آلودگی آب - جلسه اول
اهداف:
آشنایی با اهمیت، كاربرد، آلودگی و بحران آب
آشنایی با اصول حل مسئله علمی شامل: جمع آوری مطالب از روش شنیدن، مطالعه، مشاهده، طرح مسئله، كشف چالش ها و ارائه راهكارها برای حل مسئله
آموزش فرهنگ استفاده درست از آب و جلوگیری از آلودگی آن
وسایل مورد نیاز:
یك پارچ آب و یک لیوان
فایل(به همراه رایانه) و یا تصاویر چاپ شده مربوط به آلودگی و گرفتگی جوی ها و نهر های آب
بحران آب دیروز، امروز، فردا
برای آغاز این پروژه و ابتدای این جلسه قصد داریم دانش آموزان را با اهمیت آب و بحران های ناشی از کمبود آب آشنا کنیم بنابراین كلاس را با عنوان "سلامی دوستانه از خودم و مولكول های آب" شروع كنید، هم زمان لیوان را برداشته و توسط پارچ پر از آب نموده و روی میز قرار دهید، با این کار توجه دانش آموزان بیشتر جلب خواهد شد، حال می توانید آیه شریفه ی "و من الماء كل شی حی" را قرائت نمایید، سپس از دانش آموزان بخواهید هر كدام آب را در یک جمله توصیف نمایند.
جمع آوری زباله های درشت داخل آب آلودگی آب رودخانه ها آلودگی آب ساحل
حال با نشان دادن تصاویر (توسط ویدئو پرروجكشن،رایانه یا تصاویر چاپ شده) و یا اشاره به آن ها اجازه دهید تا دانش آموزان درباره ی آن فكر كنند، سپس با دادن اطلاعات زیر دانش آموزان را متوجه مشكل اصلی نمایید.
برخی معتقدند كه علت سقوط تمدن یونان باستان مسمومیت با سرب بوده است، چرا كه آنان آب آشامیدنی را در كانال های سربی منتقل می كردند و از سرب استات به عنوان شكر سرب استفاده می كردند. یكی از این مشكلات آلودگی آب ها است،كه در شهر ها به خصوص كلان شهر ها به صورت آلودگی جوی های آب نمایان می شود و یكی از مهم ترین و خطرناک ترین عامل تهدید محیط زیست و خود انسان می باشد. آب، مایع حیات، مایع جادویی با خواص منحصر به فرد در معرض انواع آلودگی ها قراردارد،1/97%آب های جهان شور و فقط 9/2% آن ها شیرین می باشد. این آمارها نشان می دهد وجودآب شیرین و تأمین آن چقدر اهمیت دارد تا آنجا که بسیاری از كشور ها مانند عربستان برای تأمین آب شیرین یخ های قطبی را در ابعاد بزرگ جدا كرده و توسط باركش های آبی به كشور شان حمل می كنند.
ریختن پسماند کارخانه ها به آب دریا
آلودگی شیمیایی آب
اضافه شدن مواد آلاینده شیمیایی كه به صورت آنیون ها و كاتیون های فلزی مانند: كادمیوم، جیوه، آهن، كلسیم، فسفات، نیترات و... در آب باعث بر هم خوردن تعادل در زیست بوم شده است و این خود باعث حضور و رشد موجودات زنده مانند موش گردیده است. موش یكی از عوامل مهم انتقال بیماری های خطرناک به انسان می باشد. علاوه بر آن انواع پروتوزوآ به خصوص آمیب ها و عوامل بیماری زا مثل باكتری ویبریو كلرا(عامل وبا)، سالمونلا (عامل حصبه یا تیفوئید) واشرشیا كلی، بسیار تهدید كننده می باشند.
برخی از كارخانه دارها تصور می كنند رودخانه ها و دریاچه ها یک سطل آشغال بزرگ و جادویی هستند و هرچه زباله در آن ها ریخته شود هیچ وقت پر نمی شوند، راستش را بخواهید خیلی از روستایی ها در مورد نهرها و خیلی از شهری ها در مورد جوی های آب همین تصور را دارند(یک سطل آشغال دراز كه كنار همه خیابان ها وجود دارد و به صورت پیشرفته زباله ها را غیب می كند!)
ریختن فاضلاب داخل رودخانه
ابتدا دانش آموزان را گروه بندی کنید. حال به هر گروه 7 دقیقه فرصت دهید تا با توجه به بحث تحلیلی علمی درباره تصاویر انجام دهند. سپس یک نفر از هر گروه نتیجه را بیان كند. سعی كنید بحث را به سمتی سوق دهید كه دانش آموزان به یاد بیماری های ناشی از آب آلوده به مواد شیمیایی و یا مواردی مانند سنگ كلیه و یا اثر آب های اسیدی بر مینای دندان و .... افتاده و به اهمیت سلامت شیمیایی آب پی ببرند.
حال بحث را با مطالب زیر ادامه می دهیم:
از زمان های بسیار دور افراد با مواد اطراف خود یعنی مواد شیمیایی در ارتباط بوده، سال ها گذشته و دست ساز های شیمیایی بشر روز به روز بیشتر شد تا این كه این مواد محیط زیست را به خطر انداخته و دوباره بشر دست به كار شده تا با همین علم شیمی مشكل را حل كند.
حال از دانش آموزان بخواهید تا به عنوان دانشمندان آینده بگویند كه، چه باید كرد؟ و خودتان بحث را به سمت بحران آب و لزوم فرهنگ سازی همگانی و وضع قوانین جلوگیری از آلودگی شیمیایی كشانده و یادآور شوید كه در این جلسات سعی داریم تا آب را از لحاظ آلاینده های شیمیایی بررسی كنیم.
پس از پایان جلسه دانش آموزان باید قادر باشند علاوه بر دستیابی به اهداف جلسه، تصویری ذهنی از دورنمای جلسات داشته باشند و بدانند كه قرار است چه پژوهشی انجام دهند. كه با پرسیدن این كه برای جلسه بعد باید چه كرد؟ و یا.... می توان به مقصود رسید.
ابتدا دانش آموزان را توجیه كنید كه دانشمندان نتایج كار خود را مرحله به مرحله ثبت می كردند و در زمان مناسب از آن به عنوان داده اولیه استفاده می كردند و سپس از آ ن ها بخواهید چكیده مطالب این جلسه را برای جلسه آینده آماده كنند (حتماً عنوان تكالیف و متن تكالیف دانش آموزان در پوشه تكالیف قرار گیرد)
تکلیف: همان طور که در توضیحات بالا اشاره شد چکیده مطالب این جلسه به همراه مطالبی که دانش آموزان در مورد آلودگی آب و بیماری های ناشی از آن تحقیق و بررسی نموده اند را به عنوان تکلیف جلسه اول از آن ها بخواهید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: برای جلسه اول می توانید از نزدیک ترین رودخانه محل زندگی خود بازدید نمایید و میزان آلودگی های آن را (برای این جلسه، آلودگی های ظاهری آب) اندازه گیری و بررسی نمایید.
منابع مطالعه: كتاب شیمی و زندگی (سال اول متوسطه)، فصل اول
مطالب مرتبط:
جمع آوری اطلاعات از راه پرسشنامه
بخش پژوهش های دانش آموزی - تنظیم: فاطمه گودرزی
