به خدا محبت داری؟!
بالاترین محبت ها، محبت به خداوند است، زیرا كه خداوند لطف و رحمت واسعه ی خویش را بر انسان گسترده است .
امیرالمومنین علی علیه السلام در نهج البلاغه به گونه ای به آن اشاره می كند كه انسان را به سوی خداوند می كشاند؛ آنجا كه می فرماید: « و سالته من خزائن رحمته ما لا یقدر علی اعطائه غیره من زیاده الاعمار و صحه الابدان و سعه الارزاق ثم جعل فی یدیك مفاتیح خزائنه بما اذن لك فیه من مسالته فمتی شئت استفتحت بالدعا ابواب نعمته و استمطرت شَآبیب رحمته» (نهج البلاغه، نامه 31)
«و از خزاین رحمت او عطایایی را مسألت نمایی كه جز او نتواند آنها را به تو عنایت فرماید از فزونی عمرها و صحت بدن ها و گسترش روزی ها. سپس خداوند متعال كلیدهای گنجینه های نعمت هایش را در اختیار تو قرار داده با اجازه و رخصت در مسألت از او. هر وقت بخواهی درهای نعمت او را به وسیله ی دعا بر روی خود باز كنی و انبوه رحمتش را به سوی خود سرازیر نمایی.»
در جای دیگر امام علیه السلام به انتشار فضل و رحمت الهی میان خلایق اشاره دارد و خداوند را به سبب بخشندگی و كرامتش سپاس می گوید:« الحمدلله الناشر فی الخلق فضله و الباسط فیهم بالجود یده»( نهج البلاغه، خطبه 100) «حمد خدای راست كه فضل خود را در میان مردم بگسترانید، و دست خود را برای بخشایش به آنان برگشاد.»
و نیز می فرماید: «احمده علی عواطف كرمه و سوابغ نعمه» (نهج البلاغه، خطبه 83)، «سپاسگزار او هستم بر عواطف كرم خداوندیش و بر نعمت های كاملی كه بر ما عنایت فرموده است.»
امام علی علیه السلام یكی دیگر از موارد ایجاد محبت به خداوند در دل انسان را، نعمت های فراوان خداوند می داند كه بدون اینكه انسان نیاز خود را بیان كند، نیازهای او را برآورده، و این نعمت ها را به او ارزانی داشته است. به طور مثال، حضرت می فرماید:
«سبحانك... ما اسبغ نعمك فی الدنیا» (نهج البلاغه، خطبه 109)، «پاك خداوندا! ... چه فراوان است نعمت های تو در این دنیا.»
نمونه های بسیاری در نهج البلاغه وجود دارد كه به بیان نعمت های فراوانی كه خداوند به انسان داده است، می پردازد كه این را می رساند خداوند نظر لطف و رحمت به انسان دارد و به انسان محبت می كند. توجه انسان به این محبوب بودن نزد خداوند، سبب تحریك عواطف انسان و محبت او به خدا می شود.
امیرالمومنین علیه السلام در موارد دیگر، خداوند را مظهر لطف و عطا و بهترین پناه انسان معرفی می كند و می فرماید:« و الجی نفسك فی امورك كلها الی الهك فانك تلجئها الی كهف حریز و مانع عزیز و اخلص فی المساله لربك فان بیده العطاء» (نهج البلاغه، نامه 31) و نفس خود را در همه امور زندگی به خدایت پناهنده كن، زیرا با این پناهندگی، نفس را به جایگاهی محكم و امن و مانعی بزرگ وارد می سازد و در سوال از پروردگارت اخلاص، بورز، زیرا عطا و محروم ساختن به دست او است.»
در جایی دیگر نیز می فرماید: «واعلم ان الذی بیده خزائن السماوات و الارض قد اذن لك فی الدعاء و تكفل لك بالاجابه و امرك ان تساله لیعطیك و تسترحمه لیرحمك و لم یجعل بینك و بینه من یحجبك عنه و لم یلجئك الی من یشفع لك الیه» (نهج البلاغه، نامه 31) « و بدان آن خداوندی كه گنجینه های آسمان ها و زمین به دست اوست، به تو اجازه ی دعا داد و اجابت آن را به عهده گرفته است و به تو دستور داده است كه از او مسالت كنی و او عطا فرماید و تو از او رحم بخواهی، او به تو رحم فرماید. آن خداوند مهربان بین تو و خویشتن كسی كه تو را از او بپوشاند قرار نداده است و تو را وادار نكرده است به سوی كسی كه درباره ی تو به او شفاعت كند.» و یا در دعاهای امام سجادعلیه السلام داریم كه می فرماید:
«و یا من تحمد الی خلقه بحسن التجاوز، و یا من عود عباده قبول الانابه، و یا من استصلح فاسدهم بالتوبه و یا من ضمن لهم اجابه الدعا، و یا من وعدهم علی نفسه بتفضله حسن الجزا» ( صحیفه سجادیه، دعای دوازدهم) « ای كسی كه با عفو خود بر خلق منت نهاده، و ای آنكه بندگانش را به قبول توبه عادت و امیدوار ساخته، و فساد آنها را با داروی توبه به صلاح آورده، و اجابت دعاهای آنها را تضمین كرده، و به احسان خود وعده ی جزای نیك به آنها داد».
با توجه به سخنانی كه بیان شد، خداوند مالك همه چیز است و از انسان خواسته است كه نیازهای خود را از او بخواهد، نه تنها می تواند نیازها را برطرف كند، بلكه او گام جلو نهاده و آماده است تا اگر تو خواستی، نیازت را برآورد و نیز به استجابت دعاها و پذیرش توبه نیز اشاره شده است و این باعث می شود كه انسان احساس كند كه خداوندی برای انسان ارزش خاصی قائل است و این احساس انسان باعث افزایش محبت او به خداوندی می شود و این محبت و عشق سبب تحكیم ایمان متربی و سبب رسیدن به مرحله ی حق الیقین می شود.
بخش نهج البلاغه تبیان
منبع: روش محبت در تربیت دینی از دیدگاه نهج البلاغه؛ نویسنده: فریده فرج بخش
