مهمترین وظیفه مان را میدانی؟
اولین و مهمترین وظیفهاى كه هر شیعه منتظر بر عهده دارد كسب معرفت نسبت به وجود مقدس امام و حجت زمان خویش است. این موضوع تا بدان درجه از اهمیت قرار دارد كه در روایات بسیارى كه به طریق شیعه و اهل سنّت از پیامبر گرامى اسلام، صلّىاللّهعلیهوآله، و ائمه معصومین، علیهم السلام، نقل شده، آمده است:
هر كس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلى مرده است.
در روایت دیگرى كه مرحوم كلینى از امام محمد باقر، علیه‌السلام، نقل مىكند آمده است:
هر كس در حالى كه امامى نداشته باشد بمیرد، مردنش مردن جاهلیت است و هر آنكه در حال شناختن امامش بمیرد پیشافتادن و یا تأخیر این امر [دولت آل محمد، علیهمالسّلام] او را زیان نرساند و هر كس بمیرد در حالى كه امامش را شناخته همچون كسى است كه در خیمه قائم[علیهالسّلام] با آن حضرت باشد.(1)
توجه به مفاد دعاهایى كه خواندن آنها در عصر غیبت مورد تأكید قرار گرفته است، نیز ما را به اهمیت موضوع شناخت حجت خدا رهنمون مىسازد؛ چنانكه در یكى از دعاهاى معروف و معتبرى كه شیخ صدوق آن را در كتاب كمالالدین نقل كرده، مى‌خوانیم:(2)
بار الها! خودت را به من بشناسان كه اگر خودت را به من نشناسانى پیغمبرت را نخواهم شناخت. بارالها! پیغمبرت را به من بشناسان كه اگر پیغمبرت را به من نشناسانى حجت تو را نخواهم شناخت. بارالها! حجت خود را به من بشناسان كه اگر حجتت را به من نشناسانى از دینم گمراه مىگردم. خداوندا! مرا به مرگ جاهلیت نمیران و دلم را [از حق] پس از آنكه هدایتم فرمودى منحرف مگردان...
امام صادق، علیه‌السلام، در مورد كمترین حد معرفت امام مىفرماید:
كمترین حد معرفت به امام آن است كه [بدانى] امام مساوى با پیامبر، صلّىاللَّهعلیهوآله، است مگر در درجه نبوت. امام، وارث پیامبر است و همانا اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول خداست و باید در هر امرى تسلیم او بود و به سخن و فرمان او عمل كرد...(3)
مۆلف كتاب ارزشمند مكیالالمكارم مراد و مقصود از "معرفت امام" را، كه در روایتهاى یاد شده بر آنها تأكید شده است، چنین توضیح مىدهند:(4)
بدون تردید مقصود از شناختى كه امامان ما - كه درودها و سلامهاى خداوند برایشان باد - تحصیل آن را نسبت به امام زمانمان امر فرمودهاند، این است كه ما آن حضرت را آنچنانكه هست بشناسیم؛ به گونهاى كه این شناخت سبب در امان ماندن ما از شبهههاى ملحدان و مایه نجاتمان از اعمال گمراه كننده مدعیان دروغین باشد، و این چنین شناختى جز به دو امر حاصل نمىگردد: اول، شناختن شخص امام، علیهالسّلام، به نام و نسب، و دوم، شناخت صفات و ویژگىهاى او و به دست آوردن این دو شناخت از اهم واجبات است.
البته امر دومى كه در كلام یادشده بدان اشاره شده، در عصر ما از اهمیت بیشترى برخوردار بوده و در واقع این نوع شناخت است كه مىتواند در زندگى فردى و اجتماعى منتظران منشأ اثر و تحول باشد؛ زیرا اگر كسى بحقیقت به صفات و ویژگىهاى امام عصر، علیهالسّلام، و نقش و جایگاه آن حضرت در عالم هستى و فقر و نیاز خود نسبت به او واقف شود، هرگز از یاد و نام آن حضرت غافل نمىشود.(5)
بركات محبت و شناخت حضرت حجت
محبت به امام زمان، در حقیقت محبت به ذوى القربى است كه به تعبیر قرآن مزد رسالت است آنجا كه مى فرماید: «قُل لا أَسئَلُكُم عَلَیهِ أَجراً إِلاَّ المَوَدَّةَ فِی القُربى»(شورى: 23) بگو از شما پاداشى نمى خواهم مگر محبت به خویشاوندانم. روایات زیادى در ذیل آیه مذكور از پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله نقل شده كه نشان مى دهد منظور از «قربى» اهل بیت و نزدیكان و خاصان پیامبرند.(6)
بنابراین، محبت به خاندان پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله و از جمله حضرت مهدى(عج الله تعالی فرجه الشریف) یكى از وظایفى است كه متوجه همه مسلمانان است و اختصاص به شیعیان ندارد. از این رو، شافعى رئیس مذهب شافعى مى گوید:
«اگر محبت آل محمد رفض و خروج از دین است، همه جن و انس شهادت دهند كه من رافضیم.» (7)
علاوه بر این، محبت به هل بیت شرط قبولى اعمال است. پیامبر اسلام مى فرمایند: اگر كسى خدا را در میان صفا و مروه هزار سال و سپس هزار سال و از آن پس هزار سال عبادت كند، تا همچون مشك كهنه شود اما محبت ما را نداشته باشد خداوند او را به صورت در آتش مى افكند. (8)
در زیارت جامعه مى‌خوانیم: «من احبكم فقد احب الله» كسى كه شما خاندان پیامبرصلى الله علیه وآله را دوست داشته باشد، خدا او را دوست مى‌دارد. در مورد اثر شناخت حضرت مهدى(عج) نیز باید گفت: با شناخت آن حضرت، شناخت خداوند میسر مى‌شود، راه معرفت خداوند، معرفت حجت خدا است. از امام حسین علیه‌السلام سۆال كردند معرفت و شناخت خداوند چیست؟ حضرت فرمود: «این كه مردم هر عصر امام زمان(عج) خود را كه اطاعتش بر آنان واجب است، بشناسند.(9)
در روایت دیگر، امام محمدباقرعلیه السلام مى فرمایند: «بنا عبدالله و بنا عرف الله » به وسیله ما اهل بیت علیهم السلام خداوند پرستش مى شود و به وسیله ما شناخته مى شود. (10) آنچه موجب نجات آدمى است معرفت امام امت است كه در دعاى معروف مى خوانیم: «اللهم عرفنى حجتك، فانك الا لم تعرفنى حجتك ظلمت عن دینى » خدایا حجت خود را به من بشناسان كه اگر حجت خود را به من نشناسانى، از دین خود گمراه مى شوم. (11)
پى نوشت ها:
1. الكلینى، محمدبنیعقوب، همان، ج1، ص371، ح5.
ص512.16 2. الصدوق، ابوجعفرمحمدبنعلىبنالحسین، همان، ج2
3.البحرانى، السیدهاشم الحسینى، البرهان فى تفسیر القرآن، ج2، ص34، ح3.
4.الموسوى الاصفهانى، میرزامحمدتقى، همان، ج2، ص107.
5.الكلینى، محمدبنیعقوب، همان، ج1، ص194، ح1.
6و 7و 8. تفسیر نمونه، ج 20، ص 410 / ص 417 / 412
9. علل الشرایع، ص 9
10. مرآة العقول، ج 2، ص 121
11. منتخب الاثر، ص 635
فرآوری: فاطمه زین الدینی
بخش مهدویت تبیان
منابع:
شیعه، انتظار، وظایف منتظران نویسنده: ابراهیم شفیعی سروستانی
سایت دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم
