خواستگار طلبه(1)

«و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة و رحمة ان فی ذلک لآیات لقوم یتفکرون.»[1]" و از نشانه‏هاى او اینكه از [نوع‏] خودتان همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید، و میانتان دوستى و رحمت نهاد. آرى، در این [نعمت‏] براى مردمى كه مى‏اندیشند قطعاً نشانه‏هایى است."

ازدواج نخستین سنگ بنای تشکیل خانواده و بالطبع، جامعه و اجتماع است و میزان اندیشه و تدبر در آن در میزان پیشرفت یا انحطاط و صعود یا سقوط جامعه تاثیر دارد.

پیامبر گرامى اسلام  - صلى الله علیه و آله - مى‏فرمایند: «ما بنى بناء فى الاسلام احب الى الله من التزویج‏»; نزد خداوند هیچ بنایى محبوب‏تر از بنای ازدواج بنا نشده است.[2]

ضرورت های فردی، مذهبی و اجتماعی سبب می شود تا یک مرد یا زنی که این ضرورت ها را حس کرده به فکر ازدواج بیفتد. این ضرورت برای همه پسر ها و دختر ها قابل حس کردن است و طلبه ها به عنوان افراد جامعه که هم ضرورت های فردی دارند و هم در همین جامعه زندگی می کنند و هم ریشه های مذهبی را حفظ کرده اند از این قاعده استثنا نیستند.

به عبارت دیگر طلاب حوزه نیز ازدواج می کنند هرچند ممکن است سن ازدواج آن ها به طور مثال از سن ازدواج دانشجویان زود تر باشد.

ازدواج از نظر اسلام پیمان مقدسی است که برقراری آن بر اساس مقررات، آداب و رسوم، تشریفات، سنن و قوانین خاصی صورت می گیرد.

در خانواده های سنتی و مذهبی عموما ازدواج با یک خواستگاری شروع می شود. لحظاتی که تلفن خانه به صدا در می آید و دختر متوجه می شود که امر خیری درکار است اضطراب های دختر شروع می شود. اینکه کیست و آیا مناسب است یا خیر و سوال هایی از این قبیل که در ذهن دختر شروع به حرکت می کند.

طلاب برای انتخاب همسر ممکن است معیارهای خاص خود را داشته باشند. بهر حال هرچند طلبه هم یک فرد عادی جامعه است اما هر شغلی، هر منصبی، هر جایگاهی و هر لباسی اقتضائات خاص خود را دارد. در نتیجه طلبه هم برای خود معیارهایی دارد که ممکن است دایره انتخاب را برای او ضیق کند.

زندگی طلبگی شرایط خاص خود را دارد. طلبه از جهت مالی حداقل تا سال ها زندگی مرفهی نخواهد داشت؛ تا وقتی که درس خود را به جایی برساند و در زمینه های دیگر هم بتواند فعالیت کند. از جنبه اجتماعی نیز با محدودیت هایی روبروست و از نظر شخصیتی نیز شخصیت خاص شکل گرفته در حوزه را دارد.

با توجه به شرایط خاص خود باید همسر خاصی نیز انتخاب کند و این کمی موضوع را پیچیده می کند. همسری که بتواند با شرایط خاص وی هماهنگ باشد.

آن طرف قضیه دختری ست که طلبه ای به خواستگاری اش رفته است. دختران در برخورد اولیه با خواستگار طلبه دو دسته اند:

دسته اول دخترانی هستند که همان پشت تلفن در بدو امر، خواستگار طلبه را رد می کنند ( به دلایل این برخورد خواهیم پرداخت).

دسته دوم دخترانی هستند که شانس مرحله بعد را به این خواستگار می دهند. به عبارت دیگر با شنیدن مساله طلبه بودن، وی را رد نمی کنند و به دنبال احراز بقیه شرایط می روند.

متاسفانه در جامعه ما تبلیغات منفی بر ضد روحانیت بسیار است و همین امر اولین دلیل برخورد دسته اول است. این گروه دختران حتی به خود فرصت فکر کردن به این خواستگار را نمی دهند و منتظر خواستگار بعدی می مانند.

