مهاجرت معکوس با توسعه روستاها!
با افزایش بی رویه هزینه زندگی شهری، زندگی در روستاها مورد توجه قرار گرفته است اما هنوز روستاهای محروم بسیاری وجود دارند که زمینه توسعه آن فراهم است اما برنامه ای برای آن وجود ندارد. برای توسعه روستایی می توان مبادرت به تاسیس نهادهای مردمی گرفت تا بسیاری از مشکلات سطحی روستایی برطرف شود و رنگ محرومیت روستاها کم رنگ تر شود.
برای ایجاد ایرانی آباد تنها اتکا به برنامههای دولت کافی نیست. همه ما باید تلاش کنیم تا فرد فرد ایرانیان رشد کنند تا کل جامعه ایرانی پیشرفت کند. سازمانهای غیردولتی و مردمی توان بسیار بالایی در حصول این هدف دارند که نیازمند همکاری هر فرد به میزان استطاعت و ایمان وی به این امر دارد. در این راستا به افراد خیّر پیشنهاد میشود تا بخشی از وقت، نیرو و امکانات خود را برای بهبود توسعه کشور صرف موارد زیر نمایند.
این نهادها به شرطی به اهداف خود میرسند که با اعمال سیستمهای نظارتی و کنترلی از سۆاستفادههای احتمالی جلوگیری شود. با این نوع مراقبتها، مردم نیز بیشتر علاقمند به همیاری در اینگونه فعالیتها خواهند شد و آثار مثبت شگرفی بر جامعه خواهد داشت. نگارنده در اینجا پیشنهاداتی برای توسعه روستایی ارائه می دهد.
1- تأسیس نهادهای مردمی برای ایجاد و توسعه کتابخانههای روستائی
معمولا کتابها پس از خواندن در قفسهها حبس میشوند ولی اگر در اختیار دیگران قرار گیرند مجددا محتوای خود را به دیگران منتقل مینمایند. همه ساله هر دانشآموز با ارتقاء به کلاس بالاتر دیگر نیازی به کتب آموزش و کمک آموزشی سال قبل خود ندارد که معمولا به عنوان باطله دور ریخته میشوند. اگر گروهی ترتیبات لازم برای جمعآوری و انتقال کتب به کتابخانههای روستائی را فراهم آورند منابع عظیمی در اختیار دانشآموزان و سایر افراد روستاها قرار میگیرد.
1- تأسیس کتابخانههای روستائی در مدارس روستاها
2- اهدای کتاب به کتابخانههای روستائی
3- فراخوان عمومی و جمعآوری و ارسال کتاب به کتابخانههای روستائی
4- هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش برای مدیریت کتابخانههای روستائی
5- درخواست عمومی از همه افراد برای اهداء کتاب به کتابخانه روستای مورد نظر خودشان
6- ایجاد ترتیبات لازم برای معاوضه کتب تکراری کتابخانههای روستائی
7- ایجاد کمپینهای درخواست کمک از مردم و دولت در شبکههای اجتماعی برای حصول اهداف طرح
8- جمعآوری منابع مالی از محل کمکهای مردمی برای مخارج طرح
9- جمعاوری کتب درسی و کمک درسی دانشآموزان و انتقال به کتابخانههای روستائی
10- درخواست دریافت کتب تکراری کتابخانههای عمومی و انتقال آن به کتابخانههای روستائی
11- اولویت بندی روستاها براساس درجه محرومیت آنها
نوعی از شیوه تأمین مالی به نام میکروفاینانس در جوامع روستائی و ضعیف در کشورهای توسعه نیافته بکار برده میشود. در این شیوه مردم آبادی با تأسیس صندوقی منابع مازاد خود را در صندوق قرار داده و به اعضا وام میدهند. مشکل اساسی وثیقه در این نوع تأمین مالی از طریق تضمین دیگر اعضا صندوق صورت میگیرد. در روستاها به دلیل قرابت و آشنائی اهالی این شیوه بسیار خوب جواب داده است که نمونه آن بنگلادش است
2- تأسیس نهادهای مردمی برای ایجاد مراکز کامپیوتری روستائی
با توسعه سخت افزارها و نرمافزارهای کامپیوتری همه ساله تعداد بسیاری کامپیوتر از رده خارج میشود و افراد و موسسات آنها را بلااستفاده در انبارها نگهداری میکنند. افراد بسیار زیادی هستند که به دستگاهها و قطعات مختلف کامپیوتر نیازمندند. گروههای خیریه میتوانند عهدهدار جمعآوری و انتقال کامپیوتر و دستگاههای جانبی و قطعات کامپیوتری به مراکز کامپیوتری روستائی در مدارس شوند.
1- تأسیس مراکز کامپیوتری روستائی در مدارس روستاها
2- اهدای قطعات کامپیوتری به مراکز کامپیوتر روستائی
3- فراخوان عمومی و جمعآوری و ارسال قطعات کامپیوتر به مراکز کامپیوتری روستائی
4- هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش برای مدیریت مراکز کامپیوتری روستائی
5- درخواست عمومی از همه افراد برای اهداء کامپیوتر مراکز کامپیوتر روستای مورد نظر خودشان
6- ایجاد ترتیبات لازم برای تعمیر و تکمیل تجهیزات مراکز کامپیوتری روستائی
7- ایجاد کمپینهای درخواست کمک از مردم و دولت در شبکههای اجتماعی برای حصول اهداف طرح
8- جمعآوری منابع مالی از محل کمکهای مردمی برای مخارج طرح
9- اولویت بندی روستاها براساس درجه محرومیت آنها
3- تأسیس نهادهای مردمی برای آموزش تأسیس شرکتهای خدماتی یا تولیدی مشارکتی
بیکاری معضل اقتصادی پیچیدهای است و حل عمومی آن در سطح کشور ساده نیست. ولی علیرغم این پیچیدگی، چنانچه به تعدادی افراد همفکر آموزش داده شود که چگونه میتوانند یک شرکت خدماتی یا تولیدی کوچک و منضبط و مبتنی بر قانون تأسیس نمایند میتوان زمینه اشتغال و مشارکت گروهی افراد را فراهم آورد. سازمانهایی میتوانند عهدهدار آموزش کار مشارکتی افراد در قالب گروههای همفکر و همنظر شوند.
