پلیس در قاب تلویزیون

نگاهى به آثار سینمایى و تلویزیونى ناجى هنر با موضوعات پلیسى و اجتماعى

فیلم های پلیسی  و معمایی در همه جای دنیا اگر به درستی ساخته و پرداخته شود می تواند با مخاطب ارتباط خوبی برقرار کند و اکثرا جزء کارهای پر طرفدار خواهد بود.  در سینمای ایران نیز از گذشته تا به امروز فیلم های پلیسی ساخته می شود که شاید بتوان آن را  به دو گروه پلیسی _ معمایی وپلیسی _ حادثه ای تقسیم کرد در هر دو صورت حضور پلیس برای حل معماها لازم و ضروری است اما تصویرکردن این پلیس و نحوه حضورش از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا اگر پلیس به درستی تصویر نشود شاید اعتماد جامعه به این نیرو کمرنگ شود که تبعات بدی را به همر اه دارد  اما همیشه هم نمی توان این شخصیت را خوب و کارهایش را بی نقص به تصویر کشید زیرا مخاطب را آزرده می کند تبحر فیلمساز در ساخت آثاری از این دست باید به حدی باشد که هر دو وجه (منفی و مثبت) را در نظر بگیرد تا جامعه به سمت تنش و بی اعتمادی به این نیروی خدوم سوق داده نشود.  توجه به پلیس و خدمات موثر آن در جامعه نیروی انتظامی را بر آن داشت تا  تاسیس موسسه ناجی هنر خود وارد عرصه تولید شود. سریال «پلیس آسمانی» (80) از تولیدات ناجی هنر به شمار می آید. این مجموعه تلاش داشت تا با فرهنگسازی برای کودکان پلیس را همراه و مدد کار این قشر از جامعه معرفی کند و توانست در حوزه کودک و نوجوان موفق عمل کند.

گستردگی مخاطب صدا و سیما موسسه ناجی هنر را بر آن داشت تا تولید سریال را در سال بعد نیز ادامه دهد و در سال 81 دو سریال «خواب و بیدار» (مهدی فخیم زاده) و «جستجو در شهر» ساخته شد که سریال فخیم زاده توجه مخاطب را به خود جلب کرد و توانست تماشاگر تلویزیون را که تا آن روز تنها به دیدن سریال های خارجی و دیدن صحنه های اکشن سریال های پلیسی غیروطنی عادت کرده بود با گره های معمایی درست و اکشن های به جا و مناسب در یک سریال پرکشش ایرانی با  انتخاب بازیگران مناسب برای هر نقش و قصه های فرعی دقیق و حساب شده همراه کند.

پس از موفقیت  «خواب و بیدار» در سال 82 دو مجموعه «معما» و «دایره تردید» توسط ناجی هنر تهیه شد که آنگونه که باید نظر تماشاگر تلویزیونی را به خود جلب نکرد به همین دلیل در سال 83  این موسسه از تولید هیچ مجموعه یا اثر نمایشی حمایت نکرد، اما درسال 84 تولید مجموعه «تعطیلات خوش بگذره» را در برنامه خود قرارداد.

ژانر پلیسی که از دیرباز مورد توجه مخاطبین بود کم کم در سینمای ایران به ژانری فراموش شده و مغفول مانده تبدیل می شد درحالی که این نوع آثار در تمام دنیا می تواند با اقبال خوبی مواجه شود، توجه تماشاگر به این ژانر در فیلم های چون «عقرب»  و «نیش» این موسسه را وسوسه کرد تا در تولید یک فیلم سینمایی سهیم باشد فیلم سینمایی «رقص شیطان» ساخته اسماعیل براری  محصول سال 84 موسسه ناجی هنر است. در این فیلم ابوالفضل پورعرب به همراه عاطفه رضوی نقش های اصلی آن را بازی کردند . فیلم  داستان سرگرد هاشمی را روایت می کند که از نیروهای ویژه آگاهی مأمور رسیدگی به چند پرونده ترور می شود. او درگیر پرونده ای است كه مطلع شده تعدادی از خرابكاران قصد منفجر كردن بمبی را در مراسم برگزاری یك اجلاس بین المللی دارند.فیلم  با اقبال خوبی مواجه شد و همین امر باعث شد تا در سال بعد (85 ) موسسه ناجی هنر در تولید شش فیلم  همچون «چهارانگشتی»، «احضار شدگان»، «فرود در غربت»، «مخمصه» «کارناوال مرگ» و «مقلد شیطان» مشارکت و سرمایه گذاری کند اما این فیلم ها به جزء «چهارانگشتی» نتوانستند به فروش خوبی دست یابند به همین دلیل مسئولین فرهنگی ناجا تصمیم گرفتند به ساخت سریال و تله فیلم که در سالهای  نیمه دهه 80  رونق گرفته بود روی بیاورند.

