چه طور درس بخوانم؟
داشتن یک برنامه‌ریزی صحیح برای درس خواندن دانش‌آموز را در یادگیری هرچه بهتر مطالب موفق می‌سازد. در این نوشتار سعی شده کلیدی‌ترین نکات برای یک برنامه‌ریزی درسی، از اول سال بیان شود.
آیا می‌دانید ضعف برنامه‌ریزی به چه چیزهایی بستگی دارد؟
این مقوله از یک طرف به خود فرد بستگی دارد که تا چه اندازه به برنامه‌ریزی پایبند است، آیا با عشق، علاقه و انگیزه درس می‌خواند یا به طور تفننی و سرگرمی؟ از طرف دیگر هم به نوع برنامه‌ریزی برمی‌گردد که آیا برنامه درسی مناسب شرایط روحی و توانایی فرد است. یا خیر؟ آیا برنامه‌ریزی کوتاه مدت است یا برای زمانی طولانی تهیه شده است؟ زمان اختصاص‌یافته به هر درس چقدر است؟ قطعاً ما زمانی می‌توانیم برنامه‌ریزی موفقی داشته باشیم که همه شرایط و امکانات را در نظر بگیریم.
اگر برنامه‌ریزی زمان‌بندی شده‌ای برای خود نداشته باشید، هر چقدر هم که درس بخوانید و نمره خوب بگیرید، هیچ‌گاه متوجه نمی‌شوید در چه اوقاتی، چه درسی را بهتر می‌فهمید و یاد می‌گیرید. متوجه نمی‌شوید چه زمان‌هایی را بی‌خود از دست داده‌اید و اصلاً تشخیص نمی‌دهید که چه درسی را به چه روشی بخوانید. پس یک برنامه‌ریزی زمان‌بندی شده هر چقدر هم ساده، خیلی چیزها مشخص می‌کند. (برای این کار می‌توانید از جدول برنامه‌ریزی استفاده نمایید.)
آرامش، زمان، مکان
باید بدانید که این سه نکته (آرامش، زمان، مکان) اساسی‌ترین نکات برای یادگیری است.
الف:
فراموش نکنید که در حالت تنش مغز اطلاعات جدید را جذب نمی‌کند. یک روز را به فراغت بگذرانید و احساس بدی از درس نخواندن خود نداشته باشید. فقط سعی کنید در این یک روز بیشتر به فعالیت‌های مورد علاقه و خواب بپردازید. کمتر فعالیت ذهنی سنگین، مثل شرکت در بحث‌های سیاسی یا دیدن چند فیلم سینمایی فلسفی و ... بپردازید. بیشتر به فعالیت‌های سبک بدنی، ورزشی و نشاط آور بپردازید تا آرامش را به دست آورید.زمانی که مغز انسان در حالت آرامش است، مانند یک اسفنج اطلاعات را جذب می‌کند، برعکس زمانی هم که استرس دارید، تلاش شما برای یادگیری بی‌فایده است، در چنین حالتی مغز اطلاعات را دفع می‌کند. هیچ‌گاه در زمانی که فکر شما به چیزهای دیگری مشغول است، خود را مجبور به درس خواندن و یادگیری نکنید، این کار چیزی جز اتلاف وقت نیست. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که به موارد تنش زا فکر نکنید.
افرادی که دائماً خود را به دلیل کندی در یادگیری سرزنش می‌کنند، حتی اگر پیشرفتی مناسب و قوه یادگیری بالایی داشته باشند، همواره در استرس به سر می‌برند. در مقابل افرادی که به خود و سرعت یادگیری‌شان اطمینان دارند، حتی اگر از هوش و استعداد کمتری نسبت به گروه قبل برخوردار باشند، نتیجه کارشان بهتر است، زیرا این افراد انرژی خود را صرف نگرانی و حساسیت‌های بی‌مورد نکرده، آهسته، پیوسته و با آرامش پیش می روند.
ب:
زمان را از دست ندهید. کاملاً طبیعی است که گاهی مغز انسان در اثر خستگی، مطالب را فراموش می‌کند، این امر هرگز بدان معنا نیست که شما آدم کودنی هستید، به جای عصبانی شدن، سعی کنید چنین حالتی را پیش‌بینی کنید و با آن کنار بیایید.
تصور کنید که مغز شما لایه‌های اطلاعات را به ترتیب روی هم می‌چیند، با قرار گرفتن اطلاعات جدید در سطوح بالا، اطلاعات لایه‌های پایین تر کهنه‌شده و به آسانی قابل‌دسترس نخواهند بود، بنابر این به فراخوانی شما دیرتر جواب می‌دهند، مرور کردن تنها روش جلوگیری از چنین پیشامدی است. پس زمان را از دست ندهید ومدام مطالب را مرور کنید. هنگام مرور دروس، تست زدن بعد از خواندن مطلب نیز یک نوع مرور محسوب می‌شود.
ج:
مکان درس خواندن نیز باید آرام باشد. باید نور اتاق مطالعه کافی و تلفیقی از نور سفید و زرد فراهم گردد. مثلاً یک لامپ معمولی برای چراغ مطالعه و یک لامپ مهتابی برای اتاق. یا یک لامپ کم مصرف برای چراغ مطالعه و یک لامپ معمولی برای اتاق.چراغ مطالعه باید حداقل 30 سانتی متر با کاغذ فاصله داشته و اگر راست‌دست هستید در سمت چپ میز و اگر چپ دست هستید در سمت راست میز قرار گیرد.
هرگز هنگام درس خواندن لم ندهید و اگر پشت میز مطالعه درس می‌خوانید هیچ‌گاه دستتان را زیر سرتان نگذارید، روی میز نخوابید، همیشه صاف بنشینید و هر وقت خسته شدید از جای خود بلند شوید. کمی داخل اتاق قدم بزنید و چند حرکت کششی انجام دهید سپس دوباره مشغول مطالعه شوید.
نکاتی کارآمد که دریک برنامه‌ریزی صحیح باید رعایت شود:
- محیطی مناسب برای درس خواندن فراهم سازید. بهترین مکان برای مطالعه میز شخصی و اتاقی جدا از جریان‌های غیردرسی است.
- درس‌ها را در همان روز مرور کنید و مرحله به مرحله پیش بروید.
- ساعات مطالعه را با توجه به وضعیت جسمی خود افزایش دهید.
- در فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته درس بخوانید.
- ناامیدی دشمن یادگیری است؛ بنابراین به تناسب پیشرفت‌ها، به خود پاداش دهید.
- به وضعیت تغذیه خود اهمیت دهید؛ همچنین با خیالی آسوده استراحت کنید.
- همیشه وضعیت جسمی خود را در نظر بگیرید و در زمان‌هایی که خسته، عصبانی، حواس‌پرت و شتاب‌زده هستید درس نخوانید.
- عوامل مخل دریادگیری را محدود کنید و برای خود هدف داشته باشید. یکی از دلایل اصلی که باعث می‌شود افراد به اهداف خود نرسند این است که معمولاً آن ها را دست‌نیافتنی می‌پندارند. در صورتی که با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح می‌توان به کلیه اهداف دست یافت.
در نهایت:
اگر قراراست کنکور بدهید پس از آنکه اطمینان نسبی حاصل کردید که درس را یاد گرفته‌اید. بعد از گذشت حداقل 48 ساعت و حداکثر 130 ساعت به سراغ تست ها بروید.
حتماً تست ها را با نمونه سۆالات کنکورهای سراسری سال‌های گذشته شروع کنید و بعد سراغ نمونه سۆالات آزاد و در نهایت به سراغ تست های تألیفی بروید. از همان ابتدا، تست ها را در زمان معین بزنید و برای هر تست عمومی به طور متوسط 30 ثانیه زمان در نظر بگیرید.
با امید آن که برنامه ریزی موفقی داشته باشید ونتیجه بگیرید.
مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسنده: مریم عرفانیان
تنظیم: مریم فروزان کیا
