پرورش و آموزش...
آموزش و پرورش نیاز دارد که دایماً نیروهای انسانی خود را به روز تربیت کرده و قبل از آموزش به پرورش آن‌ها اهمیت دهد...
یادش به خیر آن سال‌های کودکی، وقتی کتاب فارسی اول دبستان را باز می‌کردیم و چشممان به لبخند پرمهر رهبر عزیزمان مزین می‌شد؛ و جمله‌ای که در زیر تصویر ایشان نوشته شده بود را زیر لب می‌خواندیم:
«ـ امید من به شما دبستانی هاست.»
ذوق می‌کردیم و در دل با افتخار به خود می‌گفتیم ما امید کشورمان هستیم. اکنون چند دهه از آن روزها می‌گذرد و هر کدام به عشق همان گفته برای خود هدفی مشخص ساخته‌ایم و حالا تازه می‌فهمیم که چرا رهبر عزیزمان امیدش به ما بود؟
گویی ایشان خوب می‌دانستند که باید برای این روزها (جنگ نرم) آماده باشیم. امروزه نیز باید دانش‌آموزان کشورمان این جمله را سر لوحه زندگی خویش سازند؛ چرا که فردا سخت تر از امروز است و باید برای فرداهایی دیگر آماده شد...
می‌دانید که انسان موجودی تربیت‌پذیراست؛ او می‌تواند با بهترین شکل به رشد و تعالی برسد، یا به گونه‌ای منفی تربیت شود؛ بنابراین بحث آموزش و پرورش حاکی از اهمیت جایگاه تربیت در حیات آدمی و تمایز بین انسان و حیوان می‌باشد. نقشی که تربیت مثبت و مطلوب انسان در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی دارد بر هیچ کس پوشیده نیست.
در واقع، وقتی تربیت در جهت‌گیری سیاسی و اقتصادی جامعه انجام پذیرد بسیار تأثیرگذار است و باید با جدیت دنبال شود. بالطبع اولین نهاد تأثیرگذار در تر بیت فرد خانواده است. در حقیقت، خانواده عمیق‌ترین و بیشترین تأثیر را در جهت‌گیری تربیتی افراد در جامعه دارد.
پس از خانواده، بلافاصله به نهاد آموزش و پرورش خواهیم رسید و نقشی که آموزش و پرورش هر کشور دارد باید مورد توجه قرار گیرد. از آغاز پیروزی انقلاب در کشور، آموزش و پرورش سعی فراوانی داشته تا بتواند نقش تربیتی و پرورشی خویش را به خوبی اجرا کند؛ اما عمق و گستردگی مقوله‌ی تربیت و پرورش دانش‌آموزان به گونه‌ای است که هر چه در این زمینه تلاش و برنامه‌ریزی شود، باز جای کار بیشتری وجود دارد و نیاز به تلاش بیشتراست...
و اما لازمه تربیت و زیر ساختی که آموزش و پرورش باید بدان بپردازد:
در مورد مسئله اول که کمتر اهمیتش مورد توجه قرار می‌گیرد، ما به فلسفه‌ی اسلامی تعلیم و تربیت، می‌پردازیم.
مسئله دوم بحث ساختارها و منابع انسانی، سیاست‌ها و برنامه‌ریزی است...
این 2 مسئله، یعنی زیرساخت فکری و نظری و زیرساخت ساختاری و منابع انسانی، اگر به درستی تدبیر شوند، خود به خود خروجی و محصول بهتری را در آموزش و پرورش خواهیم داشت. مقام معظم رهبری به نقش پرورش در دوران ابتدایی تأکید داشتند.
چرا دوران ابتدایی تا این اندازه اثرگذار است؟ چه تمهیداتی برای تحقق این امر نیاز است؟
بزرگان و حکیمان ما همیشه بر این موضوع تأکید داشتند که تعلیم و تربیت در دوره‌ی کودکی بسیار تأثیرگذارتر است.
آموزش و پرورش نیاز دارد که سرمایه‌ی انسانی خودش را دایماً باز آموزی و بازپروری کند، شرایطی را برای آن‌ها فراهم سازد که آن‌ها بتوانند در سطح کلاس و مدرسه به عنوان یک معلم، محقق، پژوهشگر ظاهر شوند و خودشان را در یک جایگاه رهبری تربیتی برای دانش‌آموزان تعریف کنند.
بنابراین برخی از مهم‌ترین رسالت‌های آموزش و پرورش از قرار ذیل است:
الف) انتقال فرهنگ:
یعنی انتخاب و انتقال دانستنی‌ها، سنت‌ها و ارزش‌ها، زبان، مذهب، هنر، مهارت‌ها و تجارب بشری و غیره از نسلی به نسل دیگر است. لذا از هدف‌های آموزش و پرورش حفظ فرهنگ، تداوم و بقای آن می‌باشد.
ب) اجتماعی کردن افراد (جامعه‌پذیری):
از وظایف آموزش و پرورش انتقال ارزش‌ها، گرایش‌ها، آداب و رسوم فرهنگی و اجتماعی به نسل جدید است تا بدین وسیله هر فرد به انسانی اجتماعی تبدیل گردد و به ایفای نقشه‌ای اجتماعی قادر شود.
ج) پرورش و رشد کیفیت کودکان، نوجوانان و جوانان:
منظور تربیت همه‌جانبه فرد اعم از: پرورش جسمی و سلامت تن و پرورش قوای ذهنی و پرورش عواطف و ذوق هنری و رشد اخلاقی و تربیت دینی دانش‌آموزان است که از کارکردهای اساسی آموزش و پرورش به حساب می‌آید.
د) تربیت نیروی انسانی جامعه:
هر جامعه‌ای به نیروی کار ماهر و متخصص نیاز دارد. تربیت این نیرو در سطوح مختلف و به تناسب نیاز جامعه در بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات از وظایف مهم نظام آموزش و پرورش است.
در نهایت می‌دانید، اگر یک ترکه‌ی درخت را در زمانی که هنوز تر است و شکل نگرفته به شکل خاصی در بیاورید تا وقتی خشک شد نیز همان شکل را نگه خواهد داشت. یا در مثالی دیگر آورده‌اند تربیت در کودکی، مانند نقشی که بر روی یک سنگ حک شود تا سال‌ها باقی خواهد ماند؛ ولی در بزرگسالی اگر بخواهید این کار را انجام دهید، مانند نقشه‌ای است که روی آب ترسیم شود. پس دوران کودکی و دانش‌آموزان را جدی بگیریم و برای هر چه بیشتر پیشرفت آنان تلاش کنیم؛
به امید فردایی بهتر برای جوانان آینده...
مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسنده: مرتضی عرفانیان
تنظیم: مریم فروزان کیا