در همان سال (85) تله فیلم های «زیارت» و «بازپرسی ویژه» ساخته شد همچنین سریال «روز رفتن»  به کارگردانی جواد افشار در همان سال ساخته شد و توانست نظر مخاطب را به خود جلب کند. در این سریال دانیال حکیمی در نقش یک روحانی ایفای نقش کرد که گریم متفاوت و بازی او مورد توجه قرار گرفت . سریال داستان کریم سرپولکی، جوان خلافکاری را روایت می کرد که برای بدست آوردن اسناد متعلق به دختر مورد علاقه اش وارد خانه فردی نزولخوار می‌شود. مرد نزولخوار قبل از ورود کریم به طرز مرموزی کشته شده، کریم که به شدت ترسیده است سعی می نماید تلفنی ماجرا را به سروان پرتو اطلاع دهد.

موسسه ناجی هنری در سال 86  و 87 به تولید تله فیلم بسنده کرد. شش تله فیلم «نگاهی دیگر»، «پازل»، «تاریکی»، «خوابزده»، «سرقت»، «الفبا» و در سال 87 «بعداز روز آخر»، «سوپ تلخ» ، «توهم»، «بازرسی شبانه»، «هکر»، «سیم آخر» ، «گروگان» و «قتل هرگز» ختم شد که در هفته نیروی انتظامی و به مناسبت های مختلف از شبکه ها پخش شد. برخی از آنها به دلیل ساختار و مضمون مناسب توانست مورد توجه قرار گیرد. سیاست ساخت تله فیلم و پخش آن از شبکه های مختلف برای سه سال ادامه داشت و در سال 88 نیز فیلم های «دلواپسی»، «روز از نو»، «حفره»، «نیمه تاریک»، «شب آخر»، «ترس و لرز» و «هول» برای هفته ناجا آماده و روانه آنتن شد. اما در این سال فیلم سینمایی «طبقه سوم» از دیگر تولیدات ناجی هنر بود . فیلم داستان دختری را روایت می کند که در یک مهمانی مجبور می شود خود را به طبقه سوم یک ساختمان برساند اما در آنجا با ماجراهایی مواجه می شود. فیلم ساخته بیژن میرباقری توانست نظر منتقدان و کارشناسان را در جشنواره فجر به خود جلب کند. در این فیلم پگاه آهنگرانی و مهناز افشار ایفاگر نقش های اصلی بودند.

ناجی هنر در سال 89 فیلمی به نام «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری را  حمایت کرد اما این فیلم تا به امروز نتوانسته پروانه نمایش از اداره نظارت و ارزشیابی اخذ کند. عده ای معتقدند خشونت درون فیلم مانع از ارایه پروانه نمایش به این فیلم شده است اما عده ای اختلاف میان ناجی هنر و کیانوش عیاری را دلیل اصلی ارایه نشدن پروانه نمایش به فیلم قلمداد می کنند.  باید دید چه اتفاقی در دولت یازدهم برای ساخته عیاری خواهد افتاد.

در سالهای اخیر این موسسه برای نشان دادن فداکاری های نیروی انتظامی و خدمت آن به جامعه به سریال سازی روی آورد که شاید یکی از دلایل آن گستردگی صدا و سیما و مخاطب میلیونی آن باشد. سریال های «سقوط آزاد» (علیرضا امینی)، «دیوار» (سیروس مقدم) و «ماتادور» (نجفی) سریال های پرهزینه ای بودند که هرکدام تلاش داشتند خدمات نیروی انتظامی را به مخاطب نشان داده و اعتماد مخاطب را به نیروی انتظامی بیش از پیش نمایند که برخی از آنها موفق بودند اما تعدادی از آثار تنها به نمایش صحنه های اکشن بسنده کردند و شخصیت پلیس ایرانی را به درستی به تصویر نکشیدند.

اگر نگاهی گذرا به بسیاری از آثاری که ناجی هنر در آن سهم کمی داشته است (ارایه تجهیزات) بیندازیم شاهد آثار خوب پلیسی و نمایش خدمات نیروی انتظامی بودیم از جمله فیلم «مانگرو» (مهدی صباغ زاده) که با به تصویر کشیدن درست نیروی انتظامی و تلاش هایش  توانست به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کرده و در میان آثار پلیسی مطرح باشد. سریال «کلانتر» (شاه محمدی) نیز با طرح معماهای پلیسی در هر قسمت و تلاش نیروی انتظامی برای دست یافتن به حقیقت موفق عمل کرد یا سریال «هوش سیاه» که در لیست حمایت موسسه ناجی هنر قرار نداشت اما به خوبی خدمات نیروی انتظامی را به تصویر کشید.

به نظر می رسد باید در سینما و  آثار تلویزیونی توجه بیشتری به ژانر پلیسی معمایی صورت گیرد تا با گره افکنی و ایجاد معما در یک داستان و حضور مناسب و موثر نیروی انتظامی بتوان شاهد تولید آثاری باشیم که پلیس آن شاخصه های یک پلیس ایرانی را دارد و حوادث و اتفاقات آن برای مخاطب ملموس باشد و یادآور روزگار خودمان باشد تا فضای سریال های پلیسی اروپایی و آمریکایی.