هنر باستانی ژاپن

دوره جومون

بسیاری از کهن ترین سفالینه های این فرهنگ را نقوش طناب مانند تزئین می کند. شاید علت نام گذاری این دوره نیز به همین دلیل باشد. این سفالینه ها به "سفالینه ی نقش طنابی" نیز مشهورند.

قبایل جومون مردمی شکارگر بودند، اما غنی بودن محیط طبیعی شان امکان پرداختن به زندگی یکجانشینی بسیار شگفت انگیزی را به آن ها می داد. روستاهای جومون ها از خانه هایی گودال مانند- حفره های استوانه مانند، حفاری شده با کناره های برآمده و بام های گلی پوش- تشکیل می شد.

گریز از زندگی چادر نشینی بسیاری از شکارگران ابتدایی، امکان دستیابی به فناوری سفال سازی را بسی پیش تر از رسیدن به مرحله ی کشاورزی برای جومون ها فراهم ساخت.

به بیان دقیق تر، باستان شناسان ، تاریخ برخی از تکه های سفال یافت شده در ژاپن را حدود 10000 سال پیش از میلاد یعنی کهن تر از تکه های سفال یافت شده در هر نقطه ای از جهان، تعیین کرده اند.

سطوح سفالینه های جومون ها علاوه بر نقش های طنابی با خطوط منقور و نقش های حلقویِ رُسی نیز تزئین می شدند. جالب ترین نمونه های این گونه سفالینه از دوره ی جومون میانی (2500-1500 پیش از میلاد) به دست آمده اند.

در آن روزگار ، بخش بزرگی از جمعیت در منطقه ی کوهستان های داخلی زندگی می کرند و تنوعات محلی در اجرای شکل و سطح سفال نیز در همین منطقه رونق پیدا کرد. لیکن تمام سفالگران جومون، به جای تزئینات رنگ شده ی سفالی به تزئینات برجسته سازی شده علاقمند بودند.

سفالینه های جومون از لحاظ تزئینات نقش حلقوی، باریکه های منقور، و گاهی نیز از لحاظ نقش مایه های شبه تصویری چنان غنی اند که افزوده های تزئینی در برخی موارد، حتی کارکردهای اصلی آن ها را به خطر می اندازد.

از ظروف جومون برای رفع نیازهای بسیار گوناگون استفاده می شد: از نگهداری مواد غذایی گرفته تا پخت و پز و دفن استخوان.

برخی از پزنقش و نگارترین ظروف، احتمالا کاربردهایی آئینی داشته اند. نمونه ای از این ظروف که از "میانومائه" در فرمانداری (ناحیه ای که زیر نظر یک فرمانده اداره می شود) به دست آمده است دارای حجم سازی عمیق و درهم بافته ای در سطح و لبه ای نسبتا تندیس وار است.

سفالینه ی جومون، از این دیدگاه که ظروف ژاپنی بی نهایت ضخیم و سنگین هستند آشکارا با معروف ترین سفالینه های عصر نوسنگی چین متفاوت است. در سفالینه ی سبک تر، سخت تر و نازک تر عصر نوسنگی چین بر شکل پایه ی سفالینه و تزئینات منقوش تاکید می شود.

 سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان

تاریخ هنر جهان، جنسن

هنر در گذر زمان گاردنر

دایره المعارف هنر پاکباز