آکروپلیس؛ شکوه یونان
بیشتر معابد یونانی در آکروپلس شهرها، یعنی جایی که بهترین موقعیت و منظره را داشت، ساخته می شد. یکی از مهمترین مزایای آکروپلیس این بود که هنگام حمله ی دشمن ، مردم می توانستند با پناه بردن به معابد و بخش مرتفع شهر، از خود دفاع کنند. همچنین در کنار این معابد ، ساختمان هایی می ساختند تا جلسات مشورتی شهر در آنجا برگزار شود. به مرور این ساختمانها به محلی برای برگزاری جشن ها ی مذهبی و تماشای تئاتر تبدیل شد.
امروزه اگر به یونان سفر کنید، در همه ی شهرهای باستانی آن می توانید ویرانه های معابدی را مشاهده کنید که روزگاری محل پرستش خدایانی چون زئوس ف آپولو، و آتنا بود.
مجموعه آکروپلیس آتن
آکروپلیس که "روح اتن" نیز نامیده می شود ، نام تپه ای است که در مرکز شهر اتن واقع شده است. در حدود قرن هشتم پیش از میلاد ، از این مکان به عنوان دژ دفاعی شهر استفاده می شد اما در عصر کهن که اشراف و ثروتمندان شروع به ساختن کاخ های مجلل کردند، مقر سلطنت خود را به بالای آکروپلیس منتقل کردند.
با سقوط حکومت پادشاهی و آغاز دموکراسی ، کاخ های سلطنتی جای خود را به معابد و ساختمانهای عمومی دادند. در زمان پریکلس نیز با استفاده از "خزانه ی اتحادیه ی دلوس"، چند معبد بزرگ و باشکوه روی خرابه های معبدی که به دست ایرانیان ویران شده بود ساخته شد.
معابد آکروپلیس در گذر زمانی بیش از 2000 سال تقریبا سالم مانده بودند تا اینکه در زمان حکومت عثمانی ها، بخش اعظم این مجموعه نابود شد.
در سال 1687م. ونیزی های ایتالیا که در حال جنگ با سربازان عثمانی بودند، نبرد را به آکروپلیس کشاندند و آنجا را زیر آتش بمب های خود قرار دادند. در این هنگام، صندوقی از باروت که در معبد پارتنون انبار شده بود، منفجر شد و ساختمان یکباره به ویرانه ای تبدیل شد.
در سال 1687م. ونیزی های ایتالیا که در حال جنگ با سربازان عثمانی بودند، نبرد را به آکروپلیس کشاندند و آنجا را زیر آتش بمب های خود قرار دادند. در این هنگام، صندوقی از باروت که در معبد پارتنون انبار شده بود، منفجر شد و ساختمان یکباره به ویرانه ای تبدیل شد.
تخریب آثار باستانی یونان به همین جا ختم نشد . در سال 1801 میلادی ، "لرد الگین" ، سفیر انگلیتان در دربار عثمانی، با پرداخت رشوه به سلاطین ترک، بی رحمانه شروع به غارت آثار ملی یونان کرد و تمامی مجسمه ها و نقش برجسته هایی که بعد ار انفجار معبد پاتنون سالم مانده بودند، با کشتی به انگلستان برد.
بزرگ ترین معبد مجموعه ی آکروپلیس ، پارتنون نام دارد. این معبد به افتخار الهه آتن (محافظ شهر آتن) بین سال های 447 تا 432 پیش از میلاد و به دستور پریکلس بنا شد.
ستون های خارجی این معبد به قطر دومتر و ارتفاع 10 متر و به سبک "دوریک" ساخته شده اند و حاشیه ی سه گوش زیربام (سنتوری) ان نیز با مجسمه هایی تزیین شده بود که داستان تولد الهه آتنا و نبرد وی با "پوزئیدون" (خدای دریا) برای تصاحب شهر آتن را روایت می کرد. دور تا دور معبد نیز با نقش برجسته هایی از جشنواره ای رسمی با شرکت سواران و خدایان و نیز نبرد پهلوانان با موجودات افسانه ای تزئین شده بود.
همچنین روایت شده که داخل معبد، مجسمه ی بزرگی از الاهه آتنا توسط معمار معروفی به نام "فیدیاس" از عاج و طلا ساخته شده بود.
در نزدیکی پارتنون، معبد دیگری به نام "ارختئوم" وجود دارد. دلیل معروفیت این معبد بیشتر به خاطر ایوان جنوبی آن است که با ستون هایی از دوشیزگان زیبا تزئین شده است
در شهر آتن بجز مجموعه معابد آکروپلیس، معابد دیگری چون معبد زئوس، و معبد هفائیستوس وجود دارند.
از معبد زیبای زئوس که با 104 ستون 17 متری و به سبک "کرنتی" ساخته شده بود، امروزه تنها چند ستون برجای نمانده است.
اما معبد هفائیستوس که به افتخار خدای آهنگران در مرکز بازار آهنگران ساخته شده بود، تا حدودی سالم مانده است
سمیه رمضان ماهی
بخش هنری تبیان
منابع:
اسرار تمدن یونان باستان، بهنام محمدپناه
تاریخ تمدن جنسن
هنر در گذر زمان گاردنر
