عوامل اتلاف زمان و درمان آنها

اهمیت زمان و عمر بر هیچ خردمندی پوشیده نیست، به طوری که هیچ انسان موفقی را در عالم نمی توان یافت که توفیق خود را مرهون بهره وری درست از عمر خود نداند. امام حسین علیه السلام می فرماید: «زیانکار کسی است که لحظه، لحظه عمرش را از دست بدهد» (1)

ریشه اصلی اتلاف زمان در خصلت های فردی ما نهفته است، که باید علل و عوامل آن را شناخت و برای درمان آنها گام های مۆثری برداشت. برخی از علل و عوامل اتلاف زمان و درمان آنها عبارتند از:

1. بی فکری و عمل زدگی

نداشتن طرح کاری از مصادیق بی فکری است. به منظور دوری از این آفت باید به برنامه ریزی و اولویت بندی کارها پرداخت. در مدیریت زمان، تعیین هدف ها و اولویت های مربوط به کار از مهم ترین امور به شمار می رود، که با توجه به آن می توان از به دام افتادن در امور جزیی و غیر ضروری نجات یافت.

برخی از علل بی برنامگی

علل درمان

آشنایی نداشتن نسبت به: توجه داشته باشید هر یک ساعتی که صرف برنامه ریزی مۆثر شود، در مقام اجرا چهار ساعت زمان برایتان ذخیره می کند و نتایج بهتری هم ببار می آورد. اهمیت برنامه ریزی، مراحل و شیوه برنامه ریزی و ملاک های اولویت بندی

برداشت غلط درباره برنامه ریزی: بدانید که اکثر افراد بر اساس همین برداشت های نادرست، وقت خود را تلف می کنند. وقت گیر پنداری برنامه ریزی، احساس موفقیت از بی برنامه گی، تصور به هم خوردن همه برنامه ها به خاطر کارهای غیرمنتظره، برنامه ریزی به کار جنبه انتزاعی می بخشد و....

مهم ندانستن نوشتن برنامه و هیچ حافظه ای مصون از خطا نیست، تعیین انجام دادن کارها بر اساس اولویت های برنامه با روی کاغذ آوردن برنامه های ذهنی. آسان می شود بدون برنامه مکتوب ساعات روز با هر مسئله کوچک بی اثر،رها و منقطع می شود.

2. بی نظمی

امام علی علیه السلام می فرماید: شما و تمام فرزندان و اهل بیتم و کسانی را که نوشته من به دست آنها می رسد را به تقوای الهی و نظم در کارها سفارش می کنم.(2)

فرد نامنظم علاوه بر اتلاف زمان خود باعث اتلاف زمان دیگران نیز می شود. فرد منضبط هیچ گاه کاری را در نیمه راه رها نمی کند، بلکه اهدافی بلند بر می گزیند و با سعی و کوشش آن را به فرجام می رساند.

برخی از علل و راه های درمان بی نظمی

علل درمان

فقدان اهداف و برنامه صحیح تعیین اهداف در حوزه های اصلی و داشتن برنامه صحیح

عدم پیگیری برای کارهای خود مهلت تعیین کنید و برآوردهای دقیق از انجام کار داشته باشید، برای خود جریمه قرار دهید.

ناتمام گذاشتن کارها پیش از کنار نهادن کارها، آن ها را به اتمام برسانید. به هر کاری یک بار بپردازید و در همان بار اول آن را تمام کنید.

آشفتگی و به هم ریختگی محل کار و راه حل کلی، پدید آوردن سیستم منسجم و به تحصیل هم پیوسته ای است که بر اساس آن هر چیزی جای مخصوص خود را بیابد.

بی نظمی شخصی خود را به نظم وادارید تا کنترل مۆثر وظایف برایتان میسر شود. در برخورد با اطلاعات، به نحو منظم و روشمند عمل کنید و مکرر در مکرر به خود بگویید که آدمی منظم و مرتب هستید و در این راه بکوشید.

ضعف جسمانی و خستگی (سرحال در برنامه زندگی خود تغییر و تحول ایجاد نبودن) کنید (غذا، خواب، نگرش، تفریح و ورزش، دوستان و .....)

یادآوری: هدف شما باید آن باشد که فکرتان را از هر چیز دیگری جز آن چه روی آن کار می کنید، پاک سازید. لوازم مهم و ضروری را همیشه به صورت منظم در دسترس قرار دهید. فضای کار و مطالعه را چنان سامان دهید که کارها با توجه به اولویت آنها در برابرتان قرار گیرد.

3. تنبلی(3)و بی حوصلگی

امام باقر علیه السلام می فرماید: «من از کسی که در امور دنیویش تنبلی کند بیزار هستم، زیرا کسی که در امور دنیایش تنبل باشد در امور مربوط به آخرتش تنبل تر است.»(4)

امام علی علیه السلام می فرمایند: «شاخصه تنبلی به تأخیر انداختن کار است»(5) فرد تنبل چون اهل کار نیست، حتی هدف های قابل دسترس و آسان را دست نایافتنی می بیند و به همین دلیل اوقات خود را به بطالت می گذراند.

پی نوشت ها:

[1] . معانی الاخبار، 243.

[2] . شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج17، ب47، ص50.

[3] . تنبلی یعنی به تعویق انداختن انجام کاری که باید همین حالا انجام شود.

[4] . محمد ری شهری، میزان الحکمه، ج 8، ص 393.

[5] . غرر الحکم، 4471.