تبیان، دستیار زندگی
در عهد فتحعلی شاه قاجار در حدود 1238 هجری، مرقد شریف شیخ صدوق(ره) که در اراضی ری قرار دارد، از کثرت باران خراب شد. در این هنگام بود که پیکر سالم «رئیس المحدّثین» پس از 800 سال خودنمایی کرد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تازگى جسد شیخ صدوق

تازگى جسد شیخ صدوق

در عهد فتحعلی شاه قاجار در حدود 1238 هجری، مرقد شریف شیخ صدوق(ره) که در اراضی ری قرار دارد، از کثرت باران خراب شد. در این هنگام بود که پیکر سالم «رئیس المحدّثین» پس از 800 سال خودنمایی کرد.

مطالعه زندگی نامه مردان بزرگ، بهترین سرمشق هدایت و سرمایه خوش بختی برای همگان به ویژه نسل جوان است. به ‏ویژه اگر موضوع سخن، موفقیت دانش مندان ایرانی، در عرصه های گوناگون علمی باشد که در این صورت اثر فراوانی داشته و ‏مایه غرور ملی و مباهات برای هر ایرانی است.

ولادت شیخ صدوق به دعا و پیش‌بینی امام زمان (عج)

«شیخ صدوق» که نام کاملش محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى است در سال 305 (و به نقلی 306) هجرى قمرى، در خاندان علم و تقوى، در شهر قم دیده به جهان گشود.

شیخ طوسى جریان ولادت وى را چنین نقل کرده: على بن بابویه (پدر شیخ صدوق) با دختر عموى خود ازدواج کرده بود؛ ولى از او فرزندى به دنیا نیامد. او در نامه‏اى از حضور شیخ ابو القاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالى فرجه بخواهد براى او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید.

پس از گذشت مدتى از ناحیه آن حضرت این گونه جواب رسید: «تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهى شد؛ ولى به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مى‏شود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى شد.»

شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضاى کتبى پدرش از محضر امام زمان عجل الله تعالى فرجه و دعاى آن حضرت بوده، در کتاب کمال الدین به صورت حدیث آورده و مى‏افزاید:

هرگاه ابو جعفر محمد بن على الاسود مرا مى‏دید که براى فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‏روم به من مى‏فرمود: «این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایه شگفتى نیست؛ زیرا تو به دعاى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف متولد شده‏اى»

دقت در زندگی شیخ صدوق؛ نشان دهنده روح بزرگ وی و توجه و اهتمام ایشان به امر تقریب بین مذاهب اسلامی و وحدت شیعه و سنّی است.شخصیت شیخ صدوق دارای چند ویژگی برجسته است؛

1.جامعیت: وی شخصیتی جامع داشته به این معنا که در بسیاری از علوم زمان خویش جزو سرآمدان روزگارش بوده است. جامعیت شخصیت وی را می توان از تعدد موضوعات کتب تألیفی وی به دست آورد. در زمینه حدیث، احکام، کلام، امامت، شعر و... کتاب تالیف نموده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله (مبارزه همه جانبه) را مطالعه کنید.

2.جدیّت: تلاش خستگی ناپذیر، همت و پشتکار فوق العاده در وجود او موج می زند. به جرات می توان او را یکی از پرکارترین دانشمندان ایرانی، اسلامی برشمرد. تألیف نزدیک به 300 عنوان کتاب در طی عمر 70 ساله با توجه به شرایط زمان و کمبود امکانات و مشغله های فراوان وی؛ نشان از جدیّت او در امر ترویج علم بخصوص علوم اهل بیت علیهم السلام دارد. در این زمینه مقالات ( نابغه از ری) و (سفرهای علمی شیخ صدوق) بیانگر گوشه ای از تلاشهای وی می باشد.

3.منادی وحدت فرق اسلامی: یکی دیگر از ویژگیهای شیخ صدوق این است که در سلسله اساتید وی که زیاد هم بوده اند، تعدادی اساتید غیر شیعه وجود دارد و همینطور برخی از شاگردان او نیز از مسلمانان غیر شیعی بوده اند که این امر نشان دهنده روح بزرگ وی و توجه و اهتمام ایشان به امر تقریب بین مذاهب و وحدت شیعه و سنّی داشته است. در مسافرتش به بغداد بارها در مجامع علمی فرقه های مختلف اسلامی حاضر شده و علاوه بر ایراد سخنرانی از علوم اساتید این فرقه ها نیز بهره مند گردیده است.

لقب های شیخ صدوق

برخی دانش مندان، از جمله شیخ طوسی و نجاشی، وی را رئیس المحدثین و صدوق الطائفته می نامند و برخی دیگر از علما و دانش مندان القاب دیگری برای ایشان برگزیده اند و همه علما و فقها و دانش مندان بزرگ اسلام، با احترام به شیخ بزرگوار نگریسته اند و به عدالت او اشاره و مقام شامخ علمی شیخ را با عباراتی تصدیق کرده اند که می توان به بزرگانی چون شیخ طوسی، نجاشی، سید بن طاووس، سید محقق داماد، علامه مجلسی، علامه بحرانی، شیخ بهایی، سید محمدباقر خوانساری اشاره کرد.

تالیفات‏

شیخ طوسی نوشته است وی نزدیک به 300 کتاب تألیف کرده است. این کتابها که عموما سودمند و گرانقدر است در جمیع شئون زندگی انسانی و مبانی اسلامی، و با استادی و مهارت در خور تحسینی تالیف و تصنیف شده و نشانه دانش وسیع و بزرگواری و قداست نفس و صفای باطن رئیس محدثین شیعه است، و هم نماینده وجود ثمربخش و موفقیت های اوست که به گفته علامه بحرالعلوم خود نشانه بارز دعای حضرت امام زمان (ع) در حق او است.

شیخ بزرگوار در تألیفات خود با نقل احادیث و توضیح مضامین و فتوی بر طبق آنها، روح تعالیم عالیه اسلام و اصول و فروع مذهب شیعه را روشن ساخته است. در میان انبوه کتب مذهبی کمتر کتابی پیدا می کنید که از" شیخ صدوق" یا " محمد بن بابویه قمی" و کتابها و احادیث او ذکری به میان نیامده باشد.

و لذا شیخ صدوق علاوه بر تربیت شاگردان، تالیفات فراوان و گوناگون وى در علوم و فنون مختلف اسلامى، هر کدام گوهرى تابناک و گنجینه‏اى پایان ناپذیر است که هم اکنون نیز با گذشت بیش از هزار سال از تاریخ تالیف آنها، به جاى فرسودگى و بى‏رونقى، روز به روز بر ارزش و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهى بس رفیع و والا یافته‏اند و در صدر قفسه کتابخانه‏ها و در سینه فقها و دانشمندان جاى دارند، که از جمله آنهاست:

1 - من لا یحضره الفقیه‏

2 - مدینة العلم‏

3 - کمال الدین و تمام النعمة

4 - التوحید

5 - الخصال‏

6 - معانی الأخبار

7 - عیون أخبار الرضا علیه‏السلام‏

8 - الأمالی‏

9 - المقنع فی الفقه‏

10 - الهدایة بالخیر

شاگردان‏

در سایه استفاده از اساتید مبرز شاگردانی را تربیت نمود که هر کدام مانند ستاره‌ای در آسمان علوم اسلامی نور افشانی می‌کنند که برادرش حسین بن على بن موسى بن بابویه قمى‏، شیخ مفید، شیخ ثقة الدین حسن بن حسین بن على بن موسى بن بابویه برادرزاده صدوق‏، على بن احمد بن عباس، پدر شیخ نجاشى‏، ابو القاسم على بن محمد بن على خزاز- ابن غضائرى، ابو عبدالله حسین بن عبید الله بن ابراهیم‏، ابو الحسن جعفر بن حسین حسکه قمى، استاد شیخ طوسى‏، شیخ ابو جعفر محمد بن احمد بن عباس بن فاخر دوریستى، معاصر شیخ طوسى‏، ابو زکریا محمد بن سلیمان حمرانى‏،شیخ ابو البرکات على بن حسن خوزى‏ نمونه‌هایی از آنها می‌باشد.

فضیلت شیخ صدوق

از مرحوم شیخ بهاء علیه الرحمة چگونگى حال شیخ صدوق رحمة الله علیه را پرسیدند: شیخ بهاء آن مرحوم را بسیار مدح و تعریف كرد و گفت روزى از من سوال كردند كه شیخ صدوق بهتر است یازكربن آدم ؟ من گفتم زكریابن آدم بهتر است به جهت كثرت حدیث كه درباره او رسیده است بعد از این سوال و جواب شیخ صدوق را در خواب دیدم كه فرمود از كجا به شما معلوم شد كه فضیلت زكریا بن آدم از من بیتشر است؟آنگاه از من اعراض نمود.[1]

وفات شیخ صدوق

سرانجام این عالم بزرگوار، پس از گذشت هفتاد و اندی سال، در سال 381 هجری قمری، دعوت حق را لبیک گفت و در شهری در حومه تهران دیده از جهان فرو بست.

پیکر پاکش، در میان غم و اندوه شیعیان، در نزدیکی مرقد مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی دفن شد و آرام گاهش به نام ابن بابویه، در شهر ری، مشهور و قبر مطهرش زیارت گاه مسلمانان و محل استجابت دعای مۆمنان است.

تازگی جسد شیخ صدوق

در اثر بارندگى زیاد و جریان سیل ،قبر مرحوم شیخ صدوق در شهر رى كه در میان سردابى بود خراب شد كه احتیاج به تعمیر پیدا كرد موقعى كه قبر را براى تعمیر شكافتند روى لحد باز شد و جسد آن مرحوم نمودار شد دیدند بدن همانطور مانند روزهاى اول دفن تازه و بدون هیچ تغییرى مانده است فقط كفن پوسیده شده شبیه فتیله فتیله به اطراف بدن ریخته و بدن تماما عریان بود غیر از عورت كه پوشیده بود مردم همه از علما و مومنین مى رفتند آن بدن پاك را در آن پاك را در آن سرداب زیارت و مشاهده مى كردند كه براى تمامى اهالى شهر هیچ گونه شكى نماند حتى براى آنهائى كه نمى توانستند بروند هم از كثرت شهرت یقین حاصل شد وقتى كه این خبر به سلطان وقت فتحعلى شاه رسید خود شاه هم با عده اى از درباریان در آن مكان شریف حاضر شد وبراى همه این كرامات باهره واضح و روشن گردید آن وقت شاه دستور داد قبر را تعمیر نموده و قبه اى با كمال استحكام و با تمام زینت روى آن بنا نمودند كه هم اكنون محل زیارت مومنین و شیعیان مى باشد.[2]


پی نوشت ها:

[1]فوائد الرضویه ص 563.

[2]روضات الجنات .

منبع:

پایگاه حوزه نت

پایگاه غدیر

سایت دانشنامه رشد

خبرگزاری فارس

مأوی نیوز

تهیه و فرآوری: جواددلاوری، گروه حوزه علمیه تبیان