تبیان، دستیار زندگی
پرچم یا میکرو سپوروفیل اندام زایشی نر گیاه است. هر پرچم به طور متداول از یک پایه دراز به نام میله و یک بخش انتهایی به نام بساک ساخته شده است...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اندام زایشی نر

اندام زایشی نر

پرچم یا میکروسپوروفیل اندام زایشی نر گیاه است. هر پرچم به طور متداول از یک پایه دراز به نام میله و یک بخش انتهایی به نام بساک ساخته شده است.

بساک جوان در حال نمو از یک توده مریستمی یکنواخت تشکیل شده که به وسیله ی اپیدرم احاطه شده است. هم زمان با نمو بساک، این ساختار چهار لبی به نظر می رسد و هر لب یک میکروسپورانژیوم را به وجود می آورد.

در ابتدا، سلول های هیپودرمی در هر لب به طور شعاعی طویل می شوند. این سلول ها با هسته درشت و سیتوپلاسم متراکم به نام سلول آرکسپوری در ابتدا با یک تقسیم پری کلینال، لایه حاشیه ای بیرونی و لایه ی هاگزای درونی را به وجود می آورند. سلول های لایه حاشیه ای با تقسیمات آنتی کلینال و پری کلینال تقسیم می شوند و دیواره 2 تا 5 لایه ای متحد المرکز بساک را به وجود می آوند. سلول های هاگزا با تقسیمات میتوزی، سلول های مادر هاگ را به تعداد زیادیبه وجود می آورند.

دیواره ی بساک از لایه حاشیه ای مشتق می شوند و شامل اپیدرم، لایه مکانیکی، لایه میانی و تاپتوم می باشد.

اپیدرم

بیرونی ترین لایه از سلول های طویل ساخته شده و از بساک در حال نمو محافظت می کند. لایه مکانیکی تک لایه است و از سلول های طویل ساخته شده است که این  سلول ها به طور شاعی کشیده می شوند.

در دیواره این سلول ها، نوارهای فیبری نمو پیدا می کنند. لایه مکانیکی لایه ای پیوسته را در اطراف میکروسپورانژیوم تشکیل نمی دهد، بلکه نواری از سلول ها در محل شکستن بساک دیواره ی نازکی دارند. این رشته از سلول ها، استومیوم نامیده می شوند.

لایه های میانی (گذر)

از دو یا سه لایه ی سلول های عریض ساخته شده اند که پس از مدت کوتاهی تحلیل یم روند. تاپتوم (لایه ی مغذی) درونی ترین لایه ی بساک است که از سلول های پارانشیمی با سیتوپلاسم متراکم و هسته ی بزرگ ساخته شده است.

این لایه در تغذیه ی دانه های گرده در حال نمو دخالت دارد. هم چنین تاپتوم نقش مهمی در تشکیل دیواره ی گرده بازی می کند.

لایه ی هاگزا

بافت های هاگزا را به وجود می آورد. از تقسیمات میتوزی بافت هاگزا، سلول های مادر میکروسپور به وجود می آیند. هر سلول مادر میکروسپور متحمل تقسیم میوز می شود. پهار میکروسپور تشکیل شده، تتراد گرده نامیده می شوند.

پس از تقسیم میوزی، میکروسپور ها به صورت دانه های گرده مستقل معمولا از یکدیگر جدا می شوند. در زمان بلوغ بساک، دیواره ی هاگدانی از اپیدرم و لایه ی مکانیکی ساختته شده و لایه های میانی و تاپتوم تجزیه شده اند. دیواره ی جداگر بین دولب بساک تجزیه شده و دو کیسه ی گرده یکی می شوند.

توده ی دانه های گرده فشاری بر دیواره ی بساک وارد می سازند که باعث شکوفایی بساک می گردد. شکوفایی بساک از طریق شکاف طولی، شکاف های عرضی، ایجاد منافذ انتهایی و ی تشکیل دریچه هایی صورت می گیرد.

گامتوفیت نر یا میکروگامتوفیت

نسل گامتوفیتی نر با تشکیل میکروسپور ها آغاز می شود. دانه های گرده بعد از آزاد شدن از تتراد ها، نخستین سلول نماینده ی گامتوفیت نر هستند.

میکروگامتوژنز شامل چندین مرحله ی تقسیمی است که از جوانه زدن گرده آغاز و به تشکیل گامت های نر منتج می شود. ریز گامت زایی با آزاد شدن دانه گرده در خانچه بساک آغاز می شود. دانه ی گرده با جذب مایع خانچه ای منبسط می شود. واکوئل ها تشکیل می شوند و سیتوپلاسم به صورت نوار باریکی در زیر دیواره قرار  می گیرد. هسته از مرکز به پیرامون منتقل شده و متحمل تقسیم میتوزی می گردد. تقسیم هسته نامتقارن و دو سلول نابرابر سلول رویشی و سلول زایشی را به وجود می آورد.

به دنبال تقسیم هسته، تقسیم سیتوپلاسم رخ می دهد. دیواره ی جداگر کالوزی، دو سلول زایشی و رویشی را از هم جدا می سازد. در هنگام جوانه زدن دانه گرده، این دیواره میان دو سلول ناپدید می شود و هسته ی زایشی در داخل سیتوپلاسم سلول رویشی، قرار می گیرد.

سلول رویشی، بزرگ است و بخش زیادی از دانه ی گرده را اشغال می کند. سلول زایشی، اندازه ی کوچکی دارد. در مدت نمو گرده، شکل آن از حالت کروی به شکل طویل و کشیده و یا کرمی شکل تغییر می کند. شکل طویل شده سلول زایشی حرکتش را به درون لوله کرده، تسهیل می سازد. عملکرد سلول رویشی تشکیل لوله گرده و عملکرد سلول زایشی ایجاد گامت های نر یا آنتروزوئید ها می باشد.


مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی