تبیان، دستیار زندگی
در این طرح درس با غده پانکراس ، هورمون های مترشحه از آن و اهمیت این غده آشنا می شویم....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

غده پانکراس

اهداف:

  • آشنایی با غده پانکراس ، هورمون های مترشحه از آن و اهمیت این غده

لوزالمعده یا پانکراس از لحاظ کارکردی دارای دو بخش است :

1) قسمت برون ریز: این بخش در فعالیت های گوارشی برا ی هضم غذا موثر است. آسینوس های موجود در این بافت شیره های گوارشی را به دوازدهه می ریزند و در همکاری با طحال و کبد و روده باریک به هضم غذا کمک می کند.
2) قسمت درون ریز: این بخش شامل مجموعه ای از سلول هاست که در کنار هم قرار گرفته اند و جزایری را تشکیل می دهند که به جزایر لانگرهانس شناخته شده اند.در این جزایر سه دسته سلول دیده می شوند که به سلول های آلفا، بتا و دلتا نامگذاری شده اند.

سلول های آلفا: حدود 25 درصد یک جزیره را تشکیل می دهند و هورمون گلوکاگون که افزایش دهنده قند خون است را ترشح می کنند.

سلول های بتا: این سلول ها هورمون انسولین را ترشح کرده و اغلب در وسط جزایر قرار دارد و حدود 60 درصد از کل جزایر را به خود اختصاص داده است. این هورمون کاهش دهنده قند خون می باشد.

سلول های دلتا: این سلول ها ده درصد از کل جزایر را به خود اختصاص داده اند و هورمون سوماتوستاتین را ترشح می کنند.

حدود 5 درصد از سلول های جزایر را سلول های موسوم به پلی پپتید لوزالمعده ای (PP) تشکیل می دهند که نقش آن ناشناخته می باشد.

انسولین مهم ترین هورمون غده پانکراس است که نیمه عمری حدود شش دقیقه دارد و درنتیجه در عرض 10 تا 15 دقیقه از خون به طور کامل پاکسازی می شود.

اثرات انسولین: (فیلم1)

1) افزایش متابولیسم و برداشت گلوکز در عضله
2) افزایش برداشت، ذخیره سازی و مصرف گلوکز در کبد
3) تسهیل ساخت و ذخیره سازی چربی ها
4) افزایش ساخت و ذخیره سازی پروتئین ها

  • فیلمدرس29 INSULIN
  • اثرات گلوکاگون: (فیلم 2)

    1) افزایش غلظت گلوکز خون
    2) اتمام ذخیره گلیکوژن کبد
    3) فعال کردن لیپاز در سلول های چربی و دسترسی بدن به اسید های چرب

  • فیلمدرس29 GLUCAGON 2
  • اثرات سوماتوستاتین:

    1) کاهش ترشح انسولین و گلوکاگون بطور موضعی
    2) کاهش حرکات دوازدهه و کیسه صفرا
    3) کاهش جذب و میزان ترشح در دستگاه گوارش

    نکتهانسولین بر برداشت گلوکز ومصرف آن  در مغز اثر ندارد.

    دیابت: نوعی بیماری که در آن ترشح انسولین کاهش یافته و یا بافتهای هدف به انسولین حساسیت کمتری دارند. دو نوع دیابت شناخته شده است:

    دیابت نوع I: این دیابت وابسته به انسولین نیز نام دارد و در آن سلول های بتای لوزالمعده انسولین ترشح نمی کنند. اختلالات خود ایمنی می تواند باعث این بیماری گردد. این نوع دیابت در سن 14 سالگی شروع می شود و به همین خاطر به آن دیابت جوانان نیز گفته می شود. حدود 5 تا 10 درصد از افراد مبتلا به دیابت از نوع دیابت نوع I هستند.

    برای درمان این نوع دیابت از تجویز انسولین استفاده می شود. خستگی، کاهش دید، کاهش بهبود زخم  ادرار زیاد، تشنگی از جمله علایم برای دیابت به شمار می آیند.

    دیابت نوع II: این دیابت شایع تر از دیبت نوع I است و حدود 90 درصد از کل موارد دیابت را شامل می شود.در سن 30 سالگی به بعد آغاز می شود و به همین خاطر به آن دیابت بزرگسالان گفته می شود. چاقی مهم ترین عامل خطر ساز برای دیابت نوع II در افراد است.

    البته عوامل اکتسابی و ژنتیکی نیز در پدیدار شدن این نوع دیابت بی تاثیر نیستند. در این افراد رژیم غذایی مناسب و ورزش و یا داروهای افزایش دهنده حساسیت به انسولین توصیه می شود.

    دیابت نوع II  با افزایش میزان غلظت انسولین پلاسما همراه است برخلاف دیابت نوع I.

    البته نوع سومی از دیابت که به دیابت بارداری معروف است نیز وجود دارد که در خانم های بار دار دیده می شود.


    مرکز یادگیری سایت تبیان

    تهیه: فاضل سامانی