سرگذشت آثار فرهنگی كشور

نگاه غیرکارشناسی به امور تخصصی در عرصه میراث تاریخی

انتصاب مدیران و رۆسای غیرمتخصص و دستگیری برخی از آنها، برگزاری همایش‌های پرهزینه، ارائه آمارهای عجیب و غیرعلمی از رشد محیرالعقول روزانه همه فعالیت‌ها و اجرای طرح‌های عجولانه همچون انتقال کارکنان این سازمان به شهرهای دیگر موجب شد تا پیکان انتقادات کارشناسانه بر این سازمان تخصصی نشانه رود.

در مروری که این خبرگزاری به 8 سال گذشته سازمان میراث فرهنگی داشته است در دوران حضور محمود احمدی‌نژاد در نهاد ریاست‌جمهوری، 5مرتبه رئیس این سازمان و به تبع آن ده‌ها تن از مدیران ارشد آن سازمان تغییر کردند.

مدیران بی‌تخصص در پست‌های حساس

مشایی که از سازمان میراث فرهنگی رفت، حمید بقایی رئیس سازمان میراث فرهنگی شد. بقایی که به سازمان میراث فرهنگی آمد معلم زبان خصوصی خود را که لیسانس میکروب شناسی داشت به ریاست موزه ملی ایران به‌عنوان مهم‌ترین گنجینه اسناد و اشیای تاریخی و باستانی کشور و موزه مادر ایران منصوب کرد. این انتصاب در میان موزه‌داران و جامعه میراث فرهنگی غوغایی برپا کرد که تبعات آن تاکنون نیز ادامه دارد.

گشودن مخزن موزه ملی

باز شدن درهای مخزن موزه ملی ایران در دوران ریاست آزاده اردکانی بر این گنجینه تاریخ ایران (به‌نوشته مهر) به‌خودزنی در سازمان میراث فرهنگی تعبیر شد. با گشودن درهای این مخزن مشخص شد موریانه‌ها چگونه گنجینه‌های تاریخ ایران باستان را جویده‌اند و میراث چند هزارساله در جعبه‌های شیرینی و پیتزا نگهداری می‌شوند.

سفر پر ابهام یک منشور

دوره مدیریت حمید بقایی بر سازمان میراث فرهنگی البته از دوره مشایی و حتی دوره‌های پس از آن نیز پر چالش‌تر بود. این گزارش یادآوری می‌کند که با آمدن منشور کورش به ایران نظرات مختلفی از سوی کارشناسان آثار باستانی و از جمله مترجم خطوط حکاکی شده بر این منشور مطرح و غیرمستقیم گفته شد که این منشور مولاژ منشور واقعی است و منشور اصلی به ایران نیامده است. اما هم موزه ملی ایران و هم موزه بریتانیا تمام این ادعاها را رد کردند. آزاده اردکانی رئیس موزه ملی ایران و مدیرعامل صندوق حفظ و احیا، معاون سابق گردشگری سازمان و مدیرانی که از سازمان میراث فرهنگی به مناطق آزاد رفته بودند در همان دوره دستگیر شدند.

کوچ کارکنان

دولت تصمیم به کم‌جمعیت‌کردن تهران و ترغیب شهروندان به خروج از پایتخت گرفته بود. بهانه اصلی احتمال وقوع زلزله شدید در تهران و ظرفیت کم این شهر برای جمعیت بود و بقایی بود که فرمان رئیس دولت را اجرا کرد. براساس این گزارش، بقایی در اقدامی ناگهانی معاونت صنایع‌دستی را به اصفهان و پژوهشگاه و معاونت میراث فرهنگی را به شیراز منتقل کرد. این جا به جایی منجر به سردرگمی کارکنان میراث فرهنگی و حتی استعفای کارشناسان از سازمان میراث فرهنگی شد.

بازگشت با آمدن موسوی

حسن موسوی سومین رئیس این سازمان طرح بقایی را ملغی کرد و کارکنان خارج شده از تهران را به ساختمان ارگ آزادی بازگرداند. این جا به جایی و رفت و برگشت علاوه بر آنکه هزینه زیادی به سازمان میراث فرهنگی تحمیل کرد بلکه موجب شد تا بخشی از اسناد با ارزش پژوهشکده و کتابخانه آن سازمان نابود و حتی برخی پژوهشکده‌ها همچون پژوهشکده زبان و گویش منحل شوند.

جست‌وجو برای یافتن جسد کوروش

سال 89 براساس آنچه خبرگزاری مهر اعلام کرد، احمد میرزاخوشنویس، رئیس تازه منصوب‌شده پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی پرسیده بود که جسد کوروش کجاست؟ او تصور می‌کرد جسد مومیایی شده کوروش در پاسارگاد و احتمالا در عمق 35‌متری زیرزمین به‌صورت مومیایی شده وجود داشته باشد. درحالی که نمی‌دانست مومیایی کردن اموات مربوط به تمدن مصر بود نه ایران باستان. او حتی طرحی را برای یافتن جسد کوروش طراحی کرده بود که تکرار آن تبدیل به طنزی تلخ در رسانه‌ها شد.

آگاهی رسانی درباره خروج آثار از فهرست ملی

این گزارش می‌افزاید، مسعود علویان صدر، معاون وقت میراث فرهنگی در دولت‌های نهم و دهم در سال 90 در مصاحبه‌ای راهکارهای خروج آثار تاریخی کشور از فهرست میراث ملی را به مالکان بناهای تاریخی تشریح کرد. همین موضوع باعث شد تا بسیاری از مالکان خانه‌های تاریخی درخواست خروج بناهایشان از فهرست میراث ملی کشور را در دیوان عدالت اداری مطرح کنند.

تحمیل هزینه‌های بی‌مورد به سازمان میراث فرهنگی از دیگر مشکلات این سازمان به‌ویژه در دوره مدیریت اخیرنیز مورد انتقاد است. برگزاری همایش‌های پرهزینه و بی‌مورد چون همایش تجلیل از اعضای ستاد تسهیلات سفر در ورزشگاه آزادی یا همایش‌های بزرگ مربوط به واگذاری تصدیگری‌ها و ده‌ها همایش دیگر که ارتباطی با وظایف سازمان میراث فرهنگی ندارد همگی بیانگر آن است که در طول فعالیت دولت‌های نهم و دهم سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کارکرد تخصصی خود را از دست داده و به موضوعات حاشیه‌ای پرداخته است.

منبع: همشهری آنلاین