روایت شاهد
گزارشی از سریالها و فیلمهایی كه زندگی شهدا را روایت كردند
فیلمهای سینمایی
در جشنواره فیلم فجر سال گذشته فیلم «زیباتر از زندگی» اكران شد. فیلمی به كارگردانی «انسیه شاهحسینی» كه درباره زندگی «شهید علمالهدی» بود. داستان فیلم به سنت سابق بسیار شعارزده بود. بهطوری كه در میانههای پخش فیلم، خیلیها سالن را ترك كردند. این یعنی منتقدان نتوانستند این فیلم را تا انتها به تماشا بنشینند. سال قبلش نیز فیلم «شور شیرین» به كارگردانی «جواد اردكانی» در جشنواره اكران شد كه درباره زندگی شهید «محمود كاوه» بود. امسال نیز قرار است «چ» به كارگردانی «ابراهیم حاتمیكیا» در جشنواره اكران شود كه به زندگی «شهید چمران» اختصاص دارد.
«شورشیرین» با وجود انتقادهایی كه به آن وارد بود و حتی در زمان اكران عمومی با اقبال چندانی روبهرو نشد، توانست در جشنواره فیلم فجر سیمرغ نگاه ملی را به دست آورد. در این فیلم شهید كاوه بسان ابرقهرمانی ترسیم شده بود كه یكه و تنها كردستان را آرام میكند و در انتهای فیلم به جای صحنه شهادت عبارتی روی پرده آمد و نوشته شد: «سرانجام محمود كاوه شهید شد!» در این فیلم نقش كاوه را «حمید عمارلوی» بازی میكرد كه شباهت عجیبی به خود شهید داشت. نكته جالب درباره اردكانی این است كه این كارگردان چند سال قبل از شور شیرین، فیلم دیگری درباره زندگی شهید «عبدالحسین برونسی» را در فیلمی به نام «كبودی یاس» ساخته بود كه آن هم برای اردكانی سیمرغ نگاه ملی را به همراه داشت. اما این فیلم با اقبال خوبی از طرف مخاطب روبهرو نشد. «شب واقعه» شهرام اسدی هم كه درباره زندگی شهیدی به نام «دریاقلی سورانی» است بیشتر آدم را یاد «روز واقعه»اش میاندازد! اما فقط از منظر اسم و نه محتوا. شهید سورانی، یكی از شهدای موثر در ماجرای آزادسازی حصر آبادان بود، برای همین اسدی سراغ ساخت زندگینامهاش رفت. اما فیلم روایتی سورئال از سورانی داشت. فیلمی كه مثل آن قبلیها در فروش و گیشه، ناموفق ظاهر شد. اما فیلم دیگری كه در این زمینه وجود دارد «بزرگمرد كوچك» است كه به كارگردانی «صادق دقیقی» به زندگی شهید «بهنام محمدی»، شهید 13 ساله جنگ پرداخته. این فیلم در نهایت در چند سالن محدود اكران شد كه بالطبع میزان فروش پایینی هم داشته.
طرح سریال «سیمرغ» در سال 1370 از طرف محمد حاتمی ارائه شد و كار در روز بعثت پیامبر اكرم(ص) در سال 1371 كلید خورد و البته به دلایل مشكلات نظامی كار چندین بار متوقف شد تا اینكه در سال 76 بالاخره به شبكه یك تلویزیون آمد. این سریال با آهنگسازی «مجید انتظامی» توانست حسابی گل كند و ماندگار شود
سریالهای تلویزیونی
طرح سریال «سیمرغ» در سال 1370 از طرف محمد حاتمی ارائه شد و كار در روز بعثت پیامبر اكرم(ص) در سال 1371 كلید خورد و البته به دلایل مشكلات نظامی كار چندین بار متوقف شد تا اینكه در سال 76 بالاخره به شبكه یك تلویزیون آمد. این سریال با آهنگسازی «مجید انتظامی» توانست حسابی گل كند و ماندگار شود.اما سریال «شوق پرواز» كه به سفارش ارتش جمهوری اسلامی ساخته شد، نمونه خوب امروزی از این نوع سریالسازی است. سریالی كه قدم به قدم با همراهی خانواده این شهید ساخته شد. این سریال 24 قسمتی جمعه شبها روی آنتن شبكه اول رفت كه با هزینهای 4 میلیارد تومانی توسط یدالله صمدی ساخته و پرداخته شده بود. بازی «شهاب حسینی» در نقش این شهید در كنار بازی دو فرزند شهید در نقشهای خودشان یعنی «سلما» و «حسین بابایی» از نكات دیدنی كار بود. ضمن اینكه صمدی برای مستند شدن بیشتر كار حتی سراغ «محسن رضایی»، فرمانده سابق سپاه هم رفته بود تا در تماسی تلفنی با شهاب حسینی، حرف بزند. اگرچه انتقاداتی هم به سریال وارد بود؛ مثل لهجه شهید بابایی كه با قزوینی بودنش به جز عبارت «بالام جان» نمود دیگری نداشت یا نحوه شهادت و حتی نحوه روایت سریال. با این حال شوق پرواز سریالی پربیننده از آب درآمد كه بعضیها معتقدند این میزان بیننده به شدت وابسته به بازی خوب شهاب حسینی بوده است. اما قبل از شوق پرواز، سریال دیگری نیز از تلویزیون پخش شد. سریال «جاودانگی» به كارگردانی «اكبر منصور فلاح». این فیلم كه در 20 قسمت ساخته شده بود قرار بود به زندگی «شهید محمدجواد تندگویان» وزیر نفت بپردازد اما با اعتراض خانواده این شهید روبهرو شد و آنها مدعی شدند این سریال با زندگی واقعی این شهید، زمین تا آسمان تفاوت دارد. همین شكایتها باعث تغییر در پایانبندی سریال بود كه در نهایت، سریال دندانگیری از آب در نیامد!
تكمله
اما علاوه بر سریالها و فیلمهای آماده شده و پخش شده بازهم پروژههای دیگری در دست ساختاند. یكی از همینها، فیلم جدید «مسعود دهنمكی» درباره شهدای گمنام است. فیلمی به نام «معراجیها». احمد مرادپور با هزینه 5 میلیارد تومانی ساخت سریال شهید مهدی باكری را شروع كرده. شنیده شده زندگی مرحوم ابوترابی كه معروفترین اسیر جنگی ایران بود را هم عبدالحسین برزیده خواهد ساخت. «جمال شورجه» هم كه به هزینه بالای سریال مختارنامه انتقاد داشت و گفته بود بهتر بود بخشی از هزینه مختار به ساخت سریال درباره سرداران جنگ اختصاص داده میشد ساخت سریال «مسیح كردستان» درباره «شهید بروجردی» را برعهده گرفته. اما سوال بیپاسخی كه در این میان وجود دارد، بررسی كیفی این آثار است. آثاری كه معلوم نیست قرار است چقدر شهدا را از مردم عادی دور كنند!
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع : تهرانامروز/ محبوبه شعاعی