5 علت بی ایمانی در قرآن کریم
انسان به طور طبیعی و فطری در جست و جوی کمال است و از هر آن چه نقص است گریزان می باشد. همین گرایش طبیعی به کمال است که حتی مفسدان را وا می دارد تا برای بقای خود در جامعه ای که عموم آن به طور فطری و عقل سلیم گرایش به خوبی ها و زیبایی ها و اصلاحات دارند ، خود را مصلح نامند و ظالمان در سایه شعار عدالت خواهی به ظلم و ستم.
اکنون این پرسش پیش می آید که چرا انسان به سوی ظلم و بی عدالتی و فساد می رود و چگونه از مسیر اصلی فطرت و عقل سالم دور و گمراه می شود؟ نویسنده در این مطلب با بررسی آموزه های قرآنی می کوشد تا تحلیل و تبیینی از چرایی و چگونگی گمراهی بشر از فطرت سالم و عقل سلیم به دست دهد. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.
علل بى‌ایمانى
قرآن کریم در سوره مبارکه مۆمنون چند علت را برای این امر بر می شمرد مى‌فرماید:
عدم تدبّر
«أَفَلَمْ یَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ ...»(آیه 68 سوره مۆمنون) یك علّت، تدبّر نكردن این افراد است. فصاحت، بلاغت، عبرت‌ها و دلالاتى كه در قرآن است، همگى مصدّق نبوّت پیامبر مى‌باشد؛ امّا این افراد بر اثر به كار نینداختن نیروى اندیشه‌ى صحیح از حقایق نهفته در قرآن بى‌خبرند و مسلم است كه نتیجه‌ى بى‌خبرى هم انكار و عناد است.
آگاه نبودن از گذشته
«...أَفَلَمْ یَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جَاءهُم مَّا لَمْ یَأْتِ آبَاءهُمُ الْأَوَّلِینَ »(مۆمنون/68) ؛ آیا در [عظمت] این سخن نیندیشیدهاند، یا چیزى براى آنان آمده كه براى پدران پیشین آنها نیامده است؟
یا این كه علّت ایمان نیاوردن این افراد این است كه با امر تازه‌اى مواجه شده‌اند كه پدران پیشین آنها با آن مواجه نبوده‌اند؟ و حال آن‌كه ما رسولانى قبل از محمّد(صلى الله علیه وآله وسلم) فرستادیم و برنامه‌اى آسمانى هم به آنان عطا نمودیم.
ناشناسى رسول
«أَمْ لَمْ یَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنكِرُونَ »(69/مۆمنون)
یا علّت انكار آنان ناشناختن و بى‌خبرى از وضع پیامبرشان مى‌باشد و حال آن كه معرفت كامل به صداقت، امانت و درستكارى او داشتند و او را از كوچكى مى‌شناختند و به صفات انسانى او معترف بودند.
متهم كردن پیامبر
«..أَمْ یَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ ...»(مۆمنون/70)
یا علّت انكار آنان این است كه در عین حال كه به عقل و خرد او اعتراف كامل داشتند، او را دیوانه مى‌شمردند و حال آن كه آثار دیوانگى با عقل و خرد ناسازگار است.
كراهت داشتن از حق
«...بَلْ جَاءهُم بِالْحَقِّ وَأَكْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ كَارِهُونَ »(70مۆمنون)
هیچ‌یک از این‌ها كه ذكر شد یا آن دیوانگى كه به او نسبت مى‌دادند، در وجود پیامبر(صلى الله علیه وآله)نیست. بلكه او براى آنان قرآن، حقّ، حقیقت و برنامه‌ى سعادت‌بخش دو جهان آورده؛ ولى بیشتر آنان از قبول كردن حقّ ناراحت‌اند؛ زیرا با مقاصد سوء آنان موافق نیست.
« وَلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْوَاءهُمْ لَفَسَدَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ بَلْ أَتَیْنَاهُم بِذِكْرِهِمْ فَهُمْ عَن ذِكْرِهِم مُّعْرِضُونَ » (مۆمنون/71) ؛ اگر حق از پی هوسهایشان می رفت ، آسمانها و زمین و هر که در آنهاست تباه می شد ولی ما اندرزشان فرستادیم و آنها از اندرزشان رویگردان شدند.
هرگاه بنا بود خداى متعال تابع هواهاى نفسانى آنان شود و به خواسته‌ى ناصحیح و اعتقاد نادرست آنان شریكى براى خود قرار دهد، اساس هستى در هم فرو‌مى‌ریخت و عالم آفرینش به تباهى مى‌گرایید و موجودات از سیر منظّم و مرتّبِ همراه با مصلحت خود منحرف مى‌شدند؛ زیرا هر كارى از ساحت قدس الهى صادر شود، مقرون به مصلحتى است كه ذهن بشر قادر به درک آن نخواهد بود و راز عدم موافقت حقّ تعالى با افكار باطل این افراد همین است.
ما براى آنان كتابى آوردیم كه شرف و افتخار آنان به پیروى از تعالیم سعادت‌بخش آنان است؛ امّا آن افراد سیه درون دور از حقیقت از پذیرفتن آن اعراض مى‌نمایند و به شقاوت و بیچارگى خود مسرور مى‌گردند.
فرآوری: محمدی
بخش قرآن تبیان
منابع:
سایت فرهنگ و معرف قرآن کریم
کتاب از زلال قرآن
