تبیان، دستیار زندگی
آشنایی با چند گونه مهم از مورچه ها، زندگی اجتماعی، غذا و محل زندگیشان....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انواع مورچه ها - جلسه 2

اهداف:

آشنایی با چند گونه مهم از مورچه ها، زندگی اجتماعی، غذا و محل زندگیشان.

وسابل مورد نیاز: --------------------------

مقدمه

مورچه آرژانتینی(Argentine Ant) :

این گونه از مورچه ها بیشتر در برزیل و آرژانتین زندگی می کنند که احتمالا با کشتی های باری در سال های 1890به آمریکا نیز راه یافته اند و در ایالت های جنوبی آمریکا زندگی می کنند.

این مورچه ها معمولا بیشتر از مواد شیرین تغذیه می کنند اما به موادی مانند گوشت ها، تخم ها، روغن ها و چربی ها نیز علاقه مندند. این مورچه ها نیز همان طور که قبلا گفتیم هنگامی که به دنبال غذا می-روند، مسیرهای فرومونی از خود به جا می گذارند. این کار باعث می-شود که وقت خود را برای یافتن غذا با طی یک مسیر تکراری هدر ندهند. نکته جالب در مورد مورچه های آرژانتینی این است که بر خلاف گونه های دیگر مورچه ها که فقط مورچه های کارگر مسئولیت یافتن غذا را دارند، مورچه های ملکه نیز در یافتن غذا همکاری می کنند.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

مورچه آرژانتینی

لانه های این مورچه ها معمولا در جاهای مرطوب و نزدیک یک منبع غذایی قرار دارند. این مورچه ها معمولا مکان های بزرگی را اشغال می کنند مثلا ممکن است کل یک باغ یا حیاط خانه تان را اشغال کند. این مورچه ها معمولا خطر جدی برای انسان ها ندارند.

مورچه نجار(Carpenter Ant) :

مورچه های نجار لانه های خود را در چوب می سازند، به همین دلیل به آنها مورچه های نجار گفته می شود. این مورچه ها می توانند موجب آسیب جدی به چوب ها در خانه تان شوند. 9 گونه متفاوت از این نوع مورچه وجود دارد که بیشتر در ایالت متحده زندگی می کنند. اندازه مورچه های کارگر یک چهارم اینچ (به اندازه پهنای یک مداد) و اندازه مورچه-های ملکه سه برابر مورچه های کارگر است.

هر لانه به وسیله تنها یک ملکه ی بارور بنا نهاده می شود. ملکه لانه خود را در چوب می سازد و شروع به پرورش مورچه های کارگر تازه متولد شده می کند. ملکه برای این مورچه های کوچک غذا تهیه می کند و لانه را تا زمانی که مورچه های کارگر بزرگتر نشده اند ترک نمی کند.

بعد از آنکه مورچه های کارگر بزرگ شدند، شروع به جمع آوری غذا برای تغذیه نسل آینده مورچه ها می کنند. به تدریج تقریبا هر لانه دارای حدود 2000 مورچه کارگر و یا حتی بیشتر می شود.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

تصویر یک مورچه نجار

سوال: حالا که مورچه های نجار در چوب لانه می سازند، به نظر شما از چوب تغذیه هم می کنند؟

جواب: خیر، مورچه های کارگر حتی در حین لانه سازی هم از چوب تغذیه نمی کنند. غذای این نوع مورچه ها شامل حشرات مرده و زنده دیگر، غذاهای شیرین، شهد گیاهان است.

سوال: آیا مورچه های نجار برای لانه سازی فقط به چوب نیاز دارند؟

خیر، مورچه های نجار علاوه بر چوب به محیطی مرطوب برای لانه سازی نیاز دارند. مورچه های نجار لانه هایشان را در جاهایی که آب، کپک زدگی و چوب های آسیب دیده از جمله کنده درخت، هیزم و یا گیاهان اطراف خانه شما می سازند. این مورچه ها در مناطق مرطوب زندگی می-کنند و با هوای خشک سازگاری ندارند.

مورچه های نجار موجب بیماری انسان ها نمی شوند اما به چوب های اطراف آسیب می زنند. مخصوصا زمانی که این نوع مورچه ها در خانه ای لانه می-سازند شروع به سوراخ کردن چوب های اطراف لانه می کنند. گاهی خسارت-های زیادی هم وارد می کنند.

فعالیت: به اطرافتان خوب نگاه کنید اگر چوب های آسیب دیده وسوراخ شده ای در اطراف خود دید، احتمال وجود لانه مورچه های نجار هست. ابتدا از وجود این نوع مورچه ها در آنجا مطمئن شوید و سپس برای از بین بردن آن ها اقدامات زیر را انجام دهید.

1. آب گرفتگی اطراف را از بین ببرید.
2. گیاهان را در خارج از خانه نگه دارید.
3. مطمئن شوید که هیچ شکاف یا حفره ای در کف خانه شما وجود ندارد.
4. حواستان باشد که در اطراف خانه شما تعداد زیادی چوب بدون مصرف و یا هیزم جمع نشده باشد.