دومین دلیل این دختران مشاهده یک یا چند طلبه و نوع رفتار و زندگی ایشان از نزدیک است. هر قشری هم خوب دارد و هم بد و البته ما قائلیم که در بین طلاب نباید اصلا بدی وجود داشته باشد اما از پذیرش این حقیقت ناگزیریم که دربین طلاب نیز افراد معدودی وجود دارند که شاخص های طلبگی را رعایت نکرده اند.

ممکن است پدر، یکی از اقوام و یا از دوستان خانوادگی این دختر، طلبه باشد و آن طلبه سوء رفتارهایی داشته که این دختر را به طور کلی با طلبه مخالف کرده است.

محدودیت های ناشی از طلبگی علت بسیار بزرگ دختران مخالف ازدواج با طلبه هاست.

محدودیت مالی

محدودیت مالی ناشی از وضع اقتصادی بد طلاب که انصافا در این شرایط اقتصادی جای نگرانی هم دارد. طلاب در تمام طول تحصیل خود شهریه می گیرند و امورات خود را فقط از این مجرا می گذارنند. هر چند طلاب عمدتا پس از مدتی تحصیل فعالیت های دیگری را شروع می کنند اما درآمد اصلی طلبگی شهریه است که واقعا مبلغ ناچیزی است.

طلابی که فعالیت های درآمد زای دیگری را نیز شروع می کنند وارد سه نوع فعالیت می شوند. گروهی فعالیت هایی در راستای طلبگی مانند تألیف، تدریس، تبلیغ و ... را برمی گزینند و دسته ای مشاغل دیگر مانند قضاوت، منصب عقیدتی سیاسی، وکالت و ... را انتخاب می کنند. برخی از طلاب نیز ممکن است فعالیت های اقتصادی دیگری را که به طلبگی ربط چندانی ندارد برگزینند.

در کل طلبه ای که هدف تحصیل و اجتهاد را برای خود برگزیده است وارد هیچ فعالیت اقتصادی نمی شود و با تمرکز کامل فقط به تحصیل می پردازد تا به مرحله اجتهاد برسد.

دخترانی که خواستگار طلبه دارند، باید بدانند که در عین حال که شهریه طلاب به ظاهر اندک است اما برکت بسیاری دارد که جبران کاستی را می کند.

از طرفی باید بدانیم که روزی اهل علم و افرادی که به دنبال علم هستند ضمانت شده است؛

قال النّبی - صلی الله علیه و آله: أنّ الله تعالی قَد تَكَفَّلَ لطالبِ العِلمِ بِرزقِهِ خَاصّة عمّا ضَمِنَه لِغیرِهِ؛ به درستی كه خدای تعالی رزق و روزی اهل علم را به طور خاصّ متكفّل شده است.[3]

و همین ضمانت است که برکت روزی اهل علم را صدچندان می کند؛ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ - صلی الله علیه و آله: ”‌ مَنْ غَدَا فِی طَلَبِ الْعِلْمِ أَظَلَّتْ عَلَیْهِ الْمَلَائِکَةُ وَ بُورِکَ لَهُ فِی مَعِیشَتِهِ وَ لَمْ یَنْقُصْ مِنْ رِزْقِه‏ ““کسی که صبح گاه به دنبال علم برود ملائکه بر او سایه می افکنند و در معیشت او برکت داده می شود و از روزی او چیزی کاسته نمی شود”‌.[4]

این احادیث می تواند قوت قلبی برای دخترانی باشد که ترس از فقر، مانع ازدواج آن ها با طلبه است. بعلاوه ذکر شدکه طلاب می توانند متناسب با زی طلبگی وارد عرصه های درآمدزا نیز بشوند و این نیز بر رفاه خانواده می افزاید.

پی نوشت ها:

[1] (روم:21)

[2] مستدرك‏الوسائل،ج‏14،ص 153

[3] منیة المرید،ص62

[4] علامه مجلسى‏، بحار الأنوار، ج 1، ص 184، اسلامیه،‏ تهران

تهیه و تولید:احمد اولیائی-گروه حوزه علمیه تبیان