شمایل آفتاب

ابوبصیر می گوید: به امام صادق ـ علیه السلام ـ عرض كردم: از پدر شما شنیده ام كه امام زمان سینه ای گشاده و كتف هایی باز و عریض دارد امام فرمود: ای ابا محمد! پدرم زره پیامبر را پوشید ولی برایش بلند بود، به طوری كه بر زمین می رسید، من نیز آنرا پوشیدم ولی بر قامتم بلند بود، ولی آن زره بر قامت حضرت قائم چنان مناسب و اندازه است كه بر بدن رسول خدا اندازه بود و قسمت پایین آن زره كوتاه است به طوریكه هر بیننده گمان می كند اطراف آن را گره زده اند.» (اثبات الهدات، حرّ عاملی، ج 3، ص 440 و 520)

محدثان معتبر ـ از شیعه و اهل سنت ـ بنابر احادیث بسیاری، از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) شمایل و اوصاف حضرت مهدی(عج) را بیان کرده اند که مجموعه این روایات را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

دسته اول، روایاتی است که شمایل حضرت را پس از ولادت و در ایام کودکی و در روزهای حیات امام عسکری (علیه السلام) تصویر کرده اند.

دسته دوم، احادیثی است که به نقل از معصومین (علیهم السلام) شمایل و ویژگی های جسمانی آن حضرت را هنگام ظهور و حکومت ایشان بیان کرده اند.

روایات دسته اول:

یعقوب منقوش گوید: «خدمت امام یازدهم حسن عسکری (علیه السلام) وارد شدم. درون حیات بر سکویی نشسته بود و سمت راستش اتاقی بود و بر آن پرده ای آویخته بود. عرض کردم: ای سید من! صاحب امر امامت بعد از شما کیست؟

فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم. یک پسر بچه بود به قامت پنج وجب که به نظر می آمد هشت الی ده سال داشت؛ بیرون آمد، با پیشانی درخشان و روی سفید و دو چشم براق و دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته. در گونة راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود ابی محمد نشست؛ پس به من فرمود: این است صاحب الامر شما. (شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 78، ح 1)

اگرچه روایات و حکایت های این دسته فراوان است، ولی به جهت اختصار به همین روایت بسنده می گردد.

روایات دسته دوم:

سخنان ارزشمندی از معصومان (علیهم السلام) است که شمایل آن حضرت را در هنگام ظهور و برپایی حکومت عدل گستر توصیف نموده اند.

*امام رضا (علیه السلام) در این باره فرمود: «... قائم آن است که چون ظهور کند، در سن پیران است و سیمای جوان دارد. نیرومند باشد تا جایی که اگر دست بر بزرگ ترین درخت زمین اندازد، آن را از جا برکند واگر میان کوه ها نعره کشد، سنگ های آن ها از هم بپاشد.( شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 48، ح 7)

*همچنین امام رضا ـ علیه السلام ـ می فرماید: «نشانه و علامت قائم این است كه سن حضرت زیاد است ولی از نظر چهره جوان می نماید؛ به گونه ای كه اگر كسی به او نظر كند، می پندارد او در سن چهل سالگی یا كمتر است. نشانه دیگرش این كه گذشت روزگار او را پیر نمی كند تا زمانی كه اجلش فرا رسد». (غیبت نعمانی،‌ص 188، و بحارالانوار، ج 52، ص 287)

*پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: او از فرزندان من است، اندامش چونان مردان بنی اسرائیل سخت و ستبر است، به هنگام سختی و گرفتاری امت من قیام می كند، رنگ چهره اش به عرب ها شباهت دارد، قیافه اش چون مرد چهل ساله می نماید و .... (ابن طاووس، الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر)

بنابراین امام از نظر سنّی به جوانی 30 ـ 40 ساله می نماید اگرچه عمر او بسیار طولانی است.

*امام علی (علیه السلام) بر فراز منبر برای همیشه تاریخ چنین فرمود که: «مردی از فرزندانم در آخرالزمان ظهور می کند. رنگش سفید آمیخته به سرخی و شکمش برآمده است. دو رانش ستبر و هردو شانه اش قوی است. در پشتش دو خال است، مانند مهر یکی به رنگ پوستش و یکی چون مهرنبوت پیغمبر (صلی الله علیه و آله).» (شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 367، ح 17)

*آن حضرت (امیرمۆمنان) فرمود:«... او مردی است بلند پیشانی، دارای بینی باریکی میانش اندک برآمدگی دارد. بر آمده شکم، دارای ران های درشت پهن است. خالی بر ران راست او است. میان دو دندان پیش او گشاده است...»(نعمانی، الغیبه، ص 312، ح 2)

*امام باقر (علیه السلام) نیز در وصف آن یار سفر کرده چنین فرمود: «... او شخصی است سرخ و سفید دارای چشمانی گرد و فرو رفته، ابروانی پرپشت و برجسته و شانه ای پهن.»( نعمانی، الغیبه، ص 313، ص 3) و همان حضرت فرمود: «مهدی در حالی قیام خواهد کرد که یک تار موی سفید در سر و محاسن او دیده نمی شود». (شرح الاخبار، ج 3، ص 380)

سخن آخر این که

بنابر آنچه از روایات وارد شده ـ که برخی از آن ها ذکر شد ـ بر می آید، آن است که: «چهره اش گندمگون، ابروانش هلالی و کشیده، چشمانش سیاه و درشت و جذاب، شانه اش پهن، دندان هایش براق، بینی اش کشیده و زیبا، پیشانی اش بلند و تابنده، استخوان بندی اش استوار و صخره سان، دست ها و انگشتانش درشت، گونه هایش کم گوشت و اندکی متمایل به زردی که از بیداری شب عارض شده. برگونه راستش خالی مشکین، عضلاتش پیچیده ومحکم، موی سرش بر لاله گوش ریخته، اندامش متناسب و زیبا، هیبتش خوش منظر و رباینده، رخساره اش در هاله ای از شرم بزرگوارانه و شکوهمند غرق، قیافه اش از حشمت و شکوه رهبری سرشار، نگاهش دگرگون کننده و خروشش دریاسان و فریادش عالم گیر.» (خورشید مغرب، ص 27)

منابع:

مجله دیدار آشنا ـ تیر 1383، شماره 49

سایت حوزه

سایت اندیشه قم

کمال الدین و تمام النعمه، ج 2

اثبات الهدات، حرّ عاملی، ج 3

بحارالانوار، ج 52

مطالب مرتبط:

شفاعت امام زمان ارواحنا له الفداء

منتظِران ظهور؛ شهیدان طپیده در خون

طریق کسب معرفت به حضرت مهدی(علیه‌السلام)