مورچه خانگی بدبو (Odorous House Ant):

این نوع مورچه ها را به این دلیل مورچه های خانگی بدبو نامیده اند که بویی شبیه به بوی نارگیل گندیده دارند و اغلب داخل و یا اطراف خانه ها لانه می سازند. این مورچه ها بسیار اجتماعی هستند و گاه در لانه هایی با جمعیت صد هزار عضو زندگی می کنند.

سوال: به نظر شما این مورچه ها چه غذاهایی را دوست دارند؟

جواب: این مورچه ها بیشتر از حشرات مرده، شیرینی ها و به خصوص هندوانه تغذیه می کنند.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

تصویر یک مورچه خانگی بدبو.

این مورچه ها بیشتر در خاک، زیر سنگ ها و کنده ها، در کودهای گیاهی و خرابه ها لانه می سازند. آنها همچنین در دیوار و شیارهای کف خانه نیز دیده می شوند.

مورچه های سنگ فرش (Pavement Ant ):

این نوع مورچه ها در شکاف هایی در سنگ فرش یا زیر آن زندگی می کنند به همین دلیل است که به آن ها مورچه های سنگ فرش می گویند. این مورچه ها معمولا در نیمه ی شرقی ایالت متحده از جمله کالیفرنیا و واشنگتن زندگی می کنند. تقریبا هر لانه مورچه های سنگفرش شامل 3000 تا 4000 مورچه و چندین ملکه است.

این نوع مورچه ها تقریبا همه چیز می خورند مثلا حشرات، دانه ها، شهد گیاهان، عسل، نان، گوشت و پنیر. مورچه های سنگ فرش معمولا لانه های خودشان را در خاک، زیر سنگ، پیاده رو وحیاط می سازند. مورچه های سنگ فرش خانگی در فونداسیون خانه و در شکاف های دیواره های فونداسیون خانه لانه سازی می کنند.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

تصویر یک مورچه سنگفرش

مورچه آتشین (Fire Ant):

مورچه های آتشین از دیگر انواع موچه ها هجومی ترند و نیش دردناکی دارند. این نوع مورچه ها خودشان را با شرایط اطراف وفق می دهند. برای مثال اگر در لانه آن ها مقدار زیادی آب جمع شود شکل یک توپ بزرگ یا دسته ای شناور در آب به خود می گیرند. غذای مورچه های آتشین عمدتا سبزیجات و بذرها و گاهی نیز ملخ است.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

تصویر سمت راست مورچه های آتشین هستند و تصویر سمت چپ قسمتی از بدن شخصی است که مورد حمله این مورچه ها قرار گرفته است.

تکلیف: شکل بالا پای شخصی را نشان می دهد که مورد حمله مورچه های آتشین قرار گرفته است. به نظر شما برای درمان محل جراحت باید چه کارهایی انجام داد؟

مورچه گلوله (Bullet Ant):

این مورچه نام خود را به دلیل نیش بسیار دردناک و زهرآلود خود گرفته است. این مورچه های بزرگ در جنگل های بارانی در مرکز و جنوب آمریکا زندگی می کنند. این مورچه ها اصولا در تعداد کم و در زیر درختان زندگی می کنند. بعضی از قبیله ها در آمازون، از این مورچه ها در مراسم مذهبی خود برای سنجیدن مردانگی جوانان استفاده می کنند! به این صورت که مرد جوان باید دستکشی را به مدت ده دقیقه دست کند که داخل آن صدها مورچه گلوله وجود دارد.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

تصویر یک مورچه گلوله

مورچه دروگر(Harvester Ant):

این مورچه در بیابان ها و چمنزارها لانه می سازند جایی که بذرهای گیاهان را برای غذا برداشت می کنند. آن ها این بذرها را در لانه های زیرزمینی خود مخفی می کنند. اگر بذرها در زیر زمین مرطوب شوند، مورچه های برداشتگر بذرها را به سطح زمین می آورند تا خشک شوند و جوانه نزنند. این مورچه ها نیز برای دفاع از لانه خود از نیش های دردناک خود استفاده می کنند همانند مورچه های آتشین. دانشمندان دریافته اند یک گونه از مورچه های برداشتگر دارای سمی ترین نیش هستند.

زندگی مورچه ها - جلسه دوم

تصویر یک مورچه دروگر

تکلیف:

1-  آیا به نظر شما به غیر از مورچه هایی که نام بردیم، انواع دیگری نیز وجود دارد؟

راهنمایی: مورچه های بافنده(Weaver Ant)، مورچه های برش دهنده های برگ(Leafcutte Ant)، مورچه های آکروبات (Acrobat Ant)، مورچه های دزد(Thief Ant) و ......

2- برای آشنایی بیشتر با انواع مورچه ها جدولی تهیه کنید. به مورچه های اطراف نگاه کنید و سعی کنید با توجه به شکل، تغذیه و شرایط محل زندگی آن ها، نوع مورچه های اطرافتان را مشخص کنید.

محل بازدید/ اردو/ خرید: ---------------------

منابع مطالعه: --------------------------

زندگی مورچه ها - جلسه 1

زندگی مورچه ها - جلسه 2

زندگی مورچه ها - جلسه 3

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تنظیم: یگانه داودی