تبیان، دستیار زندگی
«معمای شاه» قرار است وقایع تاریخی‌ای را به تصویر بکشد که تاکنون در قاب تلویزیون شاهد آنها نبوده‌ایم. این سریال تاریخی قرار است 40 سال از تاریخ معاصر ایران را نمایش دهد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پرده‌برداری از «معمای شاه»

گفت‌وگو با محمدرضا ورزی(بخش دوم)

«معمای شاه» قرار است وقایع تاریخی‌ای را به تصویر بکشد که تاکنون در قاب تلویزیون شاهد آنها نبوده‌ایم. این سریال تاریخی قرار است 40 سال از تاریخ معاصر ایران را نمایش دهد.

معمای شاه

ورزی معتقد است: سریال «معمای شاه» با نگاهی که به برخی مسائل دارد، می‌تواند شرایط ویژه‌ای را جهت اطلاع‌رسانی ایجاد کند.

می‌گویند تحریف تاریخ می‌کنیم! باید ثابت شود

این کارگردان در پی گفت‌و‌گویی که با ایسنا انجام داد، درباره‌ی حساسیت‌های پیش‌آمده در آثار تاریخی و تحریف بخش‌هایی از تاریخ در کارهای تلویزیونی اینگونه بیان کرد: متاسفانه برخی‌ها می‌گویند که ما تاریخ ایران را تحریف می‌کنیم. حتی در سریال «مختارنامه» به آقای میرباقری کم نگفتند که تاریخ را تحریف کرده است اما همین که یک کارگردان‌ غربی یا اروپایی یک سریال تلویزیونی می‌سازد و تاریخ را مطرح می‌کند، حتی به اندازه‌ی یک کلمه‌ کسی نمی‌گوید که کارش تحریف است. آنها سریالی به نام «تئودورها» را ساختند که زندگی «هنری هشتم» را روایت می‌کند. بنده اطلاعاتی از تاریخ فرانسه‌، انگلستان و روسیه هم دارم به همین خاطر وقتی به این کار نگاه می‌کنم و «هنری هشتم» را با خوانده‌هایم تطبیق می‌دهم، می‌بینیم آنچه که آنها از وی به تصویر می‌کشند یک افسانه، یعنی فراتر از تحریف است.

وی گفت: سریالی مثل «تئودورها» و «حریم سلطان» بیشتر به افسانه شباهت دارند. آیا تاریخ عثمانی اینگونه بوده؟ آیا زن‌ها در زمان عثمانی به این شکل می‌گشتند؟ هیچ روزنامه و سایتی را ندیدم که این سریال‌ها تحلیل کنند، هیچ وقت انتقادی از این سریال‌ها نشد. ولی وقتی ما یک کاری انجام می‌دهیم و برایش هم زحمت می‌کشیم و تلاش می‌کنیم که مستند کار کنیم، عده‌ای موجی را به راه می‌اندازند که تحریف شده است!

او ادامه داد: تا به حال من خیلی به این قضیه اعتنا نکردم اما بعد از این باید با سند و مدرک ثابت شود که تحریف شده است.

هر سکانسی که بالا و پایین می‌شود از فیلتر دکتر حقانی رد می‌شود

وی تصریح کرد: دکتر حقانی یکی از مورخین معتبر کشور ماست، این حرف من نیست و اکثر صاحب‌نظران در حوزه تاریخ معاصر و مراکز اسناد اذعان دارند به این که ایشان پژوهشگر توانمندی است و هر دیالوگ و سکانسی که می‌خواهیم بالا و پایین کنیم اول باید از فیلتر ایشان رد شود و این طور نیست که من هر چه دلم خواست بنویسم و رسانه هم به من آزادی عمل بدهد.

این کارگردان سینما و تلویزیون اظهار کرد: بنده خودم با تحریف مخالفم‌ و اعتقادم بر این است که دراماتیزه کردن فضا با تحریف خیلی تفاوت دارد و این مساله‌ای نیست که فقط سبک من ورزی باشد بلکه سبک تمام فیلم‌سازان داخلی و خارجی است.

کجایند آنهایی که برای تلویزیون کارهای تاریخی فاخر می‌ساختند؟

ورزی با گلایه از اینکه چرا برخی فیلم‌سازان حوزه‌ی تاریخ که پیش از این آثار فاخری می‌ساختند، دیگر نیستند؟ بیان کرد: آیا می‌دانید چرا حسن فتحی دیگر سریال تاریخی نمی‌سازد؟ ایشان سریال فاخری مثل «مدار صفر درجه» را ساخت و دیگر ادامه نداد، دلیلش همین حرف و حدیث‌هاست. وقتی این سریال را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که واقعا یک کار جذاب، فاخر و درجه یک تولید شده، به گونه‌ای که می‌توان به آن افتخار کرد. «مدار صفر درجه‌» حسن فتحی این همه برای رسانه ملی افتخارآفرینی کرد تا جایی که خارجی‌ها گفتند این کار در حد و اندازه استانداردهای بین‌المللی است اما چرا این آدم نباید بعد از آن برگی دیگر از تاریخ را ورق بزند؟! و به سراغ قصه‌هایی برود که شاید افراد دیگر هم بتواند آن‌را تولید کنند.

