تبیان، دستیار زندگی
سید مجتبی بزرگ علوی در بهمن ماه 1282 (دوم فوریه 1904) در تهران به دنیا آمد. پدر او حاج سید ابوالحسن و پدر بزرگش حاج سید محمد صراف نماینده ی نخستین دوره مجلس شورای ملی بود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بزرگ علوی

بزرگ علوی

سید مجتبی بزرگ علوی در بهمن ماه 1282 (دوم فوریه 1904) در تهران به دنیا آمد.  پدر او حاج سید ابوالحسن و پدر بزرگش حاج سید محمد صراف نماینده ی نخستین دوره مجلس شورای ملی بود. مادر وی نوه ی آیت اله طباطبایی ركن مشروعست ایران بود. سید ابوالحسن علوی و همسرش خدیجه قمر السادات كه خانواده اصیل سنتی و طرفدار مشروطه بودند دارای شش فرزند، سه دختر و سه پسر كه مجتبی فرزند سوم آنان بود.

پدر آقا بزرگ از اعضای حزب دمكرات ایران بود كه این حزب به گفته ی تاریخ از بدو تشكیل در آغاز مشروطه با نفوذ بیگانگان یعنی انگلیس و روس كه در آن زمان چشم طمع به ایران دوخته بودند، مقابله می كرد. او به عنوان بازرگان با آلمان معاملات تجاری داشت و در هنگام جنگ جهانی اول در این كشور اقامت داشته و پس از اتمام جنگ نیز اینجا ماند.

آقا بزرگ به همراه برادر بزرگش مرتضی در سال 1920 (99/1289 شمسی) جهت تحصیل روانه ی آلمان شد و دوران دبیرستان را در شهرهای مختلف از جمله شهری كه امروزه در لهستان قرار گرفته گذراند. در سال 1927 (1305 و 1306 شمسی) پدر وی یك شكست بزرگ تجاری را تاب نیاورده و خودكشی كرد. یك سال پس از این واقعه تلخ بود كه آقا بزرگ از دانشگاه مونیخ فارغ التحصیل شد اما نتوانست تاب بیاورد و به ایران بازگشت. در آن زمان یك بورس تحصیلی برای ادامه تحصیل در آلمان به وی تعلق می گرفت اما با این وجود علاقه ای نشان نداد و در شیراز به عنوان معلم در خدمت معارف قرار گرفت. در این شهر بود كه او نخستین كار ادبی را با ترجمه قطعه ای ار آثار شیلر تحت عنوان « دوشیزه اورلئان » آغاز كرد. آقا بزرگ در آن سالیان ناآرام بود و قرار ماندن در یك جا نداشت. او را در شهرهای گوناگونی در شمال می یابیم كه گاهی هم برای مدتی به تهران می آمد.

تعدادی از آثار علوی و از جمله چشمایش به زبانی آلمانی ترجمه شده و مورد توجه خوانندگان اروپایی قرار گرفته است

علوی در سالهای نخستین فعالیتها ادبی خود رمان مشهور چشمایش (1331) را با الهام از زندگی و کارهای یک نقاش معروف عصر رضاشاه (ظاهراْ کمال الملک) نوشت. علوی در نوشتن این رمان سبکی جدید استفاده کرد. به این معنی که قطعات پراکنده یک ماجرا را کنار هم گذاشته و از آن طراحی کلی آفریده است که به حدس و گمان تکیه دارد.

پیش از انتشار رمان چشمایش علوی با نوشتن چند اثر دیگر قبلاْ به شهرت رسیده بود. سه مجموعه داستان کوتاه او یعنی چمدان (1313)، ورق پاره های زندان (1320) و نامه ها (1330) هر سه قبل از رمان اصلی نوشته شده بود. بلافاصله که از زندان آزاد شد مجموعه داستانهای زندان نوشته خود را که عموماْ رو کاغذ پاره هایی از نوع پاکت سیگار و کاغذ قند یادداشت کرده بود با عنوان ورق پاره های زندان (1320) منتشر کرد. به علاوه گزارش جالبی از ماجراهای زندان گروه سیاسی خود را با عنوان پنجاه و سه نفر( 1321) انتشار داد و به عنوان یک نویسنده سیاسی و مکتبی که از ایدئولوژی خاصی تبعیت می کند و براساس آن هم می نویسد مشخص شد. از علوی یک سفرنامه با عنوان اوزبکها (1326) منتشر شده که گزارش سفر به شوروی و دیدار از اوزبکستان است. دو مجموعه دیگر به نام میرزا و سالاریها نیز از وی منتشر شده که نسبت کارهای قبلی او دیدگاه و اهمیت ویژه ای ندارد. تعدادی از آثار علوی و از جمله چشمایش به زبانی آلمانی ترجمه شده و مورد توجه خوانندگان اروپایی قرار گرفته است.

آشنایی وسیع علوی با ادبیات دیگر ملل و اگاهی و تسلط او بر چند زبان اروپایی و به خصوص آلمانی، به وی امکان داده که ترجمه های خوبی از ادبیات ملل به زبان فارسی منتشر کند . باغ آلبالو از چخوف ، دوازده ماه از پریستلی از زبان انگلیسی و دوشیزه اورلئان اثر شیللر و حماسه ملی ایران اثر تئودور نولدکه به زبان آلمانی از آن جمله اند.

داستانهای کوتاه علوی وی را در مسیر نویسندگی به شیوه اجتماعی تا حد زیادی موفق معرفی می کند. این توفیق در نوشتن داستان کوتاه «گیله مرد» از بقیه داستانهای او بیشتر است. مضمون اغلب داستانهای علوی از آرمانهای سیاسی و حزبی او الهام می گیرد.

روزهای پایان عمر

مجتبی بزرگ علوی به علت سكته ی قلبی در بیمارستان فریدریش هاین برلین بستری شد و سرانجام در روز یكشنبه 21 بهمن 1375 برابر با 16 فوریه 1997 ساعت 20 و 23 دقیقه دار فانی را وداع گفت.

آقا بزرگ یك فرزند پسر از همسر اول خود فاطمه علوی به نام مانی به یادگار گذاشته كه به عنوان متخصص رشته ی فیزیك در آلمان شاغل است. استاد علوی حق چاپ و انتشار و كلیه نوشته ها و كتاب هایش را طبق وصیت نامه ی رسمی به پسر خود دكتر مانی علوی منتقل كرده است.

فراوری: زهرا فرآورده

بخش کودک و نوجوان تبیان


منابع: مشاهیر وچهره های ماندگار

ادبیات سایه

مطالب مرتبط:

رهی معیری

مهدی آذر یزدی و کتاب‌هایی از جنس کودکان

صائب تبریزی

پروفسور فاطمی

شیخ بهایی

قیصر امین پور و شعرهایی از جنس مردم

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.