تبیان، دستیار زندگی
قرآن، کلام آدمى نیست که اگر کسى معنایش را نداند ‏خواندنش بى‌ثمر باشد؛ بلکه نورى الهى است که خواندن آن به تنهایى عبادت است گرچه به معنایش ‏آگاهى نداشته باشد.‏
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خواندن قرآن بدون فهم آیات فایده دارد؟


قرآن، کلام آدمى نیست که اگر کسى معنایش را نداند ‏خواندنش بى‌ثمر باشد؛ بلکه نورى الهى است که خواندن آن به تنهایى عبادت است گرچه به معنایش ‏آگاهى نداشته باشد.


قرآن

آیا تلاوت قرآن در صورتى که انسان معناى آیات را نفهمد اثر و فایده‌اى دارد؟

آیت‌الله جوادی آملی در پاسخ به سوالی آثار معنوی تلاوت قرآن و انس با کلام الهی را بیان کردند.

اگر اهمیت و فضیلت تلاوت قرآن براى ما روشن شود و بدانیم که قرآن تکلم و سخن گفتن خداوند با ما ‏است، و با طهارت باطن و اُنس با قرآن لذت تلاوت را بچشیم، هیچ گاه حاضر نمى‌شویم بین خود و قرآن ‏فاصله بیندازیم و هرگز از فیض عظیم آن، حداقل با تلاوت پنجاه آیه در شبانه‌روز، محروم نمى‌گردیم.

‏خداى سبحان رسول الله صلّى‌الله‌علیه‌ و آله را مستقیماً تحت ولایت خود معرفى کرده، مى‌فرماید: «إِنَّ وَلِیِّـیَ اللّهُ الَّذِی نَزَّلَ الْكِتَابَ وَهُوَ یَتَوَلَّى الصَّالِحِینَ »(1)

این آیه کریمه حاوى چند مطلب است:

اول آن ‏که مى‌فرماید خدا ولى رسول الله است «إِنَّ وَلِیِّـیَ اللّهُ»

دوم آن که همان خدایى ولى رسول الله است که ‏قرآن را نازل فرموده «الَّذِی نَزَّلَ الْكِتَابَ»

سوم آن که خداوند متولّى صالحین است «وَهُوَ یَتَوَلَّى الصَّالِحِینَ». ‏

با توجه به این سه نکته مى‌فهمیم راه این که خدا ولى انسان باشد، آن است که انسان، صالح بشود و تا ‏صالح نگردد تحت ولایت الله نخواهد بود و خدا هم تولى او را نخواهد پذیرفت و بهترین راه صلاح هم اُنس با ‏قرآن است.

این جمله که مى‌فرماید ولى رسول الله صلّى‌الله‌علیه‌وآله، خدایى است که قرآن را نازل کرده ، از ‏باب تعلیق حکم بر وصف مى‌باشد که مشعر به علیّت است؛ یعنى اگر کسى به قرآن عمل کند صالح ‏مى‌شود و اگر خداوند بخواهد ولى کسى بشود، از راه قرآن، ولایت و تدبیر او را اعمال مى‌کند.‏ به همین دلیل مى‌فرماید: «فَاقْرَۆُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ »(2) آن مقدارى که براى شما میسّر است ‏قرآن تلاوت کنید و با این کتاب الهى مأنوس باشید.

حتّى اگر معناى بعضى از آیات و سور براى شما روشن ‏نشد، نگویید خواندن بدون ادراک چه اثرى دارد ؛ چرا که قرآن، کلام آدمى نیست که اگر کسى معنایش را نداند ‏خواندنش بى‌ثمر باشد؛ بلکه نورى الهى است که خواندن آن به تنهایى عبادت است گرچه به معنایش ‏آگاهى نداشته باشد.

آیا هیچ می دانیم قرآن مانند سایر مکتوبات نیست؟ گویی قرآن موجودی ربوبی از عالم نور و روحانی است که در عالم اجسام و اعراض ظهور کرده است. به دلیل این که چیز هایی از آن بر می آید و یا دیده می شود که از اجسام و اعراض دیده نمی شود

‏راز عبادت بودن نگریستن به قرآن  

از محضر «آیت الله العظمی بهجت» سۆال شد که:

در روایت آمده که نگاه کردن به قرآن عبادت است. رازش در چیست؟

پاسخ معظم له:

آیا هیچ می دانیم قرآن مانند سایر مکتوبات نیست؟ گویی قرآن موجودی ربوبی از عالم نور و روحانی است که در عالم اجسام و اعراض ظهور کرده است. به دلیل این که چیز هایی از آن بر می آید و یا دیده می شود که از اجسام و اعراض دیده نمی شود. (فریادگر توحید، ص153 )

«اسحاق بن عمّار» همین پرسش را از امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎كند.

جریان این پرسش و پاسخ به این شرح است:

به امام ـ علیه السّلام ـ عرض كردم: فدایت شوم من قرآن را از حفظ دارم، بهتر است آن را از حفظ بخوانم یا از روی مصحف؟

امام ـ علیه السّلام ـ فرمود: آن را بخوان و در مصحف نظر كن؛ زیرا آن بهتر است. یا نمی‎دانی نگاه در مصحف كردن عبادت است؟[اصول كافی، ج 2، ص 449. ]

در توضیح كلام امام باید گفت؛ قرائت قرآن و نگاه كردن به قرآن دو عبادت جداگانه است. به عبارت دیگر كسی كه قرآن را از حفظ می‎خواند بدون اینكه به آن نگاه كند ، یك عبادت كرده است و پاداش آن نزد خدا محفوظ است. امّا اگر قرآن را از روی آن بخواند عبادت دیگری به نام «نگاه به مصحف» انجام داده است.

ابوذر از پیامبر بزرگوار اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل می‎كند كه فرمود:

«النَّظَرُ فِی الْمُصْحَفِ یَعْنِی صَحِیفَهُ الْقُرْنِ عِبَادَهٌ».[بحار الانوار، ج 89، ص 199 ] نگاه كردن در مصحف، یعنی صفحه قرن عبادت است.

پی نوشت ها:

‏(1) سوره اعراف، آیه 196.‏

‏(2) سوره مزّمل، آیه 20.‏ ‏

فراوری: محمدی

بخش قرآن تبیان


منابع:

خبرگزاری شبستان به نقل از  کتاب قرآن در قرآن، ص 239، 240.‏

سایت اندیشه قم