تبیان، دستیار زندگی
پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: «اگر شما آن گونه كه شایسته است، بر خدا توكّل كنید، روزى شما هم مانند مرغان مى‏رسد، چنان كه صبح با شكم گرسنه از لانه‏هاى خود بیرون مى‏آیند، و شب با شكمهاى سیر بازمى‏گردند
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جایی که ناامیدی فضیلت است!


با طرح یک سوال کلامم را آغاز می‌کنم، اگر مسأله‌ای برای شما پیش آمد و نیازمند یاری و کمک دیگری بودید ( کمک مالی و یا معنوی ) جهت طلب کمک نزد چه کسی می‌روید؟
امید

پاسخ تا حدی روشن است مطمئناً شخصی را انتخاب می‌کنید که به زعم خودتان توان یاری کردن شما را داشته و پاسخگوی نیازتان باشد. اما در این دنیای به این بزرگی می‌توانید شخصی را پیدا کنید که تواناتر، مهربانتر و بخشنده‌تر از خدا باشد؟ پس چرا نیاز خود را به سوی او نبرد و از او طلب یاری نجست؟

از خدا بخواه

سالم بن مكرم از امام صادق علیه السّلام روایت می كند كه فرمودند: حال یكى از اصحاب رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله وخیم شد زنش به او گفت: اگر ممكن است نزد حضرت رسول خدا بروید و رفع مشكل خود را از او بخواهید، آن مرد هم نزد رسول آمد و كنار آن جناب قرار گرفت هنگامى كه رسول خدا به او نگاه كردند، فرمودند: هر كس از ما چیزى بخواهد به او میدهیم، و هر كس چیزى طلب نكند خداوند او را بى‏نیاز میكند، آن مرد گفت: رسول خدا با این سخنان مرا در نظر گرفته است لذا از محضر آن حضرت بیرون شد و رفت و جریان را به زنش اطلاع داد زن او گفت: رسول خدا هم بشر است شما بروید و عرض حاجت كنید، او بار دیگر نزد رسول خدا آمد بار دیگر رسول همان سخنان را تكرار كردند او هم چیزى نگفت و بیرون شد و این جریان سه بار تكرار گردید او بعد از این رفت و یک تیشه عاریت گرفت و بطرف كوه رهسپار شد و مقدارى هیزم جمع كرد و آن را به مدینه آورد و فروخت و مقدارى گندم تهیه كرد و به منزل برد و آن را با زن خود خوردند، او روز بعد هم همین كار را كرد هیزم آورد و فروخت او به این كار ادامه داد تا آن گاه كه یك تیشه خرید و بعد پولها را جمع كرد و از آن دو شتر و یك غلام خریدارى نمود سرانجام مقدارى سرمایه به هم كرد، و نزد رسول خدا آمد و جریان خود را گفت، رسول صلى اللَّه علیه و آله فرمودند من به شما گفتم هر كس از ما بخواهد به او میدهیم، و هر كس نخواهد خداوند به او میدهد. (ایمان و كفر /  ج‏2/602  )

مردى از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم درخواست كرد كه چیزى به من بیاموز تا با انجام دادن آن خدا در آسمان و مردم در زمین مرا دوست داشته باشند، حضرت به او فرمود: (فقط) به آنچه در نزد خداست، چشم امید داشته باش تا خداوند تو را دوست بدارد، و به آنچه كه در نزد مردم است بى‏میل و رغبت باش، تا مردم نیز تو را دوست داشته باشند

روزی مادی و معنوی دست خداست

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: «اگر شما آن گونه كه شایسته است، بر خدا توكّل كنید، روزى شما هم مانند مرغان مى‏رسد، چنان كه صبح با شكم گرسنه از لانه‏هاى خود بیرون مى‏آیند، و شب با شكمهاى سیر بازمى‏گردند. و فرمود: كسى كه از دیگران امید خود را قطع كند، و به سوى خدا متوجه شود، خداوند همه مخارج وى را تأمین مى‏فرماید، و كسى كه به عكس آن عمل نماید و از خدا به خلق او متوجه شود، خداوند او را به دنیا وامى‏گذارد، و كسى كه‏ مى‏خواهد روزیش از جایى كه گمان ندارد برسد، باید به خدا توكّل كند. خداوند به داود علیه السّلام وحى فرستاد كه هیچ بنده‏اى نیست كه از خلق من امید خود را قطع كند و متوجّه من شود، مگر اینكه روزى او را مى‏رسانم، اگر چه همه اهل آسمان و زمین با او دشمن باشند و از در نیرنگ‏ با او برآیند. (إرشاد القلوب / ترجمه سلگى/ ج‏1 / 315  ) رزاق اوست، چگونه است که آدمی در طلب رزق خویش به در خانه ای غیر از خانه رزاق رفته و از نیازمندی همچون خویش طلب روزی می‌کند.

امید نداشتن به غیر خدا

امام صادق علیه السلام فرمود: در بعضى از كتابها خوانده‏ام كه خداوند مى‏فرماید: سوگند به عزت و جلالت و شكوه و والائى من بر عرشم، كه آرزوى هر آرزوكننده بر غیر خود را با ناامیدى قطع خواهم كرد، و در نزد مردم جامه خوارى بر تنش خواهم پوشاند، و از نزدیكم كنارش كرده و از فضلم دورش خواهم كرد، آیا آرزویش در شداید به غیر من است در حالى كه شداید به دست من است، بر غیر من امید مى‏بندد و به خیال خود در غیر از مرا مى‏كوبد در حالى كه كلید درها بدست من است، و آنها بسته هستند، و در من باز است به روى كسى كه مرا مى‏خواند كیست كه در گرفتارى به من امید بسته باشد كه امیدش را قطع كنم و در كار عظیمى به من امیدوار بوده كه ناامیدش كرده باشم، آرزوهاى بندگان را در نزد خود محفوظ داشته كه آنان به حفظ من رضایت نمى‏دهند: آسمانهایم را از كسانى (فرشتگان كه) از تسبیح من خسته و ملول نمى‏شوند پر كرده‏ام، و امر كردمشان كه درها را میان من و بندگانم نبندند، ولى (مردم) به قول من اعتماد نمى‏كنند.

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: «اگر شما آن گونه كه شایسته است، بر خدا توكّل كنید، روزى شما هم مانند مرغان مى‏رسد، چنان كه صبح با شكم گرسنه از لانه‏هاى خود بیرون مى‏آیند، و شب با شكمهاى سیر بازمى‏گردند. و فرمود: كسى كه از دیگران امید خود را قطع كند، و به سوى خدا متوجه شود، خداوند همه مخارج وى را تأمین مى‏فرماید

آیا نمى‏داند كسى كه دچار گرفتارى است گرفتاریش را غیر از من برطرف نمى‏كند مگر اینكه من اذن داده باشم، چگونه است كه بنده‏ام را به من بى‏توجه مى‏بینم، آنچه را سۆال نكرده بخشیده‏ام سپس از او باز پس گرفتم و رد آن را از من سۆال نمى‏كند و از غیر من سۆال مى‏كند، آیا نمى‏بیند كه قبل از مسألت به او عطا كنم، سپس اگر سۆال شوم سۆالم را پاسخ نگویم، مگر من بخیل هستم كه بنده‏ام بخل می ورزد در حق من ؟ آیا جود و كرم از آن من نیست؟ آیا عفو و رحمت به دست من نیست؟

آیا مگر من محل آرزوها نیستم پس چه كسى غیر از من قطع امید كند، آیا آرزومندان نمى‏ترسند كه به غیر من آرزو مى‏كنند، اگر اهل آسمانها و زمین همگى آرزو كنند و به هر یک از آنان تمام آنچه همگى آرزو مى‏كنند عطاء كنم ذره‏اى از ملكم كم نمى‏شود چگونه ملكى كم شود كه من سرپرست آن هستم، بدا به حال ناامیدان از رحمت من، بدا به حال كسى كه نافرمانیم كند و مرا در نظر نگیرد. (جهاد النفس وسائل الشیعة / ترجمه صحت / 71 )

مردى از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم درخواست كرد كه چیزى به من بیاموز تا با انجام دادن آن خدا در آسمان و مردم در زمین مرا دوست داشته باشند، حضرت به او فرمود: (فقط) به آنچه در نزد خداست، چشم امید داشته باش تا خداوند تو را دوست بدارد، و به آنچه كه در نزد مردم است بى‏میل و رغبت باش، تا مردم نیز تو را دوست داشته باشند. (پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال/ 461 )

اى در تو كمال بى‏نوائى ظاهر

بر مقصد خود نگشته هرگز قادر

زنهار مبر امید از فضل خداى‏

كز غیب شود گره‏گشائى آخر

                                                                                                                                              مریم پناهنده                   

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع:

1. پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال

2. جهاد النفس وسائل الشیعة / ترجمه صحت

3. إرشاد القلوب / ترجمه سلگى/ ج‏1

4. ایمان و کفر /  ج‏2

5.دیوان امیر المومنین علیه السلام/ میبدی،زمانی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.