1- تشکیل گروههای تدوین چارچوب و آموزش کار مشارکتی
2- ارائه مشاوره به گروههای همفکر در تأسیس شرکتهای خدماتی یا تولیدیهای کوچک بین اعضای گروه
3- هماهنگی با اداره آموزش فنی و حرفهای وزارت کار برای معرفی افراد برای آموزش رشتههای خدماتی یا تولیدی در مراکز آموزش فنی و حرفهای
4- آموزش شرکتداری به اعضای گروههای همفکر
5- تدوین اساسنامه، آئیننامههای اولیه لازم برای عملیات حسابداری و مالی، حقوق و دستمزد، معاملات، مقررات شرکتهای سهامی خاص و ... درون شرکتهای خدماتی یا تولیدی کوچک
6- ایجاد کمپینهای درخواست کمک از مردم و دولت در شبکههای اجتماعی برای حصول اهداف طرح
7- جمعآوری منابع مالی از محل کمکهای مردمی برای مخارج طرح
4- تأسیس نهادهای مردمی برای آموزش تأسیس صندوقهای تأمین مالی خرد روستائی
نوعی از شیوه تأمین مالی به نام میکروفاینانس در جوامع روستائی و ضعیف در کشورهای توسعه نیافته بکار برده میشود. در این شیوه مردم آبادی با تأسیس صندوقی منابع مازاد خود را در صندوق قرار داده و به اعضا وام میدهند. مشکل اساسی وثیقه در این نوع تأمین مالی از طریق تضمین دیگر اعضا صندوق صورت میگیرد. در روستاها به دلیل قرابت و آشنائی اهالی این شیوه بسیار خوب جواب داده است که نمونه آن بنگلادش است. چنانچه این شیوه به اهالی روستاها آموزش داده شود و مقدمات آن ایجاد گردد بطوری که اهالی روستا خود گردانندگان آن باشند میتواند حجم قابل توجهی از منابع مالی روستائیان را تأمین مالی کند.
1- تشکیل گروههای تدوین اساسنامه، چارچوب و آموزش تأمین مالی خرد
2- هماهنگی با بانکها برای حمایت از صندوق در ازا سپردهگذاری صندوق در بانک
3- آموزش تأمین مالی خرد
4- تدوین اساسنامه، آئیننامههای لازم برای عملیات حسابداری و مالی صندوق
5- ایجاد کمپینهای درخواست کمک از مردم و دولت در شبکههای اجتماعی برای حصول اهداف طرح
6- جمعآوری منابع مالی از محل کمکهای مردمی برای مخارج طرح
در زمان حاضر با وجود فناوری پیشرفته اطلاعات و ارتباطات میتوان تعالیم آموزشی و درسی هر معلمی را در اختیار عموم قرار داد. برای این کار میتوان از امکانات رایگان موجود در شبکه اینترنت از طریق وبلاگها یا هاستهای رایگان یا شبکههای مختلف نظیر یوتیوب و گوگل پلاس و سایر شبکههای اجتماعی شروع کرد و در مرحله بعد با تأسیس سایتهای اینترنتی زمینه انتقال دانش را برای همه کسانی که به اینترنت دسترسی دارند فراهم نمود
5- تأسیس سایتهای آموزشی رایگان دروس علمی و عملی
در زمان حاضر با وجود فناوری پیشرفته اطلاعات و ارتباطات میتوان تعالیم آموزشی و درسی هر معلمی را در اختیار عموم قرار داد. برای این کار میتوان از امکانات رایگان موجود در شبکه اینترنت از طریق وبلاگها یا هاستهای رایگان یا شبکههای مختلف نظیر یوتیوب و گوگل پلاس و سایر شبکههای اجتماعی شروع کرد و در مرحله بعد با تأسیس سایتهای اینترنتی زمینه انتقال دانش را برای همه کسانی که به اینترنت دسترسی دارند فراهم نمود. محتواهای آموزشی از طریق آپلود فیلمها و متون آموزشی بسیار سریع و آسان است. برای انجام این کار میتوان از اساتید و معلمان در مراکز آموزش فنی و حرفهای، مدارس و دانشگاهها درخواست کرد تا هنگام تدریس اجازه دهند از کلاس آنها فیلمبرداری شود و فیلم آن بطور رایگان از طریق اینترنت در اختیار عموم قرار گیرد.
1- تهیه محتواهای آموزشی متنی و سمعی بصری
2- تأسیس سایت اینترنتی تخصصی در هر رشته تحصیلی یا حرفه فنی
3- آپلود محتواهای آموزشی در سایت
4- هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و سازمان آموزش فنی و حرفهای برای تهیه و تولید محتواهای سمعی بصری آموزشی از کلاسهای موجود و در جریان
5- درخواست عمومی از اساتید و مدرسان و معلمان برای همکاری
6- ایجاد کمپینهای درخواست کمک از مردم و دولت در شبکههای اجتماعی برای حصول اهداف طرح
7- جمعآوری منابع مالی از محل کمکهای مردمی برای مخارج طرح
8- مشاوره آنلاین
9- کتابخانه آنلاین
دکتر بیژن بیدآباد دکترای اقتصاد جامعه بخش اجتماعی تبیان