مراكز نیكی هستند.
د)توجه كردن به سخنان آرامش بخش و موعظه های روان آسا. حضرت علی می فرماید:همانا این دل ها همانند بدنها افسرده می شوند، پس برای شادابی دل ها ، سخنان ساده حكمت آمیز را بجویید.
هـ)صبر و استقامت در برابر ناملایمات به خاطر عشق به خدا موجب آرامش روانی می گردد. حضرت می فرماید:آنگاه كه خداوند جدیت و استقامت و صبر در برابر ناملایمات به خاطر محبتش و تحمل ناراحتی ها از خوف وخشیتش را در آنها یافت، از درون حلقه های تنگ بلارته نجاتی برایشان گشود و ذلت را به عزت و ترس را به امنیت و آرامش تبدیل كرد. بنابراین یكی از راه های درمان افسردگی و ایجاد آرامش روانی، صبر و شكیبایی در برابر ناملایمات است.
و)عشق ورزیدن به دیگران و دوست داشتن انسانهای وارسته آرامشگر روح انسان است. حضرت علی علیه السلام می فرماید: انسان با ایمان وابسته دوستی و الفت است كسی كه خود با مردم دوستی نمی كند و مردم نیز او را لایق دوستی نمی دانند در وجودش خیر و خوبی یافت نمی شود.
ز)استفاده صحیح از فرصت های طلایی در زندگی موجب آرامش روانی و نشاط می شود و از دست دادن فرصت ها نیز غصه آور است. حضرت علی علیه السلام در این زمینه می فرماید:از دست دادن فرصتها غصه آفرین است . و در مقابل استفاده از آنها آرام بخش روح و روان خواهد بود.
ح)واگذاری نتیجه امور به خداوند كه مهمترین عامل برای رفع اضطراب و افسردگی است. به عبارتی ما مامور به وظیفه هستیم نه اسیر نتیجه و آن چه خداوند برای ما به عنوان نتیجه مقرر فرماید با حكمت و عدالت او آمیخته خواهند بود. حضرت علی علیه السلام در این زمینه می فرماید: در تمام كارها خویشتن را به خدا بسپار كه خود را به پناهگاهی مطمئن و نیرومند سپرده ای. به واقع تكیه كردن به یك قدرت متعالی آرامش بخش بشر است و چه قدرتی بالاتر از خداوند متعال.
بخش نهج البلاغه تبیان
منبع: زن در نهج البلاغه، نویسنده: سمیه محمدی سنگ چشمه ای
مطالب مرتبط:
