لقمان حکیم و پندهایش به فرزندش
لقمان علیه السّلام یكی از حكمای صالح و وارسته ی بزرگ تاریخ است ، كه نامش دو بار در قرآن مجید ذكر شده ، و یك سوره قرآن ( سوره سی و یكم ) به نام اوست .
لقمان علیه السّلام فرزند « عنقی بن مزید بن صارون » و لقبش ابو الأسود بود .
وی از اهالی « نوبه » بوده ، از این رو سیاه پوست و دارای لب ها ی درشت بود. او مدتی چوپان و برده ی « قین بن حسر » از ثروتمندان بنی اسرائیل بود ، سپس بخاطر حكمتی که داشت ، اربابش او را آزاد ساخت .
لقمان علیه السّلام در دهمین سال حكومت داوود علیه السّلام به دنیا آمد ، او بنده ای صالح بود ، كه اكثر عمر خود را در میان بیابان ها گذراند ، تا آنكه در زمان یونس بن متی علیه السّلام بسوی مردم نینوا در موصول مبعوث گردید .
وی از كسانی است كه عمر طولانی كرده ، و همواره با پیامبران محشور بوده ، به طوری كه با چهارصد پیامبر ، ملاقات نموده و از گفتار معنوی آنها بهره جسته است .
لقمان علیه السّلام دارای مقام حكمت بود، و قرآن قسمت هایی از سخنان حكمت آمیز این مرد الهی را بازگو كرده:
فرزندم همیشه شكر خدا را به جای آور، برای خدا شریك قائل مشو، زیرا مخلوقی ضعیف و محتاج را با خالقی عظیم و بی نیاز برابر نهادن، ظلمی بزرگ است.
فرزندم: اگر عمل تو از خردی چون ذره ای از خردل در صخره های بلند كوه یا آسمانها و یا در قعر زمین مخفی باشد از نظر خدا پنهان نخواهد بود و در روز رستاخیز در حساب اعمال تو منظور خواهد شد و به پاداش و كیفر آن خواهی رسید.
فرزندم: نماز را به پای دار! تا ارتباط تو با خدا محكم گردد و از ارتكاب فحشا و منكر مصون باشی و چون به حد كمال رسیدی، دیگران را به معروف و تهذیب نفس و تزكیه روح دعوت و رهبری كن و در این راه در مقابل سختی ها، صبور و شكیبا باش.
فرزندم: نسبت به مردم تكبر مكن و به دیگران فخر مفروش كه خدا مردم خودخواه و متكبر را دوست ندارد. خود را در برابر ایشان زبون مساز كه در تحقیرت خواهند كوشید، نه آنقدر شیرین باش كه ترا بخورند و نه چندان تلخ باش كه به دورت افكنند.
فرزندم: در راه رفتن نه به شیوه ستمگران گام بردار و نه مانند مردم خوار و ذلیل، و به هنگام سخن گفتن آهسته و ملایم سخن بگو زیرا صدای بلند، بیرون از حد ادب است.
فرزندم: از دنیا پند بگیر و آن را ترك نكن كه جیره خوار مردم شوی و به فقر مبتلا گردی و تا آنجا خود را در بند و گرفتار دنیا نكن و در اندیشه سود و زیان آن فرو مرو كه زیانی به آخرت تو برسد و از سعادت جاودان بازمانی!
فرزندم: هزار دوست اختیار كن و بدان كه هزار رفیق كم است و یك دشمن میندوز و بدان كه یك دشمن هم زیاد است.
فرزندم: دین مانند درخت است. ایمان به خدا آبی است كه آن را می رویاند. نماز ریشه آن، زكات ساقه آن، دوستی در راه خدا شاخه های آن، اخلاق خوب برگ های آن و دوری از محرمات، میوه آن است. همانطور كه درخت با میوه ی خوب كامل می گردد، دین هم با دوری از اعمال حرام تكمیل می شود.
فراوری: زهرا فرآورده
بخش کودک و نوجوان تبیان
منابع: چهارده منتخب
گفتگوی قرآنی
مطالب مرتبط:
