آلودگی آب - جلسه چهارم
اهداف:
آشنایی با اهمیت مقدار كلر موجود در آب
انداز گیری كلر در نمونه های آب
وسایل مورد نیاز:
مقداری از آب شیر معمولی و تازه (هنگام آزمایش آب را از شیر بردارید)
كیت اندازه گیری كلر آب ( و یا ارتوتولیدین و هیدروكلریک اسید)
کلر موجود در آب
كلاس را با بحث در مورد بوی مایعات سفید كننده، بوی آب استخر و بوی كلر آب شهر آغاز كنید، با پرسیدن پرسش های مناسب کلاس را به سمت گاز كلر و معایب و مزایای آن هدایت نمایید، اجازه دهید تا دانش آموزان تجربیات خود را بازگو نموده و سایر دانش آموزان آن را نقد و بررسی نمایند. مثلاً می توانید به بوی خاص آب در بعضی از روزهای تابستان كه به علت افزودن مقدار زیادی كلر رخ می دهد اشاره نمایید و یا اثراتی مانند قرمز شدن و سوزش چشم ها در زمان هایی كه در استخر مقادیر زیادی كلر استفاده می گردد، همچنین می توانید به بوی مایع سفید كننده و ضد عفونی كننده ی معروف به وایتكس(آب ژاول: محلول 5% سدیم هیپوكلریت در آب) اشاره نمایید و یا در مورد كار به عنوان اولین گاز شیمیایی در جنگ جهانی مطالبی را بیان نمایید.
این جلسه بهتر است در آزمایشگاه شیمی برگزار گردد.
اندازه گیری كلر آب
همان طور که می دانید در تصفیه خانه های شهری برای میکرب زدایی، کلر به آب افزوده می شود. کلر و ترکیبات آن برای ضدعفونی آب آشامیدنی در تصفیه خانه ها به آب اضافه می گردد. اما آیا میزان این کلر مهم است؟ اگر پاسخ این سئوال مثبت است، میزان کلر آب آشامیدنی باید چقدر باشد؟
آزمایش:
در صورتی كه به كیت اندازه گیری کلر دسترسی ندارید:
ابتدا 15 گرم پودر ارتوتولیدین را در 50 میلی لیتر آب حل نموده و به آن 50 میلی لیتر محلول 7% هیدروكلریک اسید اضافه نمایید، محلول را در جای خنک و دور از نور خورشید نگهداری كنید.
1 میلی لیتر از محلول فوق را به 100 میلی لیتر نمونه اضافه نمایید، پیدایش رنگ زرد نمایانگر وجود كلر است برای اندازه گیری مقدار آن می بایست ابتدا رنگ زرد با محلول های با غلظت مشخص كلر ساخته شود و سپس رنگ حاصله با آن ها مقایسه گردد.
در صورتی كه به كیت اندازه گیری کلر دسترسی دارید:
ظرف نمونه گیری را تا خط نشانه از آب پر کرده و طبق دستور العمل به آن شناساگر اضافه نمایید، پیدایش رنگ زرد نشانگر وجود ید در نمونه می باشد كه با مقایسه با جدول رنگ زرد كیت مقدار كلر بر حسب میلی گرم در لیترppm مشخص خواهد شد .
حال با فرض این كه مقدار كلر استاندار موجود در آب شهر 1 میلی گرم بر لیترppm باشد از دانش آموزان بخواهید و ضعیت آب نمونه را مشخص كنند.
از دانش آموزان بخواهید كه علاوه بر چكیده نتایج آزمایش را تحلیل نمایند.
تکلیف: به عنوان تکلیف این جلسه، علاوه بر تهیه جدولی برای اندازه گیری كلر در نمونه های موجود، برای هر نمونه آبی سه آزمایش بیان شده دراین سه جلسه را انجام داده و نتایج را تحلیل کنید. همچنین در رابطه با میزان کلر موجود در آب شرب تحقیق کنید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: برای این جلسه از چند استخر موجود در شهر بازدید نمایید و میزان کلر آن ها را اندازه گرفته و با هم مقایسه نمایید. می توانید از مسئول باشگاه بخواهید در صورت امکان در مورد میزان و نحوه افزودن کلر به آب استخر ها اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهند.
منابع مطالعه: برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه آلودگی آب کتاب معرفی شده را مطالعه نمایید.
_ کتاب اصول تصفیه آب و پساب های صنعتی/ نشر: دانشگاه پیام نور
مطالب مرتبط:
