پاپ های خیابانی !

برخی از آلبوم هایی که جنس آنها تا چند سال پیش زیرزمینی بود این روزها روی ویترین فروشگاه ها با برچسب وزارت ارشاد جای گرفته اند. پاپ هایی که در ابتدا مجوز داشتن آنها تعجب برانگیز و امر ملموسی نبود اما حال روند تولید، و پخش آنها آنقدر معمولی شده است که کسی از شنیدن چنین آهنگ هایی با مجوز وزارت ارشاد تعجب نمی کند. نه تنها سبک آهنگ شان بلکه مفاهیم آنها نیز دیگر قبح زدایی شده اند و کسی از شنیدن آنها تعجب نخواهد کرد البته بیش از آنکه این روند محصول یک سیاست باز باشد معنی حقیقی این جمله می باشد که عادت گورستان معانی است.

موضوع موسیقی در اسلام مسکوت باقی نگذاشته شده است بلکه احکام و متون دینی ما برای این جنبه از زندگی هم حرف برای گفتن دارند. اصول کلی برای موسیقی مطرح است اینکه مفسده نداشته باشند و باعث غنا هم نشوند- مطرب نباشد- اما فارغ از این احکام در رساله های مراجع نیز بعضا احکامی تخصصی تر برای مقلدان آنها وجود دارد. در واقع با گذر از خط کشیهای کلی که مبنای جکومتی و دولتی برای صدور مجوز است در اسلام بسته به حکم هر مرجع و تشخیص مقلد، ممکن است دایره حلال یا حرام بودن موسیقی جنبه فردی تری پیدا کند. این موضوع خود نیاز به خودنگری نهادهای فرهنگی دارد تا با بازنگری عملکرد خود بسنجند که آشنایی مردم با این احکام و حساسیت به عمل به آنها را تا چه میزان توانسته اند فرهنگ سازی کنند اما مشکل فقط این موضوع نیست!

باگذر از این موارد موسیقی درسرعت رشد تولید و انتشار خود نسبت به دهه های گذشته بسیار متنوع و گسترده شده اند. در کنار این عامل تب خواننده شده جوانان  که نمود آن در سایت های دانلود اینترنتی و کلاس های موسیقی و خوانندگی مشهود است و همچنین میزان ساعت گوش دادن یک فرد به موسیقی به خصوص در قشر نوجوان و جوان نیز قابل تامل می باشد.

موسیقی سنتی با همه طرفداران خود در صنعت فرهنگ امروز از آلبوم های پاپ عقب افتاده اند چه بسا امروز با رویکردهای سنتی نیز در موسیقی پاپ روبرو هستیم. حتی برخی از خوانندگان پاپ دهه های پیش و سنتی خوان های امروز در پاپی تر شدن رقابت دارند. بازاری که سرمایه گذران را به سمت نوعی خاص از آهنگ ها و خوانندگان جلب کرده است اما علاوه بر بازار اقتصادی لزوم تامل در بازار فرهنگی یا همان تاثیر و تاثرات فرهنگی این ترانه ها قابل تامل به نظر می رسد.

مخاطبان در مواجه با این نوع موسیقی به مثابه یک رسانه بیش از چند آلبوم مجوز دار از وزارت ارشاد روبرو اند بلکه موسیقی های زیر زمینی ، رپ و موسیقی های خارجی هم همه در محیط تاثیر و تاثر ارتباطی مورد بررسی ما جایگاه قابل توجهی دارند.

بازار فرهنگی شلوغی که بعد از رسانه های شخصی چون ضبط ها،mp3،mp4و.... امروز رادیو و تلویزیون هم در انتشار آنها و به خوانش دیگر در رواج این نوع موسیقی نقش به سزایی بر عهده دارند.  حتی رسانه ملی برای رقابت با ماهواره هر چه بیشتر در این راه گام بر می دارد برنامه هایی چون هفت ترانه، ساعت 25، مسابقه صدا- که پخش خواهد شد- نمونه هایی از این روند هستند. ستاره های پاپ خود نیز در کنار آثارشان، در این رقابت از برگ های برنده رسانه ملی هستند برنامه های نوروز شاهدی بر این مدعا است. در کنار همه این عوامل سالن های کنسرت این خواننده ها هم پر رونق هستند.

اینها همه نشانگر از این واقعیت است که این موسیقی ها چه حلال و چه حرام مخاطبان و طرفداران زیادی دارند حتی شاید به تعبیری بتوان گفت برخی از جوانان به موسیقی اعتیاد پیدا کرده اند و این باعث می شود آسیب شناسی و بررسی نوع محتوای این ترانه ها بیشتر مورد نیاز باشد زیرا برخی از آسیب های اجتماعی این روزها میان متن ترانه ها نمود دارند و برخی از آنها هم خود در ایجاد ناهنجاری ها دارای نقش می باشند.

اگر به صورت رندوم متن این موسیقی ها را بررسی کنیم همه از عشق می گویند و علاقه، اما کدام عشق؟  متن این شعرها پراست از مواردی که امروز آنها قسمتی از ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی جامعه ما محسوب می شوند. عشق هایی که بیشتر در روابط خیابانی ایجاد می شوند و سطحی و زودگذر هستند، علاوه بر آن خیانت، جدایی، روابط صرفا دوستانه، و همچنین رواج معیارهای اشتباه در انتخاب همسر و ادامه زندگی از جمله این موارد می باشند.

اینها فقط کلماتی در شعرها نیستند  بلکه از طرفی نمودی از این آسیب ها در جامعه در میان موسیقی ها هستند و از طرف دیگر همانطور که اشاره شد در ایجاد و رشد این آسیب ها تاثیرگذار می باشند. جوانانی که امروز به دلایل اقتصادی و فرهنگی دیر تن به ازدواج می دهند و یا دچار روابط دوستانه می شوند تنها با این آهنگ ها، هر چه بیشتر در دنیای اینچنین خود غرق خواهند شد.

جوانانی که در این جامعه زندگی می کنند با آهنگ های روبرو اند که بیشتر عمق آنها در سطح عشق های زودگذر مانده و معنایی از گذشت، سازش، عشق ورزیدن و معانی متعالی در آن نیست. ترانه هایی که بیشتر محیط آن را رابطه و ناکامی تشکیل می دهد و بیشتر جنس زندگی و رابطه های خیابانی دارد اما جوانان غیر از این مفهوم در نوع دیگری از آهنگ ها با ناامیدی در زندگی، یاس، روحیه ضد اجتماعی و هنجار شکن، روابط جنسی بی قید و شرط و... روبرو هستند، مفاهیمی که آهنگ های رپ آنها را نمایندگی می کنند.

یقینا یک خواننده به عنوان هنرمند می تواند آنچه در جامعه می بیند چون مسائل اجتماعی و پیرامونی خود را با زبان هنری خود بیان کند اما رویکرد و حجم فعلی اینگونه محتوا در موسیقی ها نشانه های خوبی در پی نخواهد داشت و یقینا بیشتر تقویت کننده آسیب های اجتماعی مذکور خواهد بود تا اصلاح کننده آن و بیشتر خصوصیات تخدیری موسیقی را با ملودی ناهنجاری دنبال می کند و این نیازمند توجه بیشتر هنرمندان و مسئولین فرهنگی است. هر آنچه که پیام داشته باشد رسانه است و هر رسانه ابعادی از تاثیر را به همراه دارد، بعد اجتماعی ترانه ها اکنون از پارازیت های اجتماعی و فرهنگی این رسانه حکایت دارد که در صورت غفلت این دیوار کج تر و تاثیرات خود را در بلند مدت بیشتر نشان خواهد داد.