تبیان، دستیار زندگی
در این طرح دانش آموزان با نوشته های ادبی، ویژگی آنها و نیز اسبابی که موجب ادبی شدن یک نوشته می شود، آشنا می شوند.....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نوشته های ادبی 1

تنوع ساختار گل

اهداف یادگیری:

آشنایی با ویژگی نوشته های ادبی

آشنایی با عوامل ادبی کردن نوشته

شرح درس:

در این طرح دانش آموزان با نوشته های ادبی، ویژگی آنها و نیز اسبابی که موجب ادبی شدن یک نوشته می شود، آشنا می شوند.

اگر بخواهیم درباره ی نوشته های ادبی سخن بگوییم در ابتدا باید گفت این نوشته ها علاوه بر موضوع و محتوا، از نظر زبان و نوع بیان نیز با دیگر نوشته ها متفاوتند.

زبان برخی از نوشته ها علمی است کهنوشته ی علمی نامیده می شوند، اما در نوشته های ادبی نویسنده با کمک خیال و احساس شاعرانه و آرایه های ادبی و کاربرد واژگان زیبا به طرزی هنرمندانه یک اثر ادبی خلق می کند.

نوشته هرگاه از نیازهای روزمره فراتر رود و در خدمت رفع نیازهای روحی و معنوی درآید و با عناصر ادبی درآمیزد، بر خواننده اثر می گذارد و عواطف او را بر می انگیزد، به اندیشه اش حرکت می دهد و حتی به تغییر رفتار او منجر می شود. به این نوشته ها که پایدارتر و ماندگارتر و تاثیر برانگیزتراند نوشته های ادبی گفته می شود که حاصل خلاقیت اند.

داستان، شعر، نمایش نامه، قطعه ی ادبی، نامه های ادبی، زندگی نامه ها، مقالات و گزارش ها به شرط داشتن عناصر و عوامل هنری می توانند در این گروه جای گیرند.

عوامل و عناصری که موجب ارتقای یک نثر معمولی تا حد نثر هنری می شود، عبارتند از:

کاربرد زبان، صور خیال، بیان.

کاربرد زبان:

« او فوت کرد » یک جمله ی خبری معمولی است اما چنانچه بخواهیم به این جمله با کمک واژگان و تعبیرات مناسب ارزش هنری و ادبی دهیم، چنین می گوییم:

  • آفتاب عمرش غروب کرد.
  • دار فانی را وداع گفت.
  • به دیدار معبودش شتافت.

در نوشته های ادبی، نویسنده به جز پیام رسانی، نقش دیگری بر عهده دارد و آن زیبا آفرینی و تلقین عاطفی است . هرچه قدرت عاطفی و توانایی تصویرآفرینی واژه بیشتر باشد، بر خواننده تاثیر بیشتری خواهد گذاشت و این ممکن نمی شود مگر با داشتن گنجینه ای غنی از واژگان و تعابیر مترادف و مناسب برای موقعیت های خاص.

هنگام نوشتن باید در انتخاب واژگان ( اسم، فعل، قید و صفت ) دقت داشته باشیم:

  1. واژگانی را انتخاب کنیم که قدرت پیام رسانی و تاثیر عاطفی آن ها بیشتر باشد.
  2. به توانایی درک و دریافت مخاطب توجه داشته باشیم.
  3. از انتخاب تعابیر، جمله ها و واژگان قالبی که بار معنایی آن ها فرسایش یافته است، پرهیز کنیم.
  4. به کارگیری هر واژه ی بی هویت و بی اصالتی را نمی توان نوجویی و نوگرایی تلقی کرد.
  5. برخی از واژگان کاربرد تاریخی دارند؛ مانند: خلیدن، سگالیدن، چنبر، صعوه و ...، از این واژگان استفاده نکنیم.
  6. به آهنگ و موسیقی کلمات مترادف در بافت جمله توجه داشته باشیم. استفاده از موسیقی کلمات و رعایت تناسب ها و تقارن ها در تاثیر معنی و مفهوم و نفوذ آن در ذهن خواننده نقش مهمی دارد.سخن خوش آهنگ، اندیشه ها و احساسات نویسنده را آسان تر و سریع تر القا می کند.
  7. در نوشته ی خود، از واژگان متفاوت و متنوع استفاده کنیم.
  8. واژه چون جسم و معنی چون روح نوشته است.همانطور که میان جسم و روح باید تناسب وجود داشته باشد، لفظ و معنی هم باید از تناسب لازم برخوردار باشند.
  9. توجه به ساده نویسی که خود عاملی در جهت بالا بردن تاثیر هنری و ادبی یک نوشته است.
  10. یکی دیگر از عوامل که در نثرهای هنری صدساله ی اخیر به نوشته های ادبی و هنری رونق می بخشیده، الهام گیری از زبان مردم است.

تست:

گزینه ی نادرست کدام است؟

الف)عناصری که موجب پیدایش نثر هنری می شود، عبارتند از:کاربرد زبان، صور خیال، بیان.

ب‌)   هنگام انتخاب واژگان، باید به توانایی درک و دریافت مخاطب توجه داشته باشیم.

ج) ساده نویسی عاملی در جهت بالا بردن تاثیر هنری و ادبی یک نوشته است.

د) استفاده از واژگان تاریخی و فرسوده موجب ادبی شدن نثر می شود.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاطمه شیرزاده