قالی رمز هستی، بافته اصفهان

هنرمندان اصفهان درطول تاریخ، علاقمندی خود را به صنایع دستی ازجمله قالیبافی، سوزن دوزی، كاشیكاری و ... به اثبات رسانیده ودر جهت اعتلاء كمی وكیفی آن كوشش بسیار نموده اند بطوریكه امروزه در سایهء تلاش و پشتكار آنان، قالیهای زیبائی در این خطه از سرزمین پهناور ایران بافته می شود كه به نحوی چشمگیر، توجه بازارهای جهانی وموزه های بزرگ دنیا را به خود جلب كرده است.

به لحاظ علاقمندی پادشاهان نخستین صفوی بالاخص شاه اسماعیل، شاه طهماسب و شاه عباس به هنرقالیبافی، نفیس ترین قالیهای ابریشمی وزربفت با طرح های بسیاربدیع بدست هنرمندان اصفهان بافته شده است .

حمایت و توجه شاهان صفوی به هنر و هنرمندان انگیزه ای بود تا از هر صنف و طبقه ای جذب كارگاههای بزرگ سلطنتی بویژه قالی بافی شوند بنابراین این دوره را می توان عصر شكوه وجلال قالی ایران نامید.

تنوع طرحها وتركیب رنگها درتمامی هنرهای آن قابل رۆیت است بنحوی كه امروز به جرأت می توان قالی اصفهان را یكی از اصیل ترین قالیهای ایرانی دانست كه هنرمندان آن با تعصبی خاص درحفظ و ماندگاری آن كوشیده وجدیت به خرج داده اند.تا زمانی كه نگاره های اصیل اسلیمی، ختایی وشاه عباسی بر گنبد لاجوردی مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله و یادگارهای طلایی قلم رضا عباسی بردیواره های عالی قاپو، چهل ستون و هشت بهشت می درخشد ؛ قالی اصفهان نیز پاسدار فرهنگ، تمدن و مكتب اصیل ایرانی است.

معرفی قالی مدینه منوره (رمزهستی ) اثر استاد یدالله صفدرزاده حقیقی

استاد یدا... صفدر زاده حقیقی از بافندگان معروف فرش و از جمله هنرمندان با ذوق اصفهان هستند . استاد یدا...صفدر زاده حقیقی فرزند مرحوم حاج مهدی صفدرزاده حقیقی در سال 1306 هـ . ش در اصفهان متولد گردید واز سن 10 سالگی زیر نظر پدرشان مقدمات و تعلیمات اولیه قالیبافی را همزمان با تحصیل فرا گرفتند تا به درجه استادی در این فن رسیدند و در احیا و تکامل هنر اجدادی فعالیت نموده و ادامه دهنده راه پدرشان بوده اند.

استاد یکی از چهره های سرشناس و تولید کننده قالی اصفهان می باشد ایشان با استفاده ازطرحهای اصیل که در بردارنده معانی تفاسیر عرفانی و ادبی برخاسته از ارزشهای اعتقادی و فرهنگی است و نظر هر بیننده ای را بسوی حق معطوف می نماید. هارمونی رنگها بویژه رنگهای شاد در فامهای سیر و روشن، توازن و تنوع آنها از ویژگیهای قالیهای ایشان است که در نوع خود کم نظیر و زیباست.

از استاد قالیهای نفیسی در معتبرترین موزه های ایران و جهان نگهداری می شود. از ایشان شش تخته قالی نفیس، ظریف و زیبا در گنجینه فرش و منسوجات آستان قدس رضوی در معرض دید علاقه مندان می با شد و انگیزه شان از اهداء این آ ثار عشق به ولایت ائمهء اطهار بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه والثناء می باشد.

قالیهای اهدائی ایشان عبارتند از:

قالی هفت شهر عشق ، قالی دیدار با خالق یكتا (مكه المعظمه) قالی رمز هستی (مدینه منوره) ، قالی بهشت ، قالی باغ مرجانها ، قالی دنیای ماهیها

طـرح : تصویری ( مسجد النبی )

محل بافت : اصفهان

تاریخ بافت : 1370 هـ .ش

ابعاد : 320أ— 325 سانتیمتر

رجشمار : 75 گره در 6.5 س .م

نوع گره:نامتقارن (فارسی )

جنس تار و پود : ابریشم

جنس پرز : پشم و ابریشم

نوع رنگ : گیاهی

طراحان : استاد نوروز حفیظی و داماد زاده

اهدایی: حاج یدالله صفدرزاده حقیقی تاریخ اهداء:سال 1380 هـ .ش

سلام بر مدینه و آستان رفیعش به مسجد نبوی و چهار قبر غریبش قالی مسجدالنبی یا رمزهستی تصویر زیبائی از گنبد خضراء آن سبز نگین عرش اعلاء است هارمونی و سایه ـ روشنهایش، با چنان هنر و ظرافتی تركیب شده اند كه گوئی هم اكنون، آنجا و درمقابل آن عظمت درحال زیارت ومناجات هستی .

