اسناد محرمانه جنگ را بخوانید

گشتی در کتابخانه جامع و تخصصی دفاع مقدس

با توجه به مدت زیادی که از آغاز فعالیت‌های ادبی در حوزه دفاع مقدس می‌گذشت، مهمترین مرحله ایجاد کتابخانه تخصصی موزه دفاع مقدس، مرحله مجموعه‌سازی آن بود، چرا که دسترسی و دستیابی به منابعی که در طول بیش از سه دهه، تألیف و منتشر شده‌اند، کاری بسیار دشوار و سنگین بوده و همتی عالی و انگیزه‌ای الهام گرفته از روحیه خستگی ناپذیر رزمندگان دوران دفاع مقدس را طلب می‌کرد.

کتابداران موزه دفاع مقدس با همین روحیه و در طول 2 سال، از طریق منابع و مراکز مرتبط مانند ناشران، نمایشگاه‌های کتاب، مراکز فروش کتاب و کتابخانه‌های شخصی موفق به شناسایی و تأمین بخش قابل توجهی از تألیفات شدند.

تأمین بخش مهم دیگری از آثار که به علت نایاب بودن، دسترسی به آنها ممکن نبود، فقط از طریق اهداء، توسط کتابخانه‌های دیگر امکان‌پذیر بود که خوشبختانه‌ با همکاری صمیمانه کتابخانه ملی ایران، کتابخانه ایثار و شهادت بنیاد شهید، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانه پژوهشکده دفاع مقدس، کتابخانه نیروی زمینی ارتش و کتابخانه دافوس سپاه مقدور شد.

هم‌اکنون این کتابخانه که بر اساس استاندارد کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران سازماندهی شده و در اردیبهشت امسال فعالیت خود را آغاز کرده است، با مجموعه‌ای کم‌نظیر با حدود 12000 عنوان کتاب و آثار غیرکتابی، شامل کتاب‌‌های فارسی، لاتین و عربی، پایان‌نامه‌ها، اطلس‌های جنگ ایران و عراق، الواح فشرده، نشریات ادواری و آرشیو مجلات در این حوزه فعالیت می‌کند.

کتابخانه تخصصی موزه علاوه بر حوزه دفاع مقدس، محورهای موضوعی انقلاب، مقاومت و پایداری، جنگ، اسلام، تاریخ ایران و سیاست را نیز دربر می‌گیرد و در فضایی بالغ بر 700 متر مربع با یک سالن مطالعه، مخازن کتاب و آثار غیرکتابی و نیز بخش‌های فراهم‌آوری، پایان‌نامه‌ها، مرجع، نشریات، امانت و سالن‌های جانبی، آماده ارائه خدمات به اعضای هیأت علمی، دانشجویان، پژوهشگران و سایر مراجعان و علاقه‌مندان است.

منابع کتابخانه بر اساس رده‌بندی کنگره (LC) فهرست‌نویسی و سیستم قفسه‌بندی آن به صورت بسته اجرا شده است که اطلاعات کتاب‌شناختی و فهرست برگه و چکیده منابع آن از طریق نرم‌افزار کتابداری سیمرغ قابل بازیابی است.

کتابخانه جامع و تخصصی دفاع مقدس دارای بخش‌هایی نظیر «سالن مطالعه»، «مخازن کتاب و آثار غیرکتابی»، «بخش پایان‌نامه‌ها»، «بخش مرجع» و «بخش نشریات» است که «سالن مطالعه» با مساحت 500 متر مربع و ظرفیت 80 نفر دارای فضایی دلنشین و آرام است، که اعضا می‌توانند با امکان دسترسی به کتاب‌های مرجع، به منظور مطالعه منابع کتابخانه و نشریات از این سالن استفاده کنند.

در این سالن که مجهز به اینترنت بی‌سیم است، تجهیزات کافی به منظور استفاده از منابع دیداری _ شنیداری از جمله فیلم‌های ویدئویی، نوارهای صوتی و لوح‌های فشرده تأمین شده است.

«مخازن کتاب و آثار غیرکتابی» که در کنار سالن مطالعه واقع شده‌اند، دارای قفسه‌های ریلی الکترونیکی با ظرفیت 180 هزار جلد کتاب است و به منظور امنیت و حفظ منابع، به سیستم اعلان و اطفاء حریق 200 fm و سیستم تهویه هوای مخصوص مجهز شده‌اند. مخازن کتابخانه در حال حاضر با در اختیار داشتن حدود 12 هزار عنوان و 40 هزار نسخه کتاب و دیگر آثار غیرکتابی، آماده ارائه خدمات به اعضا و کاربران کتابخانه است.

به منظور بروزرسانی منابع کتابخانه، هر ساله عناوین جدیدی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاه‌های تخصصی دفاع مقدس و یا به طور مستقیم از ناشران کتاب‌های دفاع مقدس، تأ‌مین شده و به موجودی مخازن افزوده می‌شود.

از دیگر ویژگی‌های مهم مخازن کتابخانه، وجود اسناد و مدارک منحصر به فرد مربوط به دوران دفاع مقدس است که به صورت فیزیکی و دیجیتال نگهداری شده و قابل بهره‌برداری است.

مجموعه پایان‌‌نامه‌ها در حوزه دفاع مقدس در مخزن بسته کتابخانه نگهداری شده و اطلاعات آنها از طریق برنامه نرم‌افزاری کتابخانه قابل جست‌وجو و بازیابی است. هر ساله پایان‌نامه‌های نوشته شده در حوزه دفاع مقدس از طریق همکاری با دیگر سازمان‌ها و دانشگاه‌های مربوطه که در این حوزه فعالیت دارند، شناسایی و تهیه شده و به این بخش اضافه می‌شود.

کتاب‌های بخش مرجع در حال حاضر حدود 400 عنوان است که شامل دایرةالمعارف‌ها، لغت‌نامه‌ها، اطلس‌های جغرافیایی، کتاب‌شناسی‌ها، زندگی‌نامه‌ها، روزشمارها، راهنماها، نقشه‌ها و سایر کتاب‌های مرجع است که به منظور دسترسی آسان مراجعین و پژوهشگران در قفسه‌های بخش مرجع قرار داده شده است.

کتاب‌های مرجع امانت داده نمی‌شوند و فقط در سالن مطالعه کتابخانه قابل استفاده است که کتابداران مستقر در تالارها، راهنما و مشاور مراجعه‌کنندگان برای بهره‌برداری بهینه از منابع در امور تحقیق و پژوهش هستند.

کتابخانه جامع و تخصصی دفاع مقدس در بخش نشریات با بیش از 160 عنوان نشریه در حوزه دفاع مقدس که به صورت ماهانه و فصلی تهیه شده است و همچنین آرشیو نشریات دفاع مقدس که در گذشته منتشر می‌شدند، آماده ارائه خدمات به اعضای این کتابخانه است که باید گفت نشریات فقط در سالن مطالعه قابل استفاده بوده و امانت داده نمی‌شوند.