تبیان، دستیار زندگی
مسئله جواز یا عدم جواز قمه زنی از دیر باز مورد اختلاف علما و مراجع تقلید بوده است و همواره عده ای از فقها حکم به جواز آن داده و گروهی دیگر آن را جایز ندانسته اند. برای اولین بار حکم این مسئله از مرحوم آیة الله العظمی نائینی سؤال شد و فتوای ایشان محور فتوا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تظاهر به عزاداری امام‌حسین(علیه السلام) مستحب است!!

عزاداری در سمنان

در بعضی از شهرها و کشورها "قمه زنی" انجام می شده که این شیوه را مراجع معظم تقلید آن زمان به شرط آن که ضرر جانی نداشته باشد جایز می دانسته اند، ولی هیچ روایتی در مورد این شیوه خاص (قمه زنی) نرسیده تا حکم به استحباب آن داده شود. اما امروزه این مراسم موجب سوء استفاده دشمنان اسلام قرار گرفته است به طوری که با پخش و دامن زدن به این مراسم تبلیغات گسترده ای علیه اسلام و مذهب تشیع انجام می دهند تا جایی که انجام این مراسم موجب وهن مذهب شده است. به همین خاطر امروزه حکم ولی فقیه و اکثر مراجع تقلید عدم جواز این مراسم است.


سوال: فتوای مراجع عظام تقلید در مورد قمه زدن در زمان های گذشته و حاضر چیست؟

آنچه مورد تأئید و سفارش اکید اولیای دین بوده، اصل برگزاری مراسم، مجالس و عزاداری ها برای امام حسین علیه السلام است، حتی خود ائمه (علیهم السلام) در راه اقامه عزای امام حسین (علیه السلام) می کوشیدند. اما درباره شکل و شیوه بر گزاری آن در روایات ما شکل خاصی سفارش نشده است، بلکه همه روش ها تا زمانی که با دستورات نورانی شرع انور اسلام مخالف نباشد و موجب ضرر و زیان غیر قابل جبران به عزاداران نشود و همچنین موجب وهن اسلام و مذهب تشیع نشود، مورد تأیید اسلام و ائمه طاهرین (علیهم السلام) بوده است.

شیوه های عزاداری امام حسین (علیه السلام) با توجه به آداب و رسوم هر قوم و ملت در سرزمین های مختلف و در زمان های مختلف متفاوت است و از نظر شرعی استنادی به آیات و روایات ندارد، بلکه یک امر عرفی بوده و صرفاً از روی علاقه شیعیان به سید الشهدا (علیه السلام) مطابق عرف هر ملت انجام می گیرد.

یکی از این شیوه ها که در بعضی از شهرستان ها و کشورها؛ مانند عراق و پاکستان و هندوستان توسط برخی از عزاداران انجام می دهند، قمه زنی است. (گفته می شود پیام و معنای این شیوه عزاداری، اظهار آمادگی برای جانبازی و سر باختن در راه امام حسین (علیه السلام) و دین است).

مسئله جواز یا عدم جواز قمه زنی از دیر باز مورد اختلاف علما و مراجع تقلید بوده است و همواره عده ای از فقها حکم به جواز آن داده و گروهی دیگر آن را جایز ندانسته اند.

برای اولین بار حکم این مسئله از مرحوم آیة الله العظمی نائینی سۆال شد و فتوای ایشان محور فتوای دیگر مراجع معاصر و بعد از ایشان شد.

ایشان بعد از ذکر این نکته که هیچ آیه و روایتی در تأیید یا رد قمه زنی نداریم به شرط این که ترس از ضرر در کار نباشد، به جواز آن فتوا داده اند. بعد از ایشان ده ها تن از مراجع تقلید بدون دادن فتوای جدیدی نظر ایشان را قبول کرده اند. در مقابل این گروه - از آن جایی که قمه زدن و خون از سر جاری کردن در دید برخی از غیر مسلمانان تأثیر سوء داشت و موجب بدبینی و تبلیغات سوء بر علیه تشیع می شد -، برخی از علما از جمله آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی (ره) به حرمت آن فتوا دادند.

البته فقهایی هم که در گذشته قائل به جواز بوده اند در صورت داشتن ضرر بدنی آن را جایز نمی دانستند.

اما امروزه این شیوه عزاداری جدا از این که نصی درباره شعائر بودن آن وجود ندارد و حتی نمی توان حکم به استحباب آن داد (فضل الله، سید محمد حسین، نگاهی اسلامی به عاشورا، ص 44) موجب سوء استفاده های تبلیغاتی دشمنان اسلام نیز شده است. به طوری که با پوشش خبری گسترده ای این مراسم را پخش کرده و نتایج اسف باری می گیرند که موجب وهن اسلام و مذهب در نگاه بینندگان می شود.

به همین جهت حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ به استفتایی که در این زمینه می گوید: در وضع موجود قمه نزنند."  (فرهنگ عاشورا، ص 387)

همچنین با توجه به همین تبلیغات منحرف کننده غرب از این مراسم است که مراجع معظم تقلید حضرات آیات عظام خامنه ای، مکارم ، نوری همدانی (حفظهم الله) و تبریزی (ره) و فاضل لنکرانی (ره) در استفتائاتی که از آنان شده است، انجام این مراسم را در زمان حاضر، جایز ندانسته اند.

البته بعضی از مراجع معظم تقلید امروزه نیز حکم به جواز آن داده اند و این به خاطر آن است که چنین اعمال و شیوه هایی را موجب وهن و بد نام شدن مذهب نمی دانند.

و دو پرسش و پاسخ در باب احکام عزاداری:

پرسش: اگر شرکت در عزاداری توأم با گناه باشد، مثل نگاه به نامحرم یا خودنمایی، چه حکمی دارد؟

چنانچه با گناه باشد، حرام است (آیة الله بهجت ره)

سوال: آیا ریاکردن در شعایر و عزاداری حضرت امام‌حسین(علیه السلام) جایز است؟

ریا در هر عبادتی حرام است؛ ولی تظاهر به عزاداری حضرت امام‌حسین (علیه السلام) و تعظیم شعایر دین به ‌قصد قربت، جایز بلکه مستحب است؛ مثل صدقه‌دادن آشکار، قربةً الی الله، برای تشویق دیگران؛ چنان‌که در قرآن آمده است (آیة الله مکارم شیرازی دام ظله)

فرآوری: آمنه اسفندیاری  

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

اسلام کوئیست

سایت اجتهاد

مطالب مرتبط:

صفای خاک حسین علیه السلام

مسلمانان مواظب خورشید باشند

دزدترین مردم چه کسی است؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.