در ابتدای قالی بعد از قسمت گلیم باف، لور وسپس حاشیهء اصلی با طرح و نقش هندسی (گره چینی) و اسلیمی دور تا دور متن را فراگرفته است.

از تقاطع خطوط هندسی ستاره های هشت پَری بوجود آمده كه درون آنها كتیبه هایی به شرح ذیل است:

درمركزحاشیهء بالا، اسم جلاله (الله ) ودردوطرف آن درون ستاره ها ذكرتسبیحات اربعه(سبحان الله ـ والحمد الله ـ ولا اله الا الله ـ والله اكبر ـ ( الله)_ سبحان الله ـ والحمد الله ـ ولا اله الا الله ـ والله اكبر ) بافته شده است . درحاشیه های عمودی دوطرف از بالا به پایین درون ستاره ها اسامی حضرت محمد (ص) و ائمه اطهار چنین بافته شده است :

محـمـــــــــد (ص) محـمـــــــــد (ص)

علــی ولـــی الله(ع) الحسن المجتبی (ع)

الحسیـن الشهید (ع) علـی السجـــــاد (ع)

محمـــدالباقـــر (ع) جعفـر الصــادق (ع)

موسـی الكاظـم (ع) علـــی الرضــــا (ع)

علــی الهـــادی (ع) محمــد الجـــواد (ع)

حسن العسكری )ع) مهـــدی القـــائم (ع)

درحاشیهء پایین از راست به چپ درون ستاره های هشت پر كتیبه های به شرح زیراست:

بافت قالی بافی حاج مهدی حقیقی ـ ایران اصفهان شروع شمسی1370 ـ بنام نامی حضرت محمد بن عبدالله (ص) ـ در نظام جمهوری اسلامی ـ به رهبری آیه الله خامنه ای دردوران ریاست آیه الله رفسنجانی ـ رنگ و طرح و بافت زیرنظر یدالله حقیقی_ نقاشی و متن و نقطه از نوروز حفیظی ـ نقاشی گوشه ها و حاشیه ها از دامادزاده.

درترنج قالی، تصویر مسجدالنبی دیده می شود این گنبدسبز خضراكه چون نگین یشم درچمبرآسمان آبی قرارگرفته درخششی خاص داردوسبزی اش تسلی دلهای گرفتاراست هربیننده چون نظاره گر باشداورا متحیركرده وخودرا در چند قدمی آن مكان مقدس می بیندكه گوئی آن را از نزدیك زیارت می كند نقش فرشتگان درگردشی عارفانه دورتادور مسجدالنبی درحالیکه این مکان مقدس رابین زمین وآسمان نگه داشته اندزیبایی خاصی به قالی داده است ومناره های این مکان زیبا درحالیکه سربرآسمان برداشته وگویی شکرگذارخالق هستی اند چشم نوازهربیننده است چهارگوشهء متن را لچكها باگردشهای زیبای اسلیمی در زمینه ای به رنگ سورمه ای درنهایت دقت نقش وبافته شده است.

درمیان هرلچك، قابی قراردارد كه درمیان لچك بالا سمت راست اسم مبارك حضرت علی (ع) و مقابلش اسم مبارك حضرت فاطمه سلام الله علیهاودرلچك پایین سمت راست اسم مبارك امام حسن(ع) و مقابلش اسم مبارك امام حسین (ع) بافته شده است. بین دو لچك بالا، اسم مبارك حضرت محمد (ص) با خط درشت وبه رنگ طلائی دیده میشود .

در پائین تر از اسم مبارك پیامبر آیهء مباركهء صلوات (ان الله وملائكته یصلون علی النبی) به خطی بسیار زیبا وبا رنگهای متمایل به زرد كه چون شعاعهای خورشید به سمت مسجد النبی می تابد درنهایت دقت ، بصورت نیم هلال بافته شده است.

در این بین فرشتگانی زیبا كه گوئی حضرت محمد (ص) را همراهی ومشایعت كرده و معراج آن حضرت را به محضر باریتعالی خوش آمد می گویندنقش شده است . در بین دو لچك پایین متن نمایی ازقبرستان بقیع با همهء مظلومیت و غربتش به چشم می خورد سنگهای نقش شده برروی زمین خاكی كه هركدام حكایت ازمحل دفن امامان معصوم ومظلوم دارد و هربیننده را متوجه غربت این سرزمین پاك می نماید و بر هر سنگ اسمی مبارك بافته شده است كه نام چهار تن از امامان معصوم ازسمت راست:

حسن بن علی المجتبی السبط الاكبرـ علی بن الحسین السجاد بن زین العابدین ـ فاطمه بنت محمد سیده نساء العالمین فاطمه بنت اسد ـ محمد بن علی الباقر بن علم النبیین ـ جعفر بن محمدالصادق الامام العالم العالمین نوشته وبافته شده است.