تلویزیون از جان فوتبال چه می خواهد؟

داستان ورود فوتبال به كارخانه سریال سازی تلویزیون، به سال 77 و سریال «به سوی افتخار» شبكه سه باز می گردد؛ سریالی كه سرآغاز پیوند ورزش با شبكه سه بود و سیروس مقدم كارگردان خوشنام این روزهای تلویزیون، به عنوان نخستین تجربه سریال سازی آن را ساخت.
مضمون اصلی این سریال، داستان همیشگی تقابل خیر و شر بود كه این بار پا به زمین چمن گذاشته است.
«به سوی افتخار» ماجرای دو تیم «امید» و «خورشید» بود كه «داریوش ارجمند» در نقش مربی تیم «امید»، نماد جوانمردی و اخلاق گرایی در ورزش را به تصویر می كشید.
در سوی دیگر داستان تیم «خورشید» با مربیگری «سیاوش طهمورث» قرار داشت؛ یك ضدقهرمان به تمام عیار و مربی بدطینت ورزشی كه به هر حقه و بهانه ای می خواست به اهداف خود برسد.
هرچند سیروس مقدم در سریال های بعدی خود از فوتبال دست كشید و سراغ دیگر موضوعات اجتماعی رفت، اما فوتبال و اسرار پشت پرده آن در سریال های بعدی یعنی «در مسیر زاینده رود»، «سه پنج دو» و «پژمان» بار دیگر جان گرفتند.
12 سال بعد از «به سوی افتخار»، این بار نوبت «حسن فتحی» كارگردان نام آشنای سریال های ماندگار «شب دهم»، «میوه ممنوعه»، «مدار صفر درجه»، «اشك ها و لبخندها» و ... بود كه به سراغ فوتبال برود.
او داستان خود را از فوتبالیستی مغرور آغاز كرد كه به اصفهان می آید و ناخواسته و به خاطر غرور بی جایی كه دارد، «قاتل» می شود و حالا مجبور است برای حفظ زندگی خود از «منیّت» و «تكبر» خود بگذرد و برای رهایی از چوبه دار «عذرخواهی» كند.
از مضمون اجتماعی این سریال كه بگذریم، در بخش هایی از آن گاه به زبان كنایه كه ویژگی سریال های فتحی است، نگاهی به اتاق تاریك اسرار فوتبال انداخته شده و گوشه هایی از «زد وبندها و بده بستان های» متداول در این ورزش بازگو می شود.
نمی توان از این سریال نام برد و بازی به یادماندنی بازیگرانی چون مهدی سلطانی، حسین محجوب و حتی پردیس افكاری را فراموش كرد كه به خوبی در نقش و لهجه اصفهانی ها فرو رفتند؛ هرچند كه برخی مخاطبان اصفهانی از اینكه لهجه اصفهانی به درستی ادا نشده، گلایه هایی را نثار سازندگان این سریال كردند.
باید و نبایدهایی كه سناریست های «پژمان» برای شخصیت اصلی این قصه كه به عمد سازندگانش «پژمان جمشیدی» ایفاگر آن است، همگی از واقعیت هایی از سبك زندگی قشری از مردم این جامعه خبر می دهد كه «پژمان» نماینده آن است.
در بخش هایی از این سریال برخی بازیكنان فوتبالی در نقش های خود مقابل دوربین بازی كردند كه می توان به وحید شمسایی، آرش برهانی و كریم باقری اشاره كرد.
با این حال تب فوتبال در تلویزیون فروكش نكرد و دو سال پیش دستمایه یك سریال طنز با نام «سه پنج دو» شد؛ سریال طنزی كه حسین سهیلی زاده، كارگردان سریال های اجتماعی شبانه تلویزیون این بار ریسك ساختن آن را بر عهده گرفت و اتفاقا مخاطب نیز با آن همراه شد.
این سریال به ظاهر طنز نیز از كنایه زدن به حاشیه های فوتبال و اسرار پشت پرده آن دست برنداشت و چون زبان طنز را برگزیده بود، هم مردم آن را پسندیدند و هم اهالی فوتبال با آن كنار آمدند.
«سه پنج دو» همچنین اخلاق گرایی در ورزش را هدف اصلی خود قرار داده بود؛ داستان از خانواده «حشمت خان» میوه فروش شروع می شد كه پس از مرگ بزرگ خاندان، صاحب همه میراث او می شود؛ آنها كه تا پیش از این یك زندگی معمولی داشتند، تصمیم می گیرند با خرید باشگاه ورزشی تحولی بزرگ در زندگی خود ایجاد كنند.
كنایه اصلی این فیلم به آن دسته از كسانی بود كه میلیاردها تومان سرمایه دارند و از سر تفنن و حتی شهرت طلبی وارد وادی فوتبال می شوند بی آنكه چیزی از فنون آن بدانند.

حالا پس از دو سال وقفه، «پژمان» نشان داد كه فوتبال و دغدغه هایش همچنان قصد جدایی از رسانه تلویزیون را ندارد؛ اختلاف پژمان با همنوعانش، زبان طنزی است كه نقادانه و به عمد انتخاب كرده تا این بار دنیای خیالی بازیكنان را به آنها گوشزد كند.
باید و نبایدهایی كه سناریست های «پژمان» برای شخصیت اصلی این قصه كه به عمد سازندگانش «پژمان جمشیدی» ایفاگر آن است، همگی از واقعیت هایی از سبك زندگی قشری از مردم این جامعه خبر می دهد كه «پژمان» نماینده آن است.
همین نكته است كه «پژمان» را از دیگر سریال های فوتبالی متمایز و به اثری فراگیرتر تبدیل كرده زیرا نویسندگان فقط ورزشكاران و سبك زندگی آنها را هدف نگرفته اند بلكه می خواهند با این شیوه، دغدغه هایی پوشالی یك طبقه اجتماعی را گوشزد كند كه زمینه را برای شیوع افزون خواهی به جای قناعت در جامعه فراهم می آورد.
حال «پژمان» با همه زبان طنزگونه خود كه گاهی به لودگی طعنه می زند و گاهی هم همین كارها سبب شده تا كار به مذاق هم صنفان فوتبالی پژمان خوش نیاید، یك سریال پر بیننده این شب های تلویزیون است، سریالی كه باز هم پرده ای از اسرار فوتبال را كنار زد اما همچنان این پرده ها و پشت پرده ها به قوت خود باقی است تا همچنان فوتبال جایی در كارخانه سریال سازی تلویزیون داشته باشد.
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع : ایرنا