ما برای ساخت آثار تاریخی که در بناهای تاریخی انجام می‌گیرد خیلی رعایت می‌کنیم به گونه‌ای که وسایلی که داخل کاخ می‌بریم تمام پایه‌هایشان را به اسفنج‌های نرمی مجهز کرده‌ایم که به فرش و به سنگ‌های کف زمین آسیبی وارد نشود.

کارگردان «سربداران» در سریالم نقش قوام‌سلطنه را بازی می‌کند!

وی در ادامه‌ی صحبت‌هایش درباره‌ی عدم فعالیت محمد علی نجفی - کارگردان سریال «سربداران» - در حوزه‌ی تاریخ توضیحاتی ارائه داد و گفت: بسیاری از کارگردانان معروف ما دیگر کار تاریخی نمی‌کنند؛ به عنوان مثال محمد علی نجفی که سریال «سربداران» را ساخت چرا نباید بعد از آن دیگر سریال تاریخی بسازد. ایشان برای من در سریال «معمای شاه» نقش «قوام السلطنه» را بازی می‌کند و من بارها گفتم که اگر وی دوباره فیلم بسازد، حاضرم دستیاری‌اش را بکنم. سوال من این است که چرا خالق سریال «سربداران» نباید دیگر سریال تاریخی ارزشمند بسازد؟

معمای شاه

برای ساخت «معمای شاه از کسی کمک نگرفتم

ورزی درباره‌ی اینکه آیا برای ساخت «معمای شاه» از فیلم‌سازان با تجربه‌ی حوزه تاریخی کمک گرفتید؟ اینگونه پاسخ داد: هر فیلم‌سازی سبک فیلم‌سازی خودش را دارد. بعضا پیش آمده که کمک‌های کوچکی از هم بگیریم ولی در نهایت هر فیلم‌ساز روش‌های خاص خودش را دارد. من برای سریال «معمای شاه» از کسی کمک نگرفتم. در چنین مواقعی معمولا از تکنسین‌های یکدیگر مثل تصویربردار‌، گریمور و ... کمک می‌گیریم و استفاده می‌کنیم اما اینکه بخواهیم از همدیگر استفاده کنیم، خیر.

متولیان میراث فرهنگی حق دارند که نگران آثار تاریخی باشند

وی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه بعضا می‌بینیم که متولیان میراث فرهنگی نسبت به آثار تاریخی حساسیت‌هایی دارند و نگران هستند، شما به عنوان کارگرانی که تجارب زیاری در ساخت آثار تاریخی داشتید چقدر نسبت به این موضوع حساسیت دارید؟ اینگونه توضیح داد: آنها حق دارند که نگران میراث فرهنگی باشند. من به عنوان کارگردان خیلی حساس هستم و حق می‌دهم که مسۆولان سازمان میراث فرهنگی حساس باشند. ما فیلم‌سازان موظف هستیم بر اساس ضوابط آنها به گونه‌ای که نه سیخ بسوزد نه کباب، کارمان را بسازیم البته این را هم بگویم که لطمه به میراث فرهنگی در گذشته به سبب گرمایش پروژکتورها برمی‌گشت که خوشبختانه تکنولوژی‌ این مشکل را حل کرده است. در حال حاضر پروژکتورهای ما دیگر مثل سابق گرما ندارند.

ورزی در این خصوص گفت: ما برای ساخت آثار تاریخی که در بناهای تاریخی انجام می‌گیرد خیلی رعایت می‌کنیم به گونه‌ای که وسایلی که داخل کاخ می‌بریم تمام پایه‌هایشان را به اسفنج‌های نرمی مجهز کرده‌ایم که به فرش و به سنگ‌های کف زمین آسیبی وارد نشود.

او معتقد است: در حفظ و نگهداری آثار تاریخی باید ضابطه‌مند عمل کرد و قوانین سازمان میراث فرهنگی مدنظر فیلم‌سازان باشد و طبق ضوابط آنها کار کرد تا آسیبی وارد نشود.

وی اظهار کرد: به هر حال کار تاریخی ساختن این مشکلات را هم دارد. وقتی ما می‌خواهیم راجع به محمدرضا پهلوی فیلم بسازیم قطعا باید به جایی برویم که زندگی می‌کرد در غیر این صورت تحریف لوکشینی می‌شود ولی واقعیت امر این است که اگر تعامل باشد مشکل پیش نمی‌آید.

معمای شاه

ورزی برای سریالش توانایی را مدنظر قرار داده یا شباهت؟

ورزی در ادامه گفت‌و‌گوی یک ساعته‌ای که با ایسنا داشت، در پاسخ به اینکه در حوزه‌ی انتخاب بازیگران، میان قدرت بازی و شباهت به شخصیت تاریخی، کدام یک را بیشتر مدنظر قرار داده است؟ اینگونه گفت: این سوال شما بزرگترین مشکل سریال ما بود؛ چرا که ما باید هم شبیه انتخاب می‌کردیم و هم اینکه قدرت بازی را مدنظر قرار می‌دادیم به دلیل اینکه نمی‌توانستیم بازیگری را صرف اینکه فقط شبیه است مقابل دوربین بیاوریم. اگر خروجی کار ما را ببینید متوجه می‌شوید که هم موفق شدیم هنرپیشه خیلی خوبی بیاوریم که از قدرت بازی خوبی برخوردار باشد و هم اینکه بالای 90 درصد شبیه است.

وی با اشاره به گریم بازیگر نقش امام خمینی (ره) در سریال «معمای شاه» یادآور شد: شکرخدا گودرزی -بازیگر نقش امام (ره) - یکی از بازیگران‌، کارگردانان و نویسندگان خوب در عرصه تئاتر است. جعفر دهقان هم که در این سریال نقش رضا شاه را عهده‌دار است به نظرم بازیگر بسیار خوب و کاملا حرفه‌ای است.

ورزی تاکید کرد: آقای دهقان از لحاظ شخصیت‌، رفتار‌ و بازی عالی است و یکی از بهترین‌های مملکت ماست. او شبیه رضا شاه درست شده و بالای 90 درصد شبیه است.

ورزی از هویدا تشکر کرد

کارگردان سریال «معمای شاه» در ادامه صحبت‌هایش از داریوش کاردان - بازیگر نقش هویدا - تشکر کرد و گفت: آقای کاردان نقش امیر عباس هویدا را در این سریال بازی می‌کند، لازم است من همین جا از وی به سبب زحمتی که کشید تشکر کنم. وی نقشش را به واقعیت نزدیک کرد.

شرایط مالی تلویزیون به «معمای شاه» ورزی آسیب رساند؟

وی در بخشی از سخنان خود درباره‌ی اینکه آیا شرایط مالی تلویزیون به روند سریال «معمای شاه» آسیب رساند؟ اینگونه اظهار کرد: مسلما این شرایط به پروژه ما هم آسیب رساند اما رسانه ملی در سخت‌ترین شرایط همیشه سعی کرد که از پروژه‌هایش مراقبت کند و این طور نبوده که ما رها شویم. مسۆولان رسانه ملی به ما خیلی کمک کردند.

معمای شاه

دعا می‌کنم دولت یازدهم به صدا‌و‌سیما نگاه ویژه‌ای داشته باشد

او اظهار امیدواری کرد که در دولت جدید به صدا‌و‌سیما نگاه ویژه‌تری شود و گفت: در مقطعی بودجه تلویزیون داده نشد و این بحران زیاد شد اما مدیریت تلویزیون در این بحران‌ها بسیار خوب بود. دعا می‌کنم آقای روحانی در دولت یازدهم نگاهشان به صداوسیما نگاه ویژه‌تری باشد تا ان‌شاءالله تلویزیون هم مطالباتش را بگیرد چراکه وقتی تلویزیون پول نگیرد ممکن است برنامه‌سازی کمتر شود و بیننده هم کمتر شود. در واقع با ندادن بودجه به صدا و سیما لطمه بزرگ فرهنگی به کشور وارد می‌شود.

اگر با تلویزیون سر دعوا داریم نباید به کشورمان لطمه بزنیم

ورزی تاکید کرد: اگر با تلویزیون هم سر دعوا داریم نباید به کشور لطمه بزنیم به دلیل اینکه نتیجه‌اش این است که ماهواره‌ها مسابقه می‌دهند تا بیننده‌های ما را از آن خودشان کنند اما هنوز هم دیر نشده و رسانه ملی بیننده خودش را دارد و می‌تواند بیشتر هم باشد. رسانه ملی می‌تواند به زودی به جایی برسد که شبکه‌های ماهواره‌ای اصلا جایگاهی نداشته باشند. مردم ایران کار و قصه خوب می‌خواهند که تا چندی پیش رسانه ملی این را فراهم کرده بود. سریال‌های خوبی که در ماه رمضان یا نوروز مثل سریال «پایتخت» را می‌توان مطرح کرد که خیلی خوب بودند.

ورزی در ادامه اظهار امیدواری کرد تا دولت و مجلس کمک کنند که بودجه صداوسیما افزایش پیدا کند.

این کارگردان همچنین گفت: باید تولیدات ما به گونه‌ای باشد که در یک روز، پخش چند سریال را در برنامه‌مان داشته باشیم تا بتوانیم مخاطب را کاملا از ماهواره جدا کنیم.

بخش سینما و تلویزیون تبیان


منبع : ایسنا