آرتروسکوپی؛ دیدن داخل مفصل
آرتروسکوپ یک وسیله است که پزشک متخصص ارتوپدی از آن برای دیدن داخل مفصل برای تشخیص و یا درمان بیماری استفاده می کند. کلمه آرتروسکوپی به معنای دیدن داخل مفصل است.
Arthro به معنای مفصل و scopy به معنای دیدن است. در واقع وسیله آرتروسکوپ، یک مفصل‌بین است. پزشک معالج با دیدن داخل مفصل می تواند بسیاری از بیماری های آن را تشخیص داده و اقدام به درمان جراحی بعضی از آنها از طریق آرتروسکوپ کند.
چرا نیاز به آرتروسکوپی دارم؟
روند تشخیص بیماری های مفصلی معمولا مراحل خاصی دارد. پزشک ابتدا سعی می کند با صحبت کردن با بیمار، اطلاعات لازم در مورد مشکلات وی را از او بگیرد.
سپس وی را معاینه می کند و بعد از آن از طریق انجام آزمایشات و تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن یا ام آر آی سعی می کند به تشخیص بیماری نزدیک تر شود.
گاهی اوقات بعد از انجام اقدامات ذکر شده، تشخیص دقیق بیماری امکانپذیر نیست. در این موارد ممکن است بتوان از طریق آرتروسکوپ و دیدن داخل مفصل، بیماری را تشخیص داد.
با استفاده از آرتروسکوپی می توان پارگی رباط ها را در شانه و زانو درمان کرد. می توان غضروف آسیب دیده در شانه یا زانو و منیسک آسیب دیده در زانو را ترمیم یا خارج کرد.
ترمیم یا بازسازی رباط صلیبی قدامی در زانو و یا خروج بافت های ملتهب در زانو، شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا با آرتروسکوپ امکانپذیر است.
آرتروسکوپ می تواند به خروج استخوان ها یا غضروف های آزاد در شانه، زانو، آرنج ، مچ دست و مچ پا کمک کند.
توسط آرتروسکوپ می توان سندرم تونل کارپال را در ناحیه مچ دست درمان کرد.
اگرچه می توان از آرتروسکوپی برای مشاهده داخل هر مفصلی از بدن استفاده کرد، ولی انجام آرتروسکوپی در شش مفصل بیشتر انجام می شود که عبارتند از زانو، شانه، آرنج، مفصل ران، مچ دست و مچ پا.
روش آرتروسکوپی
مهم ترین قسمت یک آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک نی است (منظور نی هایی است که برای نوشیدن مایعات از آنها استفاده می شود). در یک سر این لوله فلزی، یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد.
پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری در بدن، این لوله را وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل می شود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل مفصل را روی مانتیتور ببیند.
یک منبع نور پرقدرت نور از طریق همان لوله، نور کافی را برای دیدن داخل مفصل در اختیار می گذارد.
از طریق یک شکاف دیگر روی مفصل، لوله باریک دیگری وارد مفصل می شود تا از طریق آن مقداری مایعات به داخل مفصل فرستاده شود.
هدف از این کار یکی این است که مایع کدر داخل مفصل خارج شده و یک مایع شفاف و زلال جای آن را بگیرد تا داخل مفصل بهتر دیده شود و دلیل دیگر افزایش حجم داخل مفصل است تا به این طریق اجزای مفصل بیشتر از هم فاصله گرفته و بهتر دیده شوند و فضا برای حرکت آرتروسکوپ در مفصل نیز مهیا شود.
پزشک ارتوپد می تواند بسیاری از قسمت های داخل مفصل را از طریق آرتروسکوپ ببیند و بیماری ها و ضایعات آن را تشخیص دهد.
پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در مفصل، ابزارهای جراحی را به داخل آن بفرستد و از طریق آنها اقدام به جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند. این وسایل بسیار متنوع هستند. بعضی از آنها مانند چاقو برای بریدن به کار برده می شوند. با بعضی دیگر که یک سر چرخنده دارد، می توان قسمت هایی از بافت های داخل مفصل را تراشید. می توان از لیزر هم در حین آرتروسکوپی استفاده کرد.
مراحل انجام آرتروسکوپی
معمولا درمان آرتروسکوپی به صورت یک جراحی سرپایی است. یعنی بیمار مدت کوتاهی، معمولا چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از آرتروسکوپی می تواند در همان روز از بیمارستان مرخص شود.
مانند هر عمل جراحی دیگر بیمار باید توسط متخصص بیهوشی، تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی کمر و یا به ندرت بیحسی محلی قرار بگیرد. پس باید قبل از شروع عمل، بیمار حداقل مدت هشت ساعت چیزی نخورده و نیاشامیده باشد. کل آرتروسکوپی ممکن است چیزی حدود نیم تا یک ساعت وقت ببرد.
اگر در حین عمل، به طور کامل بیهوش نشده باشید، می توانید از طریق مانیتور شاهد آرتروسکوپی باشید. در انتهای جراحی، وسایل خارج می شوند و شکاف های پوستی بخیه زده شده و پانسمان می شوند.
عوارض آرتروسکوپی
عوارض آرتروسکوپی زیاد نیست، ولی مانند هر جراحی دیگر احتمال عفونت، التهاب وریدها، ورم و خونریزی زیاد، آسیب عروق و یا اعصاب وجود دارد.
احتمال عارضه در آرتروسکوپی اگر به درستی انجام شود، کمتر از یک درصد است.
مزایای آرتروسکوپی
گرچه توجه به آرتروسکوپی بیشتر به علت استفاده از آن در درمان ورزشکاران معروف بدست آمد، ولی درمان با آرتروسکوپ در بعضی بیماری ها می تواند موجب ساده شدن عمل جراحی، درد کمتر بیمار بعد از جراحی و دوران نقاهت کوتاه تر شود.
بیمار معمولا همان روز یا روز بعد از جراحی می تواند از بیمارستان مرخص شود. خیلی اوقات بیمار می تواند بعد از چند روز به سر کارش برگردد.
بخش سلامت تبیان
منبع: ایران ارتوپد – دکتر مهرداد منصوری
مطالب مرتبط:
