نوآوری های شوالیه آواز

یونگ می گوید هر جامعه یی یك روح جمعی دارد كه هنرمندان به دلیل احساس قوی تر خیلی خوب این حس جمعی را درك می كنند.

هنرمندانی كه خیلی خوب این روح جمعی را درك می كنند عملیاتی بر مبنای آن انجام می دهند كه هم مورد پسند قرار می گیرد و هم ماندگار است.

این عنصر ماندگاری بسیار مهم است. گاهی وقت ها آثاری هستند كه خیلی زود مورد استقبال قرار می گیرند ولی ماندگار نیستند.

اتفاقی كه درباره استاد ناظری رخ داده، این است كه تجربه هایی كه در این 30 سال گذشته انجام داده است همگی دارای یك ویژگی نوآورانه بوده اند. این نوآوری هم در لحظه خلق و ارائه مورد توجه قرار گرفته است و هم ماندگار شده است. مثلانخستین سمفونی با ادوات موسیقی ایرانی را ایشان تجربه كردند.

نخستین تجربه موسیقی ایرانی با شعر نو هم متعلق به ایشان است. نخستین هنرمندی بوده است كه شاهنامه را با موسیقی ایرانی اجرا كرده است.

اول موسیقیدان ردیف بوده كه مثنوی را به شكل آواز خوانده و آن را ترویج داده است. اینها تجربیات خیلی مهمی است كه تاثیر بسزایی در موسیقی ایرانی داشته است.

یك حركت جالبی كه ایشان در اجرای اخیرشان انجام داده اند، این بود كه ایشان ایستاده ساز زدند آواز خواندند. تا پیش از این ما نوازنده و خواننده ایرانی را تنها نشسته در حال ساز زدن دیده بودیم ولی ایشان این نوآوری را انجام دادند كه ایستاده خواندند و نواختند و چنین تجربه یی شهامتی احتیاج داشت كه هر هنرمندی ندارد.

در حوزه هایی مثل موسیقی، این تاثیر پذیری از جامعه و نوآوری ها می تواند سبب خیزش های اجتماعی بشود. ما در دوران جنگ تحمیلی هم دیدیم كه خیلی از نواها روی تمام اقشار جامعه تاثیر می گذاشت.

نواهای مذهبی ما تاثیر بسیاری در تهییج مردم برای دفاع ملی داشت، چون این نواها از دل خود مردم بیرون آمده بود لاجرم بردل می نشست. اتفاق دیگری كه در دوره جدید فعالیت های استاد ناظری رخ داده است بحث شاهنامه خوانی است كه ایشان چند سالی است كه با آن درگیر است.

معمولابنیان شعر فارسی به گونه یی است كه اشعار حافظ و سعدی به دلیل نظام عروضی خاص شان خیلی راحت تر در قالب موسیقی ایرانی جای می گیرد و كار بسیار سختی است كه شاهنامه را در قالب موسیقی ایرانی اجرا كنیم.

همه این نكاتی كه مطرح شد، نشان می دهد هوش بالای استاد و نزدیكی به فضای ذهنی، اجتماعی او را در مسیر خلاقیت قرار داده است. هنرمند بر جامعه تاثیر می گذارد و از آن تاثیر می گیرد. این رابطه دوسویه است كه باعث ماندگاری استادی همچون شهرام ناظری شده است.