برای هر كدام از ما، سه قیامت برپا می‌شود!
قیامت به معنى برخاستن و یوم القیامة به معنى روز برخاستن از قبرها و روز زنده شدن است. این لفظ بنابر شمارش المعجم المفهرس مجموعاً هفتاد بار در قرآن مجید ذكر شده و همه توأم با كلمه «یوم» اند.
اعتقاد به معاد و قیامت یكى از اركان اسلام و بنابر تحقیق بعضى از محققین در حدود هزار و هفتصد آیه از قرآن مجید راجع به قیامت و ثواب و عقاب و بازگشت اعمال است، بدین طریق نزدیك به یك سوم قرآن در بیان قیامت می‌باشد [1]:
«یَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَى إِنَّا مُنتَقِمُونَ [الدخان16]؛ روزى كه دست به حمله مىزنیم، همان حمله بزرگ [آن گاه] ما انتقامگیرندهایم».
«فَإِذَا جَاءتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرَى[النازعات آیه : 34]؛ پس هنگامى كه آن بلاى چیره شونده بسیار بزرگ (حادثه قیامت) در رسد».
بر طبق تعبیرات روایی می‌توان به وجود بیش از یک قیامت پی برد:
1. قیامت صغری: که با رجعت بعضی از افراد بعد از ظهور حضرت امام زمان(عج) اتفاق خواهد افتاد[2]:
«وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن یُكَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ [نمل/ 83]؛ (به خاطر آور) روزى را كه ما از هر امّتى، گروهى را از كسانى كه آیات ما را تكذیب مىكردند محشور مىكنیم و آنها را نگه مىداریم تا به یكدیگر ملحق شوند!».[3]
2. قیامت وسطی: که با مردن انسان برپا می‌شود:
«حَتَّى إِذَا جَاء أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ
لَعَلِّی أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ [مومنون/99-100]؛ (آنها هم چنان به راه غلط خود ادامه مىدهند) تا زمانى كه مرگ یكى از آنان فرارسد، مىگوید: «پروردگار من! مرا بازگردانید!، شاید در آنچه ترك كردم (و كوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم!» (ولى به او مىگویند:) چنین نیست! این سخنى است كه او به زبان مىگوید (و اگر باز گردد، كارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخى است تا روزى كه برانگیخته شوند!»
انتقال انسان‌ها از عالم ماده به عالم برزخ و مثال یک نحوه از قیامت است که با قیامت بزرگ از نظر هول و هراس مشابهت دارد با این تفاوت که هراس قیامت برزخ فردی است ولی هراس قیامت کبری گروهی و جمعی است. [4]
همچنین از امیرالمۆمنین (علیه‌السلام) روایت شده است که فرمودند: مَنْ مَاتَ قَامَتْ قِیَامَتُهُ[5]؛ هرکس بمیرد قیامتش برپا می‌شود».[6]
3. قیامت کبری: که با پایان دنیا و نفخه صور برپا می‌شود:
«قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ
لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِیقَاتِ یَوْمٍ مَّعْلُومٍ [واقعة/49- 50]؛ بگو: اوّلین و آخرین، همگى در موعد روز معیّنى گردآورى مىشوند».
نکته: گاهی از وجدان آدمی نیز به قیامت صغری تعبیر نموده‌اند. [7]
پی نوشت ها:
[1]. قاموس قرآن، ج6، ص: 53
[2]. تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم، ج1، ص: 295
[3]. روایات نیز این مطلب را تایید می‌کنند: تفسیر القمی، ج1، ص: 24: وَ أمَّا الرَّدُّ عَلَى مَنْ أنْكَرَ الرَّجْعَةَ فَقَوْلُهُ «وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً» قَالَ وَ حَدَّثَنِی أبِی عَنْ اِبْنِ أبِی عَمِیر عَن حَمَاد عَن أبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ مَا یَقُولُ النَّاسُ فِی هَذِهِ الْآیَةِ «وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً» قُلْتُ یَقُولُونَ إنَّهَا ِفی الْقِیَامَةِ قَالَ لَیْسَ كَمَا یَقُولُونَ إنَّ ذَلِكَ فِی الرَّجْعَةِ أیَحْشُرُ اللهُ فِی الْقِیَامَةِ مِنْ كُلِّ أمَّةٍ فَوْجاً وَ یَدَعُ الْبَاقِینَ إنَّمَا آیَةُ الْقِیَامَةِ قَوْلُهُ «وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً» و قوله «وَ حَرامٌ عَلى قَرْیَةٍ أَهْلَكْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ «1»» فَقَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) كُلُّ قَرْیَةٍ أهْلَكَ اللهُ أهْلَهُا بِالعَذَابِ وَ مَحَضُوا الْكُفْرَ مَحْضاً لَا یَرْجِعُونَ فِی الرَّجْعَةِ وَ أمَّا فِی الْقِیَامَةِ فَیَرْجِعُونَ أمَّا غَیْرُهُم مِمَّنْ لَمْ یَهْلِكُوا بِالْعَذَابِ (وَ مَحَضُوا الْإِیمَانَ مَحْضاً أوْ) وَ مَحَضُوا الْكُفْرَ مَحْضاً یَرْجِعُونَ - تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم، ج1، ص: 295
[4]. تفسیر نمونه، ج22، ص 465- جهان بینی شهید مطهری، بحث معاد، ص31
[5]. ترجمه تفسیر المیزان، ج2، ص163
[6]. جناب علامه این روایت را از امیرالمۆمنین نقل فرموده اند ولی بنده با تفحّصی که انجام دادم چنین روایتی را از منابع شیعی پیدا نکردم ولیکن اهل سنّت آنرا از پیامبر نقل نموده اند: الجامع الصحیح للسنن و المسانید ج2 ص239
[7]. تفسیر نمونه، ج25، ص: 280
بخش قرآن تبیان
منبع : سایت رهروان ولایت
