سیدعبدالله شـــبر(٢)

راز بزرگ

راز بزرگ مرجع پاك رای كاظمیه درقلمش نهفته بود، قلمی كه همواره در دست داشت . چه بسیار روزها كه میان پیروان مومنش می نشست ، گفتارشان را می شنید، داوری می كرد، پرسشهایشان را پاسخ می گفت و همراه این كار دشوار، قلم بر كاغذ كشانده ، مطالب ژرف فقهی ، اخلاقی ، قرآنی و اعتقادی را با استدلالهای متین و مثالهای روشن بر كرسی اثبات می نشاند.

شتاب وی در نگارش چنان بود كه نویسندگان ومنشیان یاریگرش هرگز به او نمی رسیدند.

گاه در مدت چند ساعت كتابی ژرف یا رساله ای پرارج می نگاشت و آگاهان را در شگفتی فرو می برد.روزی یكی از آشنایان وی كه از مطالب والای یكی از كتابهایش شگفت زده شده بود،پرسید: این در چه مدت نگاشته ای ؟

فقیه بزرگ كاظمیه پاسخ داد: با آغاز شب آغازكردم و نیمه شب به پایان بردم.

میزان نگاشته های آن بزرگمرد وارسته چنان بود كه شاگردانش او را تنها با حضرت علامه محمد باقرمجلسی قابل مقایسه دانسته ، مجلسی دوم می خواندند.راستی راز این موفقیت چه بود؟ هیچ كس چیزی نمیدانست ، تا آنكه سرانجام پژوهشگر نستوه خاندان شبر، خود از این راز پرده برداشت.یكی از شاگردانش در این باره می نویسد:

روزی استاد پس از زیارت حضرت جواد علیه السلام ، اندكی بر مزار شیخ مفید و استاد ارجمند وی شیخ ابوالقاسم جعفر بن قولویه قمی درنگ كرد تا روان آن پاكان را با تلاوت آیات الهی شادمان سازد. چون قرائت فاتحه الكتاب به پایان رسیدیكی از دانشمندان كه استاد را در این زیارت همراهی می كرد، گفت : آقا! می خواهم دو مساله بپرسم!

سید فرمود: بپرس!

گفت : نخست درباره زندگی روزانه تان است شما با این برنامه سنگین و فشرده چگونه وضعیت اقتصادی خانواده را سامان می دهید؟ ودیگر درباره بسیاری از كتابهایتان ، چگونه است كه شما با این فرصت محدود، كتابهایی چنین ژرف می نگارید؟

آفتاب تابناك سپهر یقین سر به زیر افكنده ، مدتی در اندیشه فرو رفت ، سپس پاسخ داد. اما رسیدگی به وضع اقتصادی خانواده ، این به فضل پروردگار بستگی دارد. اوست كه همه ما را آفریده ، روزی می دهد. و اما سرعت نگارش ، البته آن نیز نه هنر من ، بلكه عنایت حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام است . آن امام راستین در رویا فرمود:

اكتب و صنف فانه لایجف قلمك حتی تموت.

بنویس و كتاب پدید آور! همانا قلمت تا هنگام مرگ خشك نخواهد شد.

آثارآفتاب

اینك كه ازكرامت ویژه حسینی به سرور فقیهان كاظمیه سخن به میان آمد نگارش نامهای آثار آن پژوهشگر نستوه و نیز توضیح كوتاهی در این باره ضروری می نماید ولی دریغ كه نوشتاری چنین مختصر گنجایش فهرستی با بیش از هفتاد عنوان را ندارد. ناگزیر به ذكر عنوان های ذیل بسنده می كنیم:

1.جامع المعارف و الاحكام ، 20 جلد

2.مصباح الظلام ، 8جلد

3.المصباح الساطع ، 6 جلد

4.صفوه التفاسیر، 4 جلد

5.الجوهر الثمینفی تفسیر القرآن المبین ، 2 جلد

6.روضه العابدین ، 2 جلد

7.مصابیح الانوارفی حل مشكلات الاخبار، 2 جلد

8.البرهان المبین فی فتح ابواب علوم الائمه المعصومین

9.جامع المقال فی معرفه الرواه و الرجال

10.حق الیقین فی معرفه اصول الدین

11.الدرر المنثوره و المواعظ الماثوره عن الله تعالی و النبی والائمه الطاهرین علیه السلام و الحكما

12.الاخلاق و الانوار اللامعه فی شرح الجامعه

فهرست بیش از هفتاد عنوانی آثار دانشمند وارسته خاندان شبر دلیل روشنی بر بهره گیری آن بزرگ مرد از امدادهای ویژه پیشوایان معصوم علیه السلام به شمار می آید، یاری معنوی آن پاكان زمانی نمایان تر می شود كه دریابیم پژوهشگر نستوه شیعه درعمر كوتاه خویش (حدود 54 سال ) 104 جلد كتاب علمی به رشته نگارش كشید. كتابهای گرانقدری كه تنها هفتاد جلد آن از حدود 000/170 سطر برخوردار است.

برای پی بردن به عظمت كار مرجع بزرگ كاظمیه در این آثار توجه به سخن مرحوم دكتر حامد جفنی داود، استاد ادبیات شریف تفسیرالقرآن ، بسیار سودمند است:

...از اینجا توان فراوان ، فزونی اطلاعات ، دقت ،مهارت و ممارستی كه سید عبدالله شبر در این فن بلند مرتبه و مهم (تفسیر) بدان دستیافته ، در می یابیم ... زیرا او در تفسیرش ، دقت در رساندن معنا و اختصار در عبارت را به گونه ای بسیار دقیق ، گردآورده است . امتیاز دیگری كه تفسیر این پیشوای بزرگ در آن منحصر به فرد است توجه همه جانبه به انواع قرائتها روایت شده از پیشینیان ومشهور نزد دانشمندان قرائت می باشد. لفظی از الفاظ قرآن كریم وارد نمی شود مگر آنكه در حاشیه تفسیر وجوه گوناگون قرائت هایش نزد دانشوران تجوید نیز ذكر می شود. و ازاین طریق مفسر توانسته است میان قرائت امام حفص و دیگر قاریان جمع كند. در دیدگاه من - با توجه به برداشتم - مفسر در این راه تا جایی پیش رفته و توفیق یافته است كه علامه نسفی با آنكه از مفسران متخصص در این علم به شمار می آید و هدفش بیان وجوه قرائتها بوده ، هرگز بدان دست نیافته است...

شاگردان سید

ناگفته پیداست كه آثار مرجع روشنبین عراق تنها به كتابها محدود نیست . آن فقیه وارسته در كنار پژوهشهای پیوسته به تربیت شیفتگان علوم اهل بیت همت گماشت ، مشتاقان پاكدلی كه در محفل مرجع كاظمیه دانش و عشق را یكجا آموختند و با راههای روشن جاودانگی آشنا شدند. تاریخ نام برخی از این كامروایان نیك نهاد را چنین به خاطر سپرده است:

1.آیت الله سید علی عاملی

2.آیت الله سید محمد معصوم قطیفی نجفی (متوفای 1260 ق.)

3.آیت الله شیخ حسین محفوظ عاملی (متوفای 1246 ق )

4.آیت الله عبدالنبی كاظمی (متوفای 1256ق )

5.آیت الله شیخ اسماعیل بن شیخ اسد الله التستری الكاظمی (متوفای 1246 ق )

6.آیت الله سید هاشم بن سید راضی اعرجی كاظمی

7.آیت الله محمد رضا زین العابدین بن شیخ بهاء الدین (متوفای 1248 ق )

8.آیت الله شیخ احمد بن محمد علی بلاغی

پرواز

مرجع نامور شیعه سرانجام پس از 54سال دانش اندوزی ، تدریس ، پژوهش ‍ و نگارش در یكی از غم بارترین روزهای ماه رجب 1242ق . جمع دین باوران جهان ماده را ترك گفته ، به دیار رازناك خورشیدهای جاویدان پیوست.

سید حسن ، فرزند گرانقدر فقیه وارسته همراه انبوه مومنان بر پیكر پدر نماز گزارد و آن جسم پاك رادر حریم معصومان شهید كاظمیه ، كنار آرامگاه صاحب الدعوه المستجابه (سید محمد رضا)به خاك سپرد.

از آفتاب فروزان سپهر مرجعیت شش فرزند به نامهای حسین ، حسن ، محمد، جعفر، موسی و محمد جواد بر جای مانده است.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه

تهیه و تنظیم: سید صدرالدین مرتجی-گروه حوزه علمیه